Page 63 - Yuri Trifonov
P. 63
Qoca
Әhәmiyyәti yoxdur. Mәnimçün acıdı, çarpıcıdı, gizlәdiblәrmiş
mәndәn, onlarla hәmişәlik vidalaşıram. Amma heç bir mәnası
qalmayıb. Volodyanın üzü – qәsdsiz-qәrәzsiz gözlәri, tәbәssümü
vә onlarda әks olunan ac, üzücü bir xoşbәxtlik...
Bir ildәn yuxarıdı onlardan heç bir xәbәr-әtәr yoxdu. Burulğan
sorub dibinә çәkdi sanki vә yoxa çıxdılar... Hәr şey mәnimçün
onlarsızdı artıq: Şurayla cәnuba sәyahәtimiz, Xalq hәrbi komissarlığı
ekspedisiyası, sonra çexlәr, Ural, Üçüncü ordu, geri çәkilmәk,
Perm... özgә adama çevrildim, ölüm gördüm, dostlarımı dәfn
etdim. 1919-cu ilin fevralında, Şura yaralanandan sonra Cәnub
cәbhәsinә, daha doğrusu, Cәnubda arxa cәbhәyә göndәrilәndә
biz dә Şimali Dondaydıq, kimdәnsә Volodya haqda eşitdim, guya
o, Asyayla, arvadıyla, Miqulinin qәrargahı nәzdindәki Doqquzuncu
ordudadı. İnana bilmirdim. Bu, hәmin Volodyaydı? Özüdür ki
var, kamışinskili, piterli, Sekaçov soyadlı. Ucaboylu, qıvrımsaçlı,
alyanaqlı, iyirmidәn artıq yaşı olmaz, bәlkә dә, azdı, qızın da
yaşı elә olar. Biri ştabın nәzdindәki pulemyotçu dәstәsindәydi,
biri makinaçıydı – әmrlәri, müraciәtnamәlәri, hәtta Miqulinin
qoşduğu vә minlәrlә vәrәqdә hәr yana sәpdiyi şeirlәri çap edirdi.
Biz Miqulinin yaratdıqlarını onun keçdiyi hәr yerdә görürdük.
“Karqinski alayından olan kazak qardaşlarımız! Ayılmaq vaxtıdır!
Tüfәnglәri yerә qoyun! Silah diliylә deyil, insan dilindә danışmaq
vaxtıdır...”
Bәs Volodya vә Asya Qızıl Ordu qәrargahına necә düşmüşdülәr?
Hәm dә sadәcә qәrargaha deyil, o dövrün әn müzәffәr vә әn
mәşhur ordusunun özәyinә necә gәlib çıxmışdılar? Miqulin
cәnuba soxulur. Görünmәmiş bir uğur. Demәk olar ki, bütün Don
sahillәri azad edilib, Krasnov ordusu dağılıb gedib, Novoçerkasskiyә
hücum başlayır, Don paytaxtı bir neçә gün içindә süqut edir...
Mәnsә Volodya vә Asyanın hardasa Yekaterinodarda bir küncә
çәkildiklәrini düşünürdüm, hәrdәn dә, deyirdim, bәlkә dә,
Bolqarıstana, Türkiyәyә gediblәr... Amma onları görә bilmirәm.
Onlar cәnubdadı, Şurayla biz Mixaylinsk stanitsasında – dairә
inqilab tribunalında. Aramızda yüzlәrlә verst mәsafә var.
Miqulin barәdә söhbәtlәrdәn eşidib bilirik. Onun haqqında
hәr yanda vә hamı danışır – amma deyilәnlәr fәrqlidir. Hәm dә
63
Әhәmiyyәti yoxdur. Mәnimçün acıdı, çarpıcıdı, gizlәdiblәrmiş
mәndәn, onlarla hәmişәlik vidalaşıram. Amma heç bir mәnası
qalmayıb. Volodyanın üzü – qәsdsiz-qәrәzsiz gözlәri, tәbәssümü
vә onlarda әks olunan ac, üzücü bir xoşbәxtlik...
Bir ildәn yuxarıdı onlardan heç bir xәbәr-әtәr yoxdu. Burulğan
sorub dibinә çәkdi sanki vә yoxa çıxdılar... Hәr şey mәnimçün
onlarsızdı artıq: Şurayla cәnuba sәyahәtimiz, Xalq hәrbi komissarlığı
ekspedisiyası, sonra çexlәr, Ural, Üçüncü ordu, geri çәkilmәk,
Perm... özgә adama çevrildim, ölüm gördüm, dostlarımı dәfn
etdim. 1919-cu ilin fevralında, Şura yaralanandan sonra Cәnub
cәbhәsinә, daha doğrusu, Cәnubda arxa cәbhәyә göndәrilәndә
biz dә Şimali Dondaydıq, kimdәnsә Volodya haqda eşitdim, guya
o, Asyayla, arvadıyla, Miqulinin qәrargahı nәzdindәki Doqquzuncu
ordudadı. İnana bilmirdim. Bu, hәmin Volodyaydı? Özüdür ki
var, kamışinskili, piterli, Sekaçov soyadlı. Ucaboylu, qıvrımsaçlı,
alyanaqlı, iyirmidәn artıq yaşı olmaz, bәlkә dә, azdı, qızın da
yaşı elә olar. Biri ştabın nәzdindәki pulemyotçu dәstәsindәydi,
biri makinaçıydı – әmrlәri, müraciәtnamәlәri, hәtta Miqulinin
qoşduğu vә minlәrlә vәrәqdә hәr yana sәpdiyi şeirlәri çap edirdi.
Biz Miqulinin yaratdıqlarını onun keçdiyi hәr yerdә görürdük.
“Karqinski alayından olan kazak qardaşlarımız! Ayılmaq vaxtıdır!
Tüfәnglәri yerә qoyun! Silah diliylә deyil, insan dilindә danışmaq
vaxtıdır...”
Bәs Volodya vә Asya Qızıl Ordu qәrargahına necә düşmüşdülәr?
Hәm dә sadәcә qәrargaha deyil, o dövrün әn müzәffәr vә әn
mәşhur ordusunun özәyinә necә gәlib çıxmışdılar? Miqulin
cәnuba soxulur. Görünmәmiş bir uğur. Demәk olar ki, bütün Don
sahillәri azad edilib, Krasnov ordusu dağılıb gedib, Novoçerkasskiyә
hücum başlayır, Don paytaxtı bir neçә gün içindә süqut edir...
Mәnsә Volodya vә Asyanın hardasa Yekaterinodarda bir küncә
çәkildiklәrini düşünürdüm, hәrdәn dә, deyirdim, bәlkә dә,
Bolqarıstana, Türkiyәyә gediblәr... Amma onları görә bilmirәm.
Onlar cәnubdadı, Şurayla biz Mixaylinsk stanitsasında – dairә
inqilab tribunalında. Aramızda yüzlәrlә verst mәsafә var.
Miqulin barәdә söhbәtlәrdәn eşidib bilirik. Onun haqqında
hәr yanda vә hamı danışır – amma deyilәnlәr fәrqlidir. Hәm dә
63
