Page 126 - Yuri Trifonov
P. 126
i Trifonov
Sonra trolleybusla uzun müddәt yol getdi vә cәhd etdi ki, heç
nәyi yada salmasın. Amma özündәn ixtiyarsız xatırlayası oldu.
Mәsәlә ondaydı ki, ora heç nәyә yaramayan, ümidsiz bir sahә
idi. Buna görә dә hәmin yerә dönmәk qorxuluydu.
Ora yararsız yer olsa da, görünüşcә pis deyildi: şam ağacları,
yasәmәnlәr, çәpәrlәr, köhnә meşәlik, qumlu sahili uçub-töküldüyünә
görә skamyalarını iki ildә bir dәfә sudan geri çәkmәyә zәrurәt
yaranan sıldırımlı çay kәnarı, qudronqarışıq kobud vә xırda çınqıl
döşәnmiş yol; qudronu otuzuncu illәrin ortalarında, özü dә
axıracan deyil, Dördüncü xәttin döngәsinәcәn tökmüşdülәr, ya
da qabaqlarda deyildiyi kimi, görünür, hәlә inqilaba qәdәr
döşәmişdilәr, belә ki, burada nә vaxtlarsa әsl iynәyarpaq meşәsi
olmuşdu, onun bu üzündәn o üzünә keçib getmәk lazım gәlmişdi,
amma artıq qırx ildi bu xәttin, yaxud bu meşәli tәpәciklәr arasın-
dan keçәn cığırın vә ya qәhvәyidodaqlı, qartımış üzü evdә geyilәn
qәdim corabları xatırladan, amma hәlim, xeyirxahlığı bitib-tükәn-
mәyәn, Sanyanın hәyatından ağlaya-ağlaya ömürlük çıxıb gedәn-
dәn sonra necә olduğu bilinmәyәn Mariya Adolfovnanın adlan-
dırdığı kimi – Grobe Allee-nin – Böyük xiyabanın hәr iki tәrәfin-
dәn yeni, çәpәrә alınmış әzәmәtli bağ sahәlәri vә şam ağacları
uzanıb gedirdi, bu ağacların budaqları indi külәkdәn xışıldayır,
әtrafa qatran qoxusu yayırdı, sanki kimdәn ötrüsә toy çalğıçıları
kimi xüsusi olaraq musiqi sәslәndirirdilәr. Ah, yeri gәlmişkәn,
bu, onsuz da gözәl idi! Musiqini küçәdә ayaq üstә dә dinlәmәk
olardı. Şam ağacları, çәpәrlәr vә cığırlar üstündәki hava son
dәrәcә saf idi vә bu saflıq o qәdәr güclüydü ki, birbaşa şәhәrdәn
gәlәn, ağzınacan dolu avtobusdan düşüb, qәfil bu havanın içinә
girәn ehtiyatsız adamı bayılda bilәrdi. Ötәn yay Sanyanın başına
belә bir iş gәlmişdi: sinli bir insan kimi o, müxtәlif tәşkilatlara,
qәbul otaqlarına baş çәkmiş, növbәlәrdә dayanmış, ancaq axşamçağı
Şamlığa geri döndükdә bu havanı udaraq bayılmışdı... O, havanın
lәzzәtini vә fәhmin acılığını eyni zamanda yaşamışdı... Hә, hә,
bura ölüm çanağıydı. Daha doğrusu, bütün gözәlliklәrinә bax-
mayaraq, lәnәtli bir yer idi. Çünki burada insanlar çox qәribә bir
şәkildә ölürdü: bәzilәri axşam çayda çimәrkәn batıb-boğulur,
bәzilәrini qәfil ölümcül xәstәliklәr yaxalayır, bir qisim adam da
öz bağ evinin çardağında hәyatla haqq-hesab çәkirdi.
126
Sonra trolleybusla uzun müddәt yol getdi vә cәhd etdi ki, heç
nәyi yada salmasın. Amma özündәn ixtiyarsız xatırlayası oldu.
Mәsәlә ondaydı ki, ora heç nәyә yaramayan, ümidsiz bir sahә
idi. Buna görә dә hәmin yerә dönmәk qorxuluydu.
Ora yararsız yer olsa da, görünüşcә pis deyildi: şam ağacları,
yasәmәnlәr, çәpәrlәr, köhnә meşәlik, qumlu sahili uçub-töküldüyünә
görә skamyalarını iki ildә bir dәfә sudan geri çәkmәyә zәrurәt
yaranan sıldırımlı çay kәnarı, qudronqarışıq kobud vә xırda çınqıl
döşәnmiş yol; qudronu otuzuncu illәrin ortalarında, özü dә
axıracan deyil, Dördüncü xәttin döngәsinәcәn tökmüşdülәr, ya
da qabaqlarda deyildiyi kimi, görünür, hәlә inqilaba qәdәr
döşәmişdilәr, belә ki, burada nә vaxtlarsa әsl iynәyarpaq meşәsi
olmuşdu, onun bu üzündәn o üzünә keçib getmәk lazım gәlmişdi,
amma artıq qırx ildi bu xәttin, yaxud bu meşәli tәpәciklәr arasın-
dan keçәn cığırın vә ya qәhvәyidodaqlı, qartımış üzü evdә geyilәn
qәdim corabları xatırladan, amma hәlim, xeyirxahlığı bitib-tükәn-
mәyәn, Sanyanın hәyatından ağlaya-ağlaya ömürlük çıxıb gedәn-
dәn sonra necә olduğu bilinmәyәn Mariya Adolfovnanın adlan-
dırdığı kimi – Grobe Allee-nin – Böyük xiyabanın hәr iki tәrәfin-
dәn yeni, çәpәrә alınmış әzәmәtli bağ sahәlәri vә şam ağacları
uzanıb gedirdi, bu ağacların budaqları indi külәkdәn xışıldayır,
әtrafa qatran qoxusu yayırdı, sanki kimdәn ötrüsә toy çalğıçıları
kimi xüsusi olaraq musiqi sәslәndirirdilәr. Ah, yeri gәlmişkәn,
bu, onsuz da gözәl idi! Musiqini küçәdә ayaq üstә dә dinlәmәk
olardı. Şam ağacları, çәpәrlәr vә cığırlar üstündәki hava son
dәrәcә saf idi vә bu saflıq o qәdәr güclüydü ki, birbaşa şәhәrdәn
gәlәn, ağzınacan dolu avtobusdan düşüb, qәfil bu havanın içinә
girәn ehtiyatsız adamı bayılda bilәrdi. Ötәn yay Sanyanın başına
belә bir iş gәlmişdi: sinli bir insan kimi o, müxtәlif tәşkilatlara,
qәbul otaqlarına baş çәkmiş, növbәlәrdә dayanmış, ancaq axşamçağı
Şamlığa geri döndükdә bu havanı udaraq bayılmışdı... O, havanın
lәzzәtini vә fәhmin acılığını eyni zamanda yaşamışdı... Hә, hә,
bura ölüm çanağıydı. Daha doğrusu, bütün gözәlliklәrinә bax-
mayaraq, lәnәtli bir yer idi. Çünki burada insanlar çox qәribә bir
şәkildә ölürdü: bәzilәri axşam çayda çimәrkәn batıb-boğulur,
bәzilәrini qәfil ölümcül xәstәliklәr yaxalayır, bir qisim adam da
öz bağ evinin çardağında hәyatla haqq-hesab çәkirdi.
126
