Page 29 - Yuri Trifonov
P. 29
Qoca
Asya ilә toqquşuruq, başıaçıq harasa qaçır, hara qaçdığı bilinmir,
ani olaraq başını itirir, qaçmağa yer yoxdu. O zaman Miqulin altı
verst aralıda Durnoy Polyanedә, xutorda gecәlәyirdi, – taleyüklü
bir mәsәlәyә çevrilәn gecәnin tәfsilatını bütünlüklә xatırlayıram, –
qaranlıqda üstümә yüyürәn Asya qollarımın üstә yıxılır, sanki
bundan ötrü qaçırmış. “Başa düşürsәn, bu, nә demәkdi?” Mәn
başa düşürәm. Dәqiq xatırlayıram ki, onu möhkәm qucaqladı,
әynindә isti kürk olsa da, titrәyirdi, soyuqdanmı, dәhşәtdәnmi,
bilmirәm – mәn dә başladım üşәnmәyә...
Axı o, yaşlıydı! Qırx yeddisindәydi. Asyanınsa on doqquz
yaşı vardı. Qırx yeddi... ilahi, kamilliyin bu xoşbәxt vә gözәl yaş
hәddi, mәnә elә gәlirdi ki, sanki qurdla qiyamәtә qәdәr çәkәcәkdi,
çünki özümün, demәk olar ki, on doqquz yaşım vardı. Bu “demәk
olar ki” bir işgәncәydi. Bütün zamanlar üçün, xüsusilә dә uşaqlıq
dövründә. Mәn yanvar alatoranlığında titrәyәn, ildırım vurmuş
kimi qaralmış, tutqun sifәtli Asyanı qucaqlayanda, o qәdәr güclü
hisslәr keçirdim ki, çırpınan qәlbimin mәrhәmәti, ondan ötrü
qorxu keçirmәsi bu günәcәn sәngimәyib. Sevgi deyilәn elә bu
idi. Amma bu barәdә heç vaxt söz açmadım. Hәr şey dolaşıq
düşmüşdü. Hәm dә o saniyәlәrdә Miqulinin öldürüldüyü fikri
içimdә baş qaldıranda hansı hisslәr keçirdiyimi xatırlaya bilmirәm.
...Müharibәnin ilk payızı... duman... Peterburq... dәrsdәn
sonra bütün sinfimizlә birgә 22-ci xәtdәki hospitala gedirik, on
dörd yaşımız var, – yәni onun artıq on dörd yaşı var, amma
mәnimki hәlә yoxdu, tezliklә dә olmayacaq, bundan әzab çәkirәm,
elә bilirәm, bütün bәdbәxtliklәrim hәmin bu “demәk olar ki”dәn
asılıdı, o, mәnә qarşı etinasızdı, mәni eşitmir, Volodyanın yanına
gәlmәyimi görüncә sinifdәn qaçır, hamısı da yaşca bir neçә ay
kiçik olmağıma görәdi: dalınca on beş yaşlı oğlanlar düşdüyü
halda, o, on üç yaşlı birisinә qarşı diqqәtcil ola bilmәz. Yox,
mәnә lazımdı, onunla tezliklә düzәlişәm, az bir müddәtә – har-
dasa yarımilliyә dә olsa. Әvәzindә hәmin yarım il mәnim istәyi-
mә cavab verәcәk. Biz onunla dükanların, köşklәrin, bozumtul
evlәrin yanından keçәrәk çirkablı, zibilli On beşinci xәtt küçәsiylә
gedirik vә mәn onun etinasızlığından üzülürәm. O, hamıyla danı-
şır, yoldakı itlәrә, üzbәüzdәn gәlәn balaca gimnazistlәrә... haraya
29
Asya ilә toqquşuruq, başıaçıq harasa qaçır, hara qaçdığı bilinmir,
ani olaraq başını itirir, qaçmağa yer yoxdu. O zaman Miqulin altı
verst aralıda Durnoy Polyanedә, xutorda gecәlәyirdi, – taleyüklü
bir mәsәlәyә çevrilәn gecәnin tәfsilatını bütünlüklә xatırlayıram, –
qaranlıqda üstümә yüyürәn Asya qollarımın üstә yıxılır, sanki
bundan ötrü qaçırmış. “Başa düşürsәn, bu, nә demәkdi?” Mәn
başa düşürәm. Dәqiq xatırlayıram ki, onu möhkәm qucaqladı,
әynindә isti kürk olsa da, titrәyirdi, soyuqdanmı, dәhşәtdәnmi,
bilmirәm – mәn dә başladım üşәnmәyә...
Axı o, yaşlıydı! Qırx yeddisindәydi. Asyanınsa on doqquz
yaşı vardı. Qırx yeddi... ilahi, kamilliyin bu xoşbәxt vә gözәl yaş
hәddi, mәnә elә gәlirdi ki, sanki qurdla qiyamәtә qәdәr çәkәcәkdi,
çünki özümün, demәk olar ki, on doqquz yaşım vardı. Bu “demәk
olar ki” bir işgәncәydi. Bütün zamanlar üçün, xüsusilә dә uşaqlıq
dövründә. Mәn yanvar alatoranlığında titrәyәn, ildırım vurmuş
kimi qaralmış, tutqun sifәtli Asyanı qucaqlayanda, o qәdәr güclü
hisslәr keçirdim ki, çırpınan qәlbimin mәrhәmәti, ondan ötrü
qorxu keçirmәsi bu günәcәn sәngimәyib. Sevgi deyilәn elә bu
idi. Amma bu barәdә heç vaxt söz açmadım. Hәr şey dolaşıq
düşmüşdü. Hәm dә o saniyәlәrdә Miqulinin öldürüldüyü fikri
içimdә baş qaldıranda hansı hisslәr keçirdiyimi xatırlaya bilmirәm.
...Müharibәnin ilk payızı... duman... Peterburq... dәrsdәn
sonra bütün sinfimizlә birgә 22-ci xәtdәki hospitala gedirik, on
dörd yaşımız var, – yәni onun artıq on dörd yaşı var, amma
mәnimki hәlә yoxdu, tezliklә dә olmayacaq, bundan әzab çәkirәm,
elә bilirәm, bütün bәdbәxtliklәrim hәmin bu “demәk olar ki”dәn
asılıdı, o, mәnә qarşı etinasızdı, mәni eşitmir, Volodyanın yanına
gәlmәyimi görüncә sinifdәn qaçır, hamısı da yaşca bir neçә ay
kiçik olmağıma görәdi: dalınca on beş yaşlı oğlanlar düşdüyü
halda, o, on üç yaşlı birisinә qarşı diqqәtcil ola bilmәz. Yox,
mәnә lazımdı, onunla tezliklә düzәlişәm, az bir müddәtә – har-
dasa yarımilliyә dә olsa. Әvәzindә hәmin yarım il mәnim istәyi-
mә cavab verәcәk. Biz onunla dükanların, köşklәrin, bozumtul
evlәrin yanından keçәrәk çirkablı, zibilli On beşinci xәtt küçәsiylә
gedirik vә mәn onun etinasızlığından üzülürәm. O, hamıyla danı-
şır, yoldakı itlәrә, üzbәüzdәn gәlәn balaca gimnazistlәrә... haraya
29
