Page 113 - Yuri Trifonov
P. 113
Qoca
vә hәr şeydә zirәk idi: söhbәtlәşirdi, pillәkәnlәrlә qaçırdı, makinada
latın şriftlәriylә yazırdı, onun bir şöbә rәisi kimi verdiyi hәr cür
tapşırığı yerinә yetirirdi. Bütün qalan şeylәrdә dә elәydi. Zirәkliyi
qeyri-adiydi. Bir dәfә vur-tut on sәkkiz dәqiqәyә nahar hazırlamışdı!
İqorun otağında – o daxmada ki üfunәt saçırdı, aylarla havası dә-
yişdirilmirdi, yarımca saata sәliqә-sahman yaratmışdı. Deyәsәn,
bu, birinci dәfә gәlәndә deyildi, ikinci vә ya üçüncü dәfәydi –
sentyabrdaydı. Birinci dәfәki sürәti heyrәtә salmışdı: dәhlizә
çıxıb cәftәni vurub qapını bağlamasıyla, soyunub mәlәfәnin al-
tına girmәsi bir olmuşdu, yumrulanıb başını örtmüşdü... Beş
saniyәyә... әynindәkilәri xalçanın üstünә sәpәlәmişdi... Güman
olunurdu ki, hәr şey tamam başqa cür alınacaq, amma sonra ayrı
şeylәr oldu. Düşünürdülәr ki, hәr şey başlanğıcdakı kimi asan,
becid, qorxu-ürküsüz, rahatca gedәcәk. Amma zülmlәr yaşandı.
İyirmi iki il yaş fәrqi vardı – qızı olmağa yarayardı – burada
nәfәskәsәn bir yüksәklik vardı ki, baxanda başın gicәllәnәrdi,
aşağıdakı isә dibsiz uçurum idi... Sәrt qışda, dekabrda elә bir an
gәldi ki, hәr şey birdәn-birә çat verdi, әyildi, qırıldı, yeraltı
tәkandan köhnә bir ev kimi az qaldı uçub-dağıla... Bu evin tir-
dәstәyi әyildi, taxtapuşu cırıldadı, dam örtüyü tar-mar oldu,
amma dözüb dayandı... Sonra yazda әzablar başladı, Tallin...
әlaqәlәrin qırılması... hәkimlәr... siçanlar üzәrindә testlәr... sevginin
müşayiәt etdiyi hәr cür qarabasmalar... vә elә sanırdı ki, hәr şey
onu әbәdi tәrk edib gedir... Svetlananın canında o qәdәr qeyri-
adiliklәr vardı ki, o, heyrәt etmәkdәn yorulmurdu. Adi bir qız
olsa da, yetkin qadınlardan da tәcrübәliydi. O, Oleq Vasilyeviçi
sevirdi vә yenә dә sevir. Özü dә elә sevir ki, heç kim heç vaxt bu
cür sevmәyib. Amma Oleq Vasilyeviç aralarında aşılması çәtin
olan bir maneә dә hiss edirdi. Yox, nә qızın gәncliyi, nә işvә-
nazı, nә çılğınlığı, nә dә sadәlövh despotluğuydu bu maneәni
yaradan, nә idisә, onun özünә aid olan bir şey idi. Maneә Oleq
Vasilyeviçin özüydü. O, özü öz әksinә Svetlananın iç dünyasında
bir güzgüdә görürmüş kimi rast gәlincә, zaman-zaman hürkmәyә
başladı: birdәn Frişin mәşhur romanında olduğutәk, bәlkә, tale
onu öz qızıyla toqquşdurub belәcә? Amma qızından-filandan
söhbәt gedә bilmәz. Gerçәk ondadır ki, onların mayası eyni
113
vә hәr şeydә zirәk idi: söhbәtlәşirdi, pillәkәnlәrlә qaçırdı, makinada
latın şriftlәriylә yazırdı, onun bir şöbә rәisi kimi verdiyi hәr cür
tapşırığı yerinә yetirirdi. Bütün qalan şeylәrdә dә elәydi. Zirәkliyi
qeyri-adiydi. Bir dәfә vur-tut on sәkkiz dәqiqәyә nahar hazırlamışdı!
İqorun otağında – o daxmada ki üfunәt saçırdı, aylarla havası dә-
yişdirilmirdi, yarımca saata sәliqә-sahman yaratmışdı. Deyәsәn,
bu, birinci dәfә gәlәndә deyildi, ikinci vә ya üçüncü dәfәydi –
sentyabrdaydı. Birinci dәfәki sürәti heyrәtә salmışdı: dәhlizә
çıxıb cәftәni vurub qapını bağlamasıyla, soyunub mәlәfәnin al-
tına girmәsi bir olmuşdu, yumrulanıb başını örtmüşdü... Beş
saniyәyә... әynindәkilәri xalçanın üstünә sәpәlәmişdi... Güman
olunurdu ki, hәr şey tamam başqa cür alınacaq, amma sonra ayrı
şeylәr oldu. Düşünürdülәr ki, hәr şey başlanğıcdakı kimi asan,
becid, qorxu-ürküsüz, rahatca gedәcәk. Amma zülmlәr yaşandı.
İyirmi iki il yaş fәrqi vardı – qızı olmağa yarayardı – burada
nәfәskәsәn bir yüksәklik vardı ki, baxanda başın gicәllәnәrdi,
aşağıdakı isә dibsiz uçurum idi... Sәrt qışda, dekabrda elә bir an
gәldi ki, hәr şey birdәn-birә çat verdi, әyildi, qırıldı, yeraltı
tәkandan köhnә bir ev kimi az qaldı uçub-dağıla... Bu evin tir-
dәstәyi әyildi, taxtapuşu cırıldadı, dam örtüyü tar-mar oldu,
amma dözüb dayandı... Sonra yazda әzablar başladı, Tallin...
әlaqәlәrin qırılması... hәkimlәr... siçanlar üzәrindә testlәr... sevginin
müşayiәt etdiyi hәr cür qarabasmalar... vә elә sanırdı ki, hәr şey
onu әbәdi tәrk edib gedir... Svetlananın canında o qәdәr qeyri-
adiliklәr vardı ki, o, heyrәt etmәkdәn yorulmurdu. Adi bir qız
olsa da, yetkin qadınlardan da tәcrübәliydi. O, Oleq Vasilyeviçi
sevirdi vә yenә dә sevir. Özü dә elә sevir ki, heç kim heç vaxt bu
cür sevmәyib. Amma Oleq Vasilyeviç aralarında aşılması çәtin
olan bir maneә dә hiss edirdi. Yox, nә qızın gәncliyi, nә işvә-
nazı, nә çılğınlığı, nә dә sadәlövh despotluğuydu bu maneәni
yaradan, nә idisә, onun özünә aid olan bir şey idi. Maneә Oleq
Vasilyeviçin özüydü. O, özü öz әksinә Svetlananın iç dünyasında
bir güzgüdә görürmüş kimi rast gәlincә, zaman-zaman hürkmәyә
başladı: birdәn Frişin mәşhur romanında olduğutәk, bәlkә, tale
onu öz qızıyla toqquşdurub belәcә? Amma qızından-filandan
söhbәt gedә bilmәz. Gerçәk ondadır ki, onların mayası eyni
113
