Page 155 - Yuri Trifonov
P. 155
Qoca
dәstәsinin öz Maruska Nikiforovası vardı, amma әsl olanını mәn
on sәkkizin mayında Rostov yaxınlığında görmüşdüm. Әynindә
vәznәli ağ çәrkәzi vardı. Keşişciyәz mәnasız-mәnasız çәrәnlәyirdi:
“Çәyirtkә sümürmüş... murdar qurbağalar...” Vә gecә boyu oturub
götür-qoy edirik, nәrildәyib-guruldayırıq, tәnbәki tüstülәdirik vә
bu arada teleqram gәlir: Sergey Kirilloviç qanundankәnardı.
Qәhrәman, köhnә inqilab döyüşçüsü Miqulini istәnilәn kәs
güllәlәyә bilәr. Yaralı komandir hamıdan odlu-alovlu hayqırır:
Satqın! Xain! Haqqında nahaq yerә şayiә gәzmirdi! Dözә bilmәdi,
it sümsüyü! Ax, mәn onu bir anda, uf da demәdәn...
Hamının gözü kәllәsinә çıxıb, hayqıran kim, bağıran kim,
Miqulini ana söyüşüylә yağlayan kim...
Tәkcә Şura hәmişәki kimi soyuqqanlıdı.
– Gözlәyin, tәfsilatıyla öyrәnәk.
– Nә tәfsilatbazlıqdı? Hәr şey göz önündәdir! Nә tez, nә gec:
o, son dәrәcә dәqiq vaxt seçib, mәhz indi, Mamontov cәbhәni
yardığı bir mәqamda...
– Qabaqcadan dilbir olublarmış!
– Alçaq! Polkovnik!
– Bilirsiz, inana bilmirәm...
– Siz teleqrama inanmırsız?
– Yox, teleqrama inanıram. Onun yola düşmәyinә dә inanıram.
Amma bilmirәm niyә.
– Siz inanırsız ki, Cәnub Cәbhәsi onu qanundankәnar elan
edib?
– İnanıram, çünki bәzi adamlar belә olmasını istәyirdi.
– Başa düşmәk olmur, sizә hansı sübutlar lazımdı? O, sizi
divara söykәyib öz vzvoduna “biçin!” әmri verәndә dә hәlә şüb-
hә edәcәksiz...
Yaralı komandir mauzerini silkәlәyir:
– Әlimdә ixtiyar olsaydı, mәn o satqını, o qancığı... Danışıqsız
gәbәrdәrdim! – Vә o, son dәrәcә hissә qapıldığından, göy üzünә
atәş açır. Miqulinә qarşı qәzәb cәhәnnәm saçır. Hamı hәyәcanlı,
әsәbidi, tәcili nәsә etmәyә tәlәsiyirlәr, tәrpәnib harasa getmәk, – ya
Borisoqlebskiyә, ya da Saranska soxulmaq istәyirlәr. Bu zaman elә
dә әhәmiyyәti olmayan, müharibәnin gedişinә, insanların taleyinә –
155
dәstәsinin öz Maruska Nikiforovası vardı, amma әsl olanını mәn
on sәkkizin mayında Rostov yaxınlığında görmüşdüm. Әynindә
vәznәli ağ çәrkәzi vardı. Keşişciyәz mәnasız-mәnasız çәrәnlәyirdi:
“Çәyirtkә sümürmüş... murdar qurbağalar...” Vә gecә boyu oturub
götür-qoy edirik, nәrildәyib-guruldayırıq, tәnbәki tüstülәdirik vә
bu arada teleqram gәlir: Sergey Kirilloviç qanundankәnardı.
Qәhrәman, köhnә inqilab döyüşçüsü Miqulini istәnilәn kәs
güllәlәyә bilәr. Yaralı komandir hamıdan odlu-alovlu hayqırır:
Satqın! Xain! Haqqında nahaq yerә şayiә gәzmirdi! Dözә bilmәdi,
it sümsüyü! Ax, mәn onu bir anda, uf da demәdәn...
Hamının gözü kәllәsinә çıxıb, hayqıran kim, bağıran kim,
Miqulini ana söyüşüylә yağlayan kim...
Tәkcә Şura hәmişәki kimi soyuqqanlıdı.
– Gözlәyin, tәfsilatıyla öyrәnәk.
– Nә tәfsilatbazlıqdı? Hәr şey göz önündәdir! Nә tez, nә gec:
o, son dәrәcә dәqiq vaxt seçib, mәhz indi, Mamontov cәbhәni
yardığı bir mәqamda...
– Qabaqcadan dilbir olublarmış!
– Alçaq! Polkovnik!
– Bilirsiz, inana bilmirәm...
– Siz teleqrama inanmırsız?
– Yox, teleqrama inanıram. Onun yola düşmәyinә dә inanıram.
Amma bilmirәm niyә.
– Siz inanırsız ki, Cәnub Cәbhәsi onu qanundankәnar elan
edib?
– İnanıram, çünki bәzi adamlar belә olmasını istәyirdi.
– Başa düşmәk olmur, sizә hansı sübutlar lazımdı? O, sizi
divara söykәyib öz vzvoduna “biçin!” әmri verәndә dә hәlә şüb-
hә edәcәksiz...
Yaralı komandir mauzerini silkәlәyir:
– Әlimdә ixtiyar olsaydı, mәn o satqını, o qancığı... Danışıqsız
gәbәrdәrdim! – Vә o, son dәrәcә hissә qapıldığından, göy üzünә
atәş açır. Miqulinә qarşı qәzәb cәhәnnәm saçır. Hamı hәyәcanlı,
әsәbidi, tәcili nәsә etmәyә tәlәsiyirlәr, tәrpәnib harasa getmәk, – ya
Borisoqlebskiyә, ya da Saranska soxulmaq istәyirlәr. Bu zaman elә
dә әhәmiyyәti olmayan, müharibәnin gedişinә, insanların taleyinә –
155
