Page 243 - tomas
P. 243
Çikamoqa
çıxaran kimi mәrmi partlayıb – içindәymiş – dağıtdı. Haubitsa
yarı bölündü, hәm dә elә bölündü ki, elә bil ortasından mişarla-
mışdılar. Hәmin topu, topun tәn yarıdan parçalanmasını heç vaxt
unutmayacağam.
Bizim әsas silahımızsa daşlar vә qaya parçaları oldu. Tәpәnin
әtrafındakı bütün iti daşlardan, qaya parçalarından böyük bir tığ
düzәltdik, hücum başlayanda isә yankilәri mümkün qәdәr yaxına
buraxıb silahımızı işә saldıq.
Onlar bir-birinin arxasınca gәlәn üç cәrgәylә hücum elәyirdilәr.
Biz sakitcә oturmuşduq, birinci cәrgәyә otuz futdan az mәsafә
qalanda – әn hünәrlilәrinin gözlәrinin necә parıldadığı görünürdü –
onları qonaq elәdik. Üstlәrinә uçqun tökdük. Onu da deyim ki,
dәhşәtli mәnzәrәydi. Mәn bir dә heç zaman belә tar-mar görmәdim,
topların dağıntısı buna çata bilmәzdi!
Aşağıda ulayır, qışqırırdılar, az qala, damarlarımda qanım
donurdu. Buna baxmayaraq, onlar yuxarı dırmaşır, biz dә onları
dәstә-dәstә biçirdik. Bir güllә atmadan. Darmadağın elәyirdik,
mәhv elәyirdik, hamısını da yalnız daşlarla elәyirdik.
Hә, sonralar böyük döyüşlәr dә gördüm – amma belә qәribәsini
xatırlamıram.
***
Donelson uğrunda döyüş müharibәnin әvvәlindә, Stoun-
Mauntindәki döyüşsә axırına yaxın baş verdi. Biri әylәncәli, o
biri qeyri-adiydi; onların arasında isә tamam başqa cür döyüş
vardı. Sәnә ondan danışım.
Donelson bizim ilk böyük döyüşümüz idi: daha doğrusu,
orada mәsәlә bizsiz ötüşdü, çünki gecikdik. Donelsondan sonra –
altmış ikinin aprelindә Şaylo altında döyüş olmuşdu. Vaxtında
özümüzü yetirdik, buna heç söz ola bilmәz. İlahi, düz vaxtında
çatdıq! Ola bilәr, biz onda “әsl” kәndçiydik, bәlkә, doğrudan da,
hamı belә olduğunu düşünürdü, amma Şaylo başımızdan kәndçi
sәfehliyini çıxardı. Şaylodan sonra artıq zarafat elәmirdik. Şay-
243
çıxaran kimi mәrmi partlayıb – içindәymiş – dağıtdı. Haubitsa
yarı bölündü, hәm dә elә bölündü ki, elә bil ortasından mişarla-
mışdılar. Hәmin topu, topun tәn yarıdan parçalanmasını heç vaxt
unutmayacağam.
Bizim әsas silahımızsa daşlar vә qaya parçaları oldu. Tәpәnin
әtrafındakı bütün iti daşlardan, qaya parçalarından böyük bir tığ
düzәltdik, hücum başlayanda isә yankilәri mümkün qәdәr yaxına
buraxıb silahımızı işә saldıq.
Onlar bir-birinin arxasınca gәlәn üç cәrgәylә hücum elәyirdilәr.
Biz sakitcә oturmuşduq, birinci cәrgәyә otuz futdan az mәsafә
qalanda – әn hünәrlilәrinin gözlәrinin necә parıldadığı görünürdü –
onları qonaq elәdik. Üstlәrinә uçqun tökdük. Onu da deyim ki,
dәhşәtli mәnzәrәydi. Mәn bir dә heç zaman belә tar-mar görmәdim,
topların dağıntısı buna çata bilmәzdi!
Aşağıda ulayır, qışqırırdılar, az qala, damarlarımda qanım
donurdu. Buna baxmayaraq, onlar yuxarı dırmaşır, biz dә onları
dәstә-dәstә biçirdik. Bir güllә atmadan. Darmadağın elәyirdik,
mәhv elәyirdik, hamısını da yalnız daşlarla elәyirdik.
Hә, sonralar böyük döyüşlәr dә gördüm – amma belә qәribәsini
xatırlamıram.
***
Donelson uğrunda döyüş müharibәnin әvvәlindә, Stoun-
Mauntindәki döyüşsә axırına yaxın baş verdi. Biri әylәncәli, o
biri qeyri-adiydi; onların arasında isә tamam başqa cür döyüş
vardı. Sәnә ondan danışım.
Donelson bizim ilk böyük döyüşümüz idi: daha doğrusu,
orada mәsәlә bizsiz ötüşdü, çünki gecikdik. Donelsondan sonra –
altmış ikinin aprelindә Şaylo altında döyüş olmuşdu. Vaxtında
özümüzü yetirdik, buna heç söz ola bilmәz. İlahi, düz vaxtında
çatdıq! Ola bilәr, biz onda “әsl” kәndçiydik, bәlkә, doğrudan da,
hamı belә olduğunu düşünürdü, amma Şaylo başımızdan kәndçi
sәfehliyini çıxardı. Şaylodan sonra artıq zarafat elәmirdik. Şay-
243
