Page 23 - Yuri Trifonov
P. 23
Qoca
Amma mübahisә başlayır, höcәtlәşmәsәk mümkün deyil,
öncә göz yaşları içindә Asyanın atası Konstantin İvanoviçin necә
ölmәsi, noyabrda, könüllülәr geri çәkilәrkәn bu mәnzildәcә böyük
qardaşı Alekseyin necә hәlak olması, onların kasıbçılıq içindә
necә güzәran keçirmәlәri, yaşamağa heç nәlәrinin olmaması, hәr
şeylәrini satdıqları haqda söhbәt açılır. Böyük bacısı Varya sәpmә
yatalağı xәstәxanasında növbә çәkmәklә pul qazanırdı, әri isә
әdәbiyyatçıydı, “Donskaya volna” ilә әmәkdaşlıq edirdi, indi
var-yoxu әlindәn çıxıb, müftәxor zadәgan zümrәsindәn sayıldığı
üçün heç yerdә işә düzәlә bilmir, ona bir idarәdә elә belәcә dә
demişdilәr: “Siz zәhmәtkeş kütlәnin qanını soran bir parazit kimi
әn ağır fiziki işlә tәmin olunacaqsız. Vә sağ ol deyәcәksiz”. O,
“sağ ol” deyә bilәrdi, amma fiziki әmәyә görә yox. Onu hansı
yola çәkirlәr? O neylәmәlidi? Necә yaşamalıdı? Yeniyetmә çağla-
rından öz zәhmәtiylә ömür sürürsә, heç bir malikanәsi, kapitalı
yoxdusa, o, necә parazit ola bilәrdi axı? Üstündә olanı yalnızca
zadәgan adıydı...
Xatırlayıram ki, aksiyaları vә qiymәtli kağızları olduğu üçün
Yelena Fyodorovnanın özü, bәlkә dә, bütünlüklә müftәxor
zümrәsinә aid edilmişdi. Bir sözlә, indi, yәqin, hamısı batıb
gedib. Bu üzdәn dә qeyzlәnir. İqumnovların evinә bağlılığımı
görәn anam, mәnә dәfәlәrlә söylәmişdi: “Hәr halda, sәn unutma
ki, İqumnovlar tipik burjuylardı. O, çox varlı qadındı, әri isә
xidmәt heyәtindәndi”. Varlı qadın indi dәmir parçdan bulanıq vә
dadsız nәsә içir vә mәnzildә şubasına bürünüb oturur. Ona hәr
şeyi әlindәn çıxdığına, aclıq keçirdiyinә görә deyil, Asyanın
anası olduğu üçün yazığım gәlir. Çalışıram onunla sakit vә
inandırıcı şәkildә danışım. Axı heç bir ictimai çevriliş sarsıntısız
ötüşmür. Mәnsәb sahiblәrinin öz mövqelәrini döyüşsüz verәcәklәrini
düşünmәk sadәlövhlük olar. Bәs Robespyer dönәmindә necәydi?
Vikont de Broku oxuyun. Mәnim vә Şiqontsevin sevdiyi mәtndi.
Şiqontsev tәlqin edirdi ki, mәsәlә qәlizlәşәn kimi tarixә müraciәt
etmәk lazımdı.
“Amma inqilab üç il öncә baş vermişdi!”
Sadә şeylәri izah etmәk lazım gәlir: inqilab davam edir. Nә
qәdәr ki, düşmәn var, inqilab davam edәcәk: “Düşmәnlәrinizsә
23
Amma mübahisә başlayır, höcәtlәşmәsәk mümkün deyil,
öncә göz yaşları içindә Asyanın atası Konstantin İvanoviçin necә
ölmәsi, noyabrda, könüllülәr geri çәkilәrkәn bu mәnzildәcә böyük
qardaşı Alekseyin necә hәlak olması, onların kasıbçılıq içindә
necә güzәran keçirmәlәri, yaşamağa heç nәlәrinin olmaması, hәr
şeylәrini satdıqları haqda söhbәt açılır. Böyük bacısı Varya sәpmә
yatalağı xәstәxanasında növbә çәkmәklә pul qazanırdı, әri isә
әdәbiyyatçıydı, “Donskaya volna” ilә әmәkdaşlıq edirdi, indi
var-yoxu әlindәn çıxıb, müftәxor zadәgan zümrәsindәn sayıldığı
üçün heç yerdә işә düzәlә bilmir, ona bir idarәdә elә belәcә dә
demişdilәr: “Siz zәhmәtkeş kütlәnin qanını soran bir parazit kimi
әn ağır fiziki işlә tәmin olunacaqsız. Vә sağ ol deyәcәksiz”. O,
“sağ ol” deyә bilәrdi, amma fiziki әmәyә görә yox. Onu hansı
yola çәkirlәr? O neylәmәlidi? Necә yaşamalıdı? Yeniyetmә çağla-
rından öz zәhmәtiylә ömür sürürsә, heç bir malikanәsi, kapitalı
yoxdusa, o, necә parazit ola bilәrdi axı? Üstündә olanı yalnızca
zadәgan adıydı...
Xatırlayıram ki, aksiyaları vә qiymәtli kağızları olduğu üçün
Yelena Fyodorovnanın özü, bәlkә dә, bütünlüklә müftәxor
zümrәsinә aid edilmişdi. Bir sözlә, indi, yәqin, hamısı batıb
gedib. Bu üzdәn dә qeyzlәnir. İqumnovların evinә bağlılığımı
görәn anam, mәnә dәfәlәrlә söylәmişdi: “Hәr halda, sәn unutma
ki, İqumnovlar tipik burjuylardı. O, çox varlı qadındı, әri isә
xidmәt heyәtindәndi”. Varlı qadın indi dәmir parçdan bulanıq vә
dadsız nәsә içir vә mәnzildә şubasına bürünüb oturur. Ona hәr
şeyi әlindәn çıxdığına, aclıq keçirdiyinә görә deyil, Asyanın
anası olduğu üçün yazığım gәlir. Çalışıram onunla sakit vә
inandırıcı şәkildә danışım. Axı heç bir ictimai çevriliş sarsıntısız
ötüşmür. Mәnsәb sahiblәrinin öz mövqelәrini döyüşsüz verәcәklәrini
düşünmәk sadәlövhlük olar. Bәs Robespyer dönәmindә necәydi?
Vikont de Broku oxuyun. Mәnim vә Şiqontsevin sevdiyi mәtndi.
Şiqontsev tәlqin edirdi ki, mәsәlә qәlizlәşәn kimi tarixә müraciәt
etmәk lazımdı.
“Amma inqilab üç il öncә baş vermişdi!”
Sadә şeylәri izah etmәk lazım gәlir: inqilab davam edir. Nә
qәdәr ki, düşmәn var, inqilab davam edәcәk: “Düşmәnlәrinizsә
23
