Page 160 - Yuri Trifonov
P. 160
i Trifonov
daşan birisini hәrәkәtsizliyә mәhkum etmişdilәr. Don sahillәrindә
isә döyüşlәr qızışıb! Buna necә dözәsәn? O havalanmışdı.
Hәrәkәtsizlik – hәbsxanadan betәrdi... Bәs nә baş vermişdi?
Kimdi bu işin qarşısını alan? Kimdi onun düşmәni?
Asya gәrginlik içindә suallar yağdırır, o isә çılğınlıqla diqqәt
kәsilir, nәlәrisә anlamaq, bilmәk istәyir. Bütün bu etirafların ha-
mısı ondan ötrüydü. Kömәk edә bilmәrәm. Çünki mәsәlәnin
mәğzini özüm heç başa düşmürәm. Kohnә bir etimadsızlıq var –
amma hardan qaynaqlanır? Bu barәdә Asyayla mükalimә aparmaq
tәhlükәlidi, çünki görürәm: burada hәr şey sәtәlcәmlidi, sanki
ağrı içindәdi.
– Asinka, düşünmürәm ki, bu işdә birbaşa düşmәn әli olsun.
Burda bir gerizәkalıq, axmaqcasına bir qorxu hökm sürür.
– Kim qorxur? Kimdәn?
– Tanrıya and olsun, bilmirәm. Bәlkә, belәlәri Don bürosunda,
bәlkә dә, cәbhәnin İnqilabi Hәrbi Şurasında var...
Kuptsov, Xutoryanski, Simkin kimi bәzi açıq düşmәnçilik
edәnlәri tanıyıram. Asya bunları tanımamış olmaz, Miqulin isә –
çәtin ki... Soyadlarını sadalamağa lüzum yoxdu. Yәqin, Respublika
İnqilabi Hәrbi Şurasında açıq olmasa da, praktiki, yәni nәzәri,
daha dәqiqi ideya düşmәnlәri var – içi sәdr qarışıq. Bir sıra
mәsәlәlәrdә heç vaxt razılığa gәlә bilmirlәr. Tutalım, kazak
özünüidarә mәsәlәsindә. Nәzәriyyәçilәr hәmişә xatırlayacaqlar:
axı, o, vaxtilә xalq sosialistlәrindәn olub. Naum Orlik kimi:
“Canında kortәbii üsyanların әlli faizini, ayrı şeylәrin otuz faizini,
marksizmin dә beş faizini daşıyan...”
Asya ciddi-cәhdlә söz almağa çalışır:
– Sәn Cәnub İHŞ haqda danışırsan. Bәs Sokolski? Axı o
bizim tәrәfimizdәdi! O, Sergey Kirilloviçin korpus almağından
ötrü inad göstәrib.
Necә başa salım axı, adamlar bu şәraitdә, belә bir ölüm-
dirim savaşında, kimәsә rәğbәt vә ya nifrәt hissinin diqtәsiylә
hәrәkәt etmirlәr, onlar güclü vә ali qüvvәlәrin tәsiri altında çarpı-
şırlar ki, bu durum tarixi dә adlana bilәr, taleyüklü dә. Bizim tә-
rәfimizdәdi – nә demәkdi axı? (İlahi, nәyә görә axı bizim? Yәni
bu tezliklә? Yәni qәti surәtdәmi?) Mәsәlә bizdә deyil, ondadı ki,
160
daşan birisini hәrәkәtsizliyә mәhkum etmişdilәr. Don sahillәrindә
isә döyüşlәr qızışıb! Buna necә dözәsәn? O havalanmışdı.
Hәrәkәtsizlik – hәbsxanadan betәrdi... Bәs nә baş vermişdi?
Kimdi bu işin qarşısını alan? Kimdi onun düşmәni?
Asya gәrginlik içindә suallar yağdırır, o isә çılğınlıqla diqqәt
kәsilir, nәlәrisә anlamaq, bilmәk istәyir. Bütün bu etirafların ha-
mısı ondan ötrüydü. Kömәk edә bilmәrәm. Çünki mәsәlәnin
mәğzini özüm heç başa düşmürәm. Kohnә bir etimadsızlıq var –
amma hardan qaynaqlanır? Bu barәdә Asyayla mükalimә aparmaq
tәhlükәlidi, çünki görürәm: burada hәr şey sәtәlcәmlidi, sanki
ağrı içindәdi.
– Asinka, düşünmürәm ki, bu işdә birbaşa düşmәn әli olsun.
Burda bir gerizәkalıq, axmaqcasına bir qorxu hökm sürür.
– Kim qorxur? Kimdәn?
– Tanrıya and olsun, bilmirәm. Bәlkә, belәlәri Don bürosunda,
bәlkә dә, cәbhәnin İnqilabi Hәrbi Şurasında var...
Kuptsov, Xutoryanski, Simkin kimi bәzi açıq düşmәnçilik
edәnlәri tanıyıram. Asya bunları tanımamış olmaz, Miqulin isә –
çәtin ki... Soyadlarını sadalamağa lüzum yoxdu. Yәqin, Respublika
İnqilabi Hәrbi Şurasında açıq olmasa da, praktiki, yәni nәzәri,
daha dәqiqi ideya düşmәnlәri var – içi sәdr qarışıq. Bir sıra
mәsәlәlәrdә heç vaxt razılığa gәlә bilmirlәr. Tutalım, kazak
özünüidarә mәsәlәsindә. Nәzәriyyәçilәr hәmişә xatırlayacaqlar:
axı, o, vaxtilә xalq sosialistlәrindәn olub. Naum Orlik kimi:
“Canında kortәbii üsyanların әlli faizini, ayrı şeylәrin otuz faizini,
marksizmin dә beş faizini daşıyan...”
Asya ciddi-cәhdlә söz almağa çalışır:
– Sәn Cәnub İHŞ haqda danışırsan. Bәs Sokolski? Axı o
bizim tәrәfimizdәdi! O, Sergey Kirilloviçin korpus almağından
ötrü inad göstәrib.
Necә başa salım axı, adamlar bu şәraitdә, belә bir ölüm-
dirim savaşında, kimәsә rәğbәt vә ya nifrәt hissinin diqtәsiylә
hәrәkәt etmirlәr, onlar güclü vә ali qüvvәlәrin tәsiri altında çarpı-
şırlar ki, bu durum tarixi dә adlana bilәr, taleyüklü dә. Bizim tә-
rәfimizdәdi – nә demәkdi axı? (İlahi, nәyә görә axı bizim? Yәni
bu tezliklә? Yәni qәti surәtdәmi?) Mәsәlә bizdә deyil, ondadı ki,
160
