Page 18 - Yuri Trifonov
P. 18
i Trifonov
әziz olanlara görә xatirәnin bir ödәnc, bir intiqam olduğunu
düşünürdüm. Tәbiәt ölümün bәdәlini bizә xatirәlәrlә ödәyir. Mis-
kin әbәdiliyimiz dә elә budur. Bilmirdim, Priqodinskidә mәktәb
yoldaşım vә Cәnub cәbhәsindә yaxınım olmuş Asya sağ idimi,
ya yox? O nә yaxındaydı, nә uzaqda, heç yanda yox idi, bir qaz-
maçını altına alıb dәfn edәn mәdәn uçqunu kimi zaman üstünü
örtüb dәfn etmişdisә, indi mәn onu necә xilas edәydim? O hәlә
sağdı, әlli beş il ötәndәn sonra da havasız vә zülmәt bir sәrdabәdә,
mәdәnin nәhәng uçuqları, süxurları altında nәfәs alır...
O, hәlә nәfәs alır. Amma mәnә elә gәlir, ölüb. Evә qaçdığımda
ilk gördüyüm döşәmәdә bir topa ağappaq nәyinsә düşüb qalmasıydı.
Dan üzünün alatoranlığı içindә bunun çılpaq bir adam olduğunu
anşıra bilmirdim. Tamamilә çılın-çılpaq bir qadın idi. Bunun
qәribә şәkildә yumarlanaraq donmuş qar olmadığını, özü dә, heç
dә ağ rәngә çalmadığını dәrhal sezә bilmәdim; o, qançırlara,
qansızma lәkәlәrinә bürünmüşdü. Amma qaranlıqda ağlığından
başqa, heç nә sezilmirdi, әlimi vurandasa gördüm soyuqdu. Qadı-
nı yerdәn qaldırıb qışqırıram, çağırıram, hay vermir, qollarım
üstә alıb aparıram. Amma hәlә kimi apardığımı anşıra bilmirәm.
Boynu dala salıxıb, üzü ölü üzüdü. Qadının bәdәnindәn araq iyi
gәlir. Arada bircә anlığa onun ölümcül sәrxoş olduğunu hiss
etdim. O, çox ağır idi. Sonra birdәn, hәlә qollarım üstәykәn vә
hara, niyә apardığımı bilmәdiyim halda, dәhşәt içindә çaşıb
qaldım, qәfil qollarım üstә kimin olduğunu anladım. Hәr şeyi,
hәr şeyi bir an içindә başa düşdüm, gecә baş verәnlәrin bütün
dәhşәtini duydum vә indi, әlli beş ildәn sonra, hәmin dәhşәti o
vaxtkından da qorxunc bir şәkildә qavrayıram. Hisslәrimin
korşalan günlәriydi. Hәddini aşan ölüm, zorakılıq, mәhvedici
gәrginlik gündәn-günә artırdı. Ağılla dәrk edirәm ki, dәhşәtdi,
amma bunu anlamağım qanımı dondurmur, dizlәrimi bükmür,
başımda hansısa ayıq düşüncәlәr var: “Spirt tapmaq lazımdı.
Әgәr sağdısa, әvvәlcә isindirmәk gәrәkdi. Körpәciyәzi öldürüblәr.”
Bütün bu heyrәtimin fonunda, ağlımdan keçir ki, hәyatda ilk
dәfә qollarım üstünә çılpaq qadın almışam. Axı kimi? Qorxunc
fikirdi, birincidәn dә qorxuncdu, axı hәr şey alt-üst olub, tәhrif
edilib – cәmi on sәkkiz yaşım var, amma çox görüb-götürmüşәm.
18
әziz olanlara görә xatirәnin bir ödәnc, bir intiqam olduğunu
düşünürdüm. Tәbiәt ölümün bәdәlini bizә xatirәlәrlә ödәyir. Mis-
kin әbәdiliyimiz dә elә budur. Bilmirdim, Priqodinskidә mәktәb
yoldaşım vә Cәnub cәbhәsindә yaxınım olmuş Asya sağ idimi,
ya yox? O nә yaxındaydı, nә uzaqda, heç yanda yox idi, bir qaz-
maçını altına alıb dәfn edәn mәdәn uçqunu kimi zaman üstünü
örtüb dәfn etmişdisә, indi mәn onu necә xilas edәydim? O hәlә
sağdı, әlli beş il ötәndәn sonra da havasız vә zülmәt bir sәrdabәdә,
mәdәnin nәhәng uçuqları, süxurları altında nәfәs alır...
O, hәlә nәfәs alır. Amma mәnә elә gәlir, ölüb. Evә qaçdığımda
ilk gördüyüm döşәmәdә bir topa ağappaq nәyinsә düşüb qalmasıydı.
Dan üzünün alatoranlığı içindә bunun çılpaq bir adam olduğunu
anşıra bilmirdim. Tamamilә çılın-çılpaq bir qadın idi. Bunun
qәribә şәkildә yumarlanaraq donmuş qar olmadığını, özü dә, heç
dә ağ rәngә çalmadığını dәrhal sezә bilmәdim; o, qançırlara,
qansızma lәkәlәrinә bürünmüşdü. Amma qaranlıqda ağlığından
başqa, heç nә sezilmirdi, әlimi vurandasa gördüm soyuqdu. Qadı-
nı yerdәn qaldırıb qışqırıram, çağırıram, hay vermir, qollarım
üstә alıb aparıram. Amma hәlә kimi apardığımı anşıra bilmirәm.
Boynu dala salıxıb, üzü ölü üzüdü. Qadının bәdәnindәn araq iyi
gәlir. Arada bircә anlığa onun ölümcül sәrxoş olduğunu hiss
etdim. O, çox ağır idi. Sonra birdәn, hәlә qollarım üstәykәn vә
hara, niyә apardığımı bilmәdiyim halda, dәhşәt içindә çaşıb
qaldım, qәfil qollarım üstә kimin olduğunu anladım. Hәr şeyi,
hәr şeyi bir an içindә başa düşdüm, gecә baş verәnlәrin bütün
dәhşәtini duydum vә indi, әlli beş ildәn sonra, hәmin dәhşәti o
vaxtkından da qorxunc bir şәkildә qavrayıram. Hisslәrimin
korşalan günlәriydi. Hәddini aşan ölüm, zorakılıq, mәhvedici
gәrginlik gündәn-günә artırdı. Ağılla dәrk edirәm ki, dәhşәtdi,
amma bunu anlamağım qanımı dondurmur, dizlәrimi bükmür,
başımda hansısa ayıq düşüncәlәr var: “Spirt tapmaq lazımdı.
Әgәr sağdısa, әvvәlcә isindirmәk gәrәkdi. Körpәciyәzi öldürüblәr.”
Bütün bu heyrәtimin fonunda, ağlımdan keçir ki, hәyatda ilk
dәfә qollarım üstünә çılpaq qadın almışam. Axı kimi? Qorxunc
fikirdi, birincidәn dә qorxuncdu, axı hәr şey alt-üst olub, tәhrif
edilib – cәmi on sәkkiz yaşım var, amma çox görüb-götürmüşәm.
18
