Page 221 - Yuri Trifonov
P. 221
Qoca
olmasına üstünlük verirәm, qoymuram hәrarәt on üç dәrәcәdәn
yuxarı olsun, çünki bәrk yerdә yatmaq kimi, soyuq havada da
yaşamaq xeyirlidi. “Pavluşa, mәni bağışla, bu otaqda hava ağırdı,
әlbәttә. Sәn bunu da faydalı sayırsan?” Qışqırdım: “Bәs hәyatın
sonu çatıbsa, qocaya necә yaşamağı öyrәtmәk faydalıdı, sәncә?”
Qışqırmaq gәrәk deyil. Onların tәqsiri yoxdu. Başa düşmürlәr.
Baldızım ağladı. Rahat buraxdılar mәni vә budur: bağda yalqızam,
әtrafımda ins-cins yoxdu, qar yağıb, çay donmayıb – qaralıb
qalıb, sahillәri ağappaqdı. Skamyalar yaşdı. Arapkayla sanatoriyaya
nahar dalınca gedәndә (indi aram-aram gedirik, bir tәrәfә gedişimiz
qırx dәqiqә çәkir) ayaq üstә dincәlirik, yaş yerdә oturmağa hәvәs
yoxdu, hava rütubәtlidi, nәfәs almaq çәtindi. Sahil boyunca
addımlayırıq, gözüm şosedәdi ki, poçtalyon Dusya velosipedlә
gәlirmi, görәn? Asyadan soraq gözlәyirәm. Bәs haçan gәlәcәk?
Yazmışdı ki, oktyabrda bir aylıq xәstәxanada yatacaq, ayaqlarını
müalicә etdirәcәk, çıxan kimi xәbәr edәcәk, mәn dә dәrhal yol-
lanacam. Başqa vaxt yoxdu. Hava pis, soyuq olsa da, özgә seçim
qalmayıb. Ah, vaxt әldәn buraxılıb, itirilib! Neçә illәr keçib...
Bәlkә, yalnız günlәr uzansın vә xilas olum deyә keçibmiş illәr,
xilas olum ki, şәrab kimi şirin dadını bilim ömrün. Hәqiqәt
budur. Tәbii ki, әsl hәqiqәt, sürüklәnib qeyb olan bütün illәr
mәni sıxıb-sıxcalayıb sınağa çәkib: bütün itirdiklәrim, zәhmәtim,
turbin qurğuları, sәngәrlәr, bağdakı ağaclar, qazılmış çuxurlar,
әtrafdakı adamlar, bütün gerçәklәr vә bağına yağış çilәyәn
buludlar var, bir dә dünyanın yarısını qucaqlamış ölkәnin başı
üstündә tüğyan edәn tufanlar görünür... İllәr belәcә sovrulub göy
üzünә vә mәn bir dә hәmin ucalıqlarda qanad çala bilmәrәm. Әn
uca hәqiqәtsә – oradadır! Bizlәrdәn orada olan azdı. Bәs sonra?
Macal tapmamaq, sәhvi gözdәn qaçırmaq, yetişә bilmәmәk...
Gәnclik, hәrislik, anlaşılmamaq, ani hәzz, gah işlәrә, ailәyә,
dәrdlәrә baş qarışdı, gah da heç nәdәn cәmi ikicә illiyә (müvәqqәti
dә olsa) iblisin tәlәsinә düşdüm, guya bәxtim gәtirdi, gah
müharibә, cәbhәlәr, hospitallar, gah da son gücümü yığıb hamı
kimi adi hәyat sürdüm... Sağ-salamat qayıtdım vә indi dә sağam...
İlahi, heç zaman vaxt yoxuydu! Miqulinin Balaşovodan Moskvaya
göndәrildiyi il qar noyabr öncәsi – erkәn yağmışdı; o, mühakimә
221
olmasına üstünlük verirәm, qoymuram hәrarәt on üç dәrәcәdәn
yuxarı olsun, çünki bәrk yerdә yatmaq kimi, soyuq havada da
yaşamaq xeyirlidi. “Pavluşa, mәni bağışla, bu otaqda hava ağırdı,
әlbәttә. Sәn bunu da faydalı sayırsan?” Qışqırdım: “Bәs hәyatın
sonu çatıbsa, qocaya necә yaşamağı öyrәtmәk faydalıdı, sәncә?”
Qışqırmaq gәrәk deyil. Onların tәqsiri yoxdu. Başa düşmürlәr.
Baldızım ağladı. Rahat buraxdılar mәni vә budur: bağda yalqızam,
әtrafımda ins-cins yoxdu, qar yağıb, çay donmayıb – qaralıb
qalıb, sahillәri ağappaqdı. Skamyalar yaşdı. Arapkayla sanatoriyaya
nahar dalınca gedәndә (indi aram-aram gedirik, bir tәrәfә gedişimiz
qırx dәqiqә çәkir) ayaq üstә dincәlirik, yaş yerdә oturmağa hәvәs
yoxdu, hava rütubәtlidi, nәfәs almaq çәtindi. Sahil boyunca
addımlayırıq, gözüm şosedәdi ki, poçtalyon Dusya velosipedlә
gәlirmi, görәn? Asyadan soraq gözlәyirәm. Bәs haçan gәlәcәk?
Yazmışdı ki, oktyabrda bir aylıq xәstәxanada yatacaq, ayaqlarını
müalicә etdirәcәk, çıxan kimi xәbәr edәcәk, mәn dә dәrhal yol-
lanacam. Başqa vaxt yoxdu. Hava pis, soyuq olsa da, özgә seçim
qalmayıb. Ah, vaxt әldәn buraxılıb, itirilib! Neçә illәr keçib...
Bәlkә, yalnız günlәr uzansın vә xilas olum deyә keçibmiş illәr,
xilas olum ki, şәrab kimi şirin dadını bilim ömrün. Hәqiqәt
budur. Tәbii ki, әsl hәqiqәt, sürüklәnib qeyb olan bütün illәr
mәni sıxıb-sıxcalayıb sınağa çәkib: bütün itirdiklәrim, zәhmәtim,
turbin qurğuları, sәngәrlәr, bağdakı ağaclar, qazılmış çuxurlar,
әtrafdakı adamlar, bütün gerçәklәr vә bağına yağış çilәyәn
buludlar var, bir dә dünyanın yarısını qucaqlamış ölkәnin başı
üstündә tüğyan edәn tufanlar görünür... İllәr belәcә sovrulub göy
üzünә vә mәn bir dә hәmin ucalıqlarda qanad çala bilmәrәm. Әn
uca hәqiqәtsә – oradadır! Bizlәrdәn orada olan azdı. Bәs sonra?
Macal tapmamaq, sәhvi gözdәn qaçırmaq, yetişә bilmәmәk...
Gәnclik, hәrislik, anlaşılmamaq, ani hәzz, gah işlәrә, ailәyә,
dәrdlәrә baş qarışdı, gah da heç nәdәn cәmi ikicә illiyә (müvәqqәti
dә olsa) iblisin tәlәsinә düşdüm, guya bәxtim gәtirdi, gah
müharibә, cәbhәlәr, hospitallar, gah da son gücümü yığıb hamı
kimi adi hәyat sürdüm... Sağ-salamat qayıtdım vә indi dә sağam...
İlahi, heç zaman vaxt yoxuydu! Miqulinin Balaşovodan Moskvaya
göndәrildiyi il qar noyabr öncәsi – erkәn yağmışdı; o, mühakimә
221
