Page 257 - tomas

Çikamoqa

tikә-tikә edilmişdi ki, bazar ertәsi yüz metr uzaqdakı qara әfi
ilanı adi gözlә görmәk olardı.

Nә qәdәr adam itirdiyimizi, nә qәdәr yanki öldürdüyümüzü
bilmirәm. Qoy hәr iki ordunun generalları sayıb rahatlansınlar.
Ancaq bunu bilirәm: sonra döyüş meydanına nәzәr salanda
düşünürdün ki, milçәkquşu sidr meşәsinә uçub gәlsә, çәtin geri
qayıda bilә. Amma milçәkquşu nәdi, adamlar da oradan sağ
çıxmışdılar.

Bazar ertәsi sәhәr mәn Cimin yıxıldığı tәpәyә gәlәndә onun
yanındakı didik-didik olmuş balaca budaqda sarıköynәk ötürdü.
Cimi arxası üstә çevirdim, saatını, bıçağını, bәzi sәnәdlәrini,
Marta Petondan aldığı mәktubları götürüb cibimә qoydum.

Sonrasa dikәlib әtrafa boylandım. Qәribә duyğu idi, elә bil
bütün bunlar yuxuda baş vermişdi. Axı Cim hәdsiz dәrәcәdә
yaşamaq istәyirdi, – mәn elә deyildim, – indi budur, onun saatı,
Marta Petonun mәktubları cibimdә, dayanıb sarıköynәyin cәh-
cәhinә qulaq asırdım. Qismәtimdә bütün müharibәni keçmәk dә,
evә qayıtmaq da, Martayla evlәnmәk dә varmış. Cim kimi
bәdbәxtlәrsә orada, Çikamoqa çayının qırağında yıxılıb qaldılar.

İndi bunu xatırlamaq qәribәdi. Hәr şey heç dә bizim fikirlәş-
diyimiz kimi olmadı. Hәm dә bu, lap çoxdan baş verib, axı bu
ilin yeddi avqustunacan yaşasam, doxsan beş yaşım olacaq.
Hәmin vaxtdan nә qәdәr sular axıb, düzdü? Amma hәr şeyi elә
aydın görürәm, elә bil dünәn olub. Sonrasa qәfildәn tutqunlaşır,
elә qeyri-adi görünür ki, sanki yuxuymuş. Amma sәnә deyim,
mәn böyük döyüşlәrdә olmuşam axı. Çoxlu heyrәtamiz şeylәr
görmüşәm, qanlı çarpışmalardan keçmişәm. Ancaq әn qanlı
döyüş hәmin mәşhur müharibәdә Çikamoqa çayı boyundakı sidr
ağacı meşәliyindә, Çikamoqa çayında olmuşdu.

257