Page 22 - tomas
P. 22
as Vulf
bilirdi, onu әvvәl-axır buraxacaqlar... amerikanlarsa deyirdilәr,
sübut elәsәn ki, zәncisәn, buraxarıq!.. O isә:
– Sübut elәyәrәm! – dedi.
– Necә sübut elәyәrsәn? – soruşdular.
Onda amerikalı bir kapitan:
– İndi deyәrәm sizә necә, – söylәyib әsgәrlәrdәn birini yanına
çağırdı. – Cim, onunla bir-iki dәfә oyan-buyana qaç görüm.
…vә onlar qaçmağa başladılar... әsgәrlә hәmin bu Mekeri…
küçәnin o biri başınacan, nәfәslәri kәsilәnәcәn, bu başdan o
başa, o başdan bu başa, gün tәpәlәrinә döyә-döyә o ki var
qaçdılar… qayıdıb gәlәndә Mekerinin tәri dabanından axırdı…
onda hәmin bu amerikalı kapitan ona yaxınlaşıb boynunu iylәdi
vә:
– Allah haqqı düz deyir, uşaqlar!.. Özüdü ki var!.. Zәncidi
bu, buraxın!.. – deyә çığırmağa başladı.
…yalan-doğru, belә deyirlәr… hә... bunları unutmaqmı olar?..
Necә әsgәrlәr lap böyrümüzdәn addımlayıb keçir, çayı ötüb
şәhәrә daxil olurdular… necә camaat qapılarını açıb onları
evlәrinә buraxırdı… biz isә Con әminin hәyәtinә yığışıb onlara
baxırdıq… ata-anam vә biz – bütün uşaqlar, pattonlar da bütün
nәsil-nәcabәtiylә… aleksanderlәr, pentlendlәr vә Con Pattonun
xidmәtçilәri – iki qara afrikalı – Vili vә Lüsinda Patton vә sәnin
ulu baban, oğul, qoca Bill Pentlend. Ona “papaqçı Bill” deyirdilәr,
çünki papaqları hәmin vaxt әn yaxşı fetrdәn düzәldirdi… yununu
öz әllәriylә tәmizlәyirdi, әyirirdi… onda o cür papaq hardaydı?!.
Yadımdadı, lap balacaydım, bizә qoca fermer gәlmişdi… papağını
düzәltdirmәk üçün Sem әmiyә verdi vә:
– Sem, – dedi – bu şlyapanı qoca Bill Pentlend mәnә iyirmi il
bundan әvvәl tikib, amma – dedi, – hәlә dә elә bil tәzәdi, bir
balaca ora-burasını düzәldib tәmizlәmәk lazımdı.
…hәlә bu bir yana qalsın, onu tanıyanların hamısı bir ağızdan
deyirdi ki, Bill Pentlend misilsiz ağıl sahibidi… sәnә deyim,
oğul, bunu hәmişә demişәm, yenә dә deyirәm – sәndә nә
qabiliyyәt varsa, hamısı mәndәnkeçmәdi... Mәlum mәsәlәdi ki,
Bill Pentlend kimi bir adamın tәhsili olsaydı, daha çox qabağa
gedәrdi... düzdü, onun kitablarla bir o qәdәr dә arası yox idi,
22
bilirdi, onu әvvәl-axır buraxacaqlar... amerikanlarsa deyirdilәr,
sübut elәsәn ki, zәncisәn, buraxarıq!.. O isә:
– Sübut elәyәrәm! – dedi.
– Necә sübut elәyәrsәn? – soruşdular.
Onda amerikalı bir kapitan:
– İndi deyәrәm sizә necә, – söylәyib әsgәrlәrdәn birini yanına
çağırdı. – Cim, onunla bir-iki dәfә oyan-buyana qaç görüm.
…vә onlar qaçmağa başladılar... әsgәrlә hәmin bu Mekeri…
küçәnin o biri başınacan, nәfәslәri kәsilәnәcәn, bu başdan o
başa, o başdan bu başa, gün tәpәlәrinә döyә-döyә o ki var
qaçdılar… qayıdıb gәlәndә Mekerinin tәri dabanından axırdı…
onda hәmin bu amerikalı kapitan ona yaxınlaşıb boynunu iylәdi
vә:
– Allah haqqı düz deyir, uşaqlar!.. Özüdü ki var!.. Zәncidi
bu, buraxın!.. – deyә çığırmağa başladı.
…yalan-doğru, belә deyirlәr… hә... bunları unutmaqmı olar?..
Necә әsgәrlәr lap böyrümüzdәn addımlayıb keçir, çayı ötüb
şәhәrә daxil olurdular… necә camaat qapılarını açıb onları
evlәrinә buraxırdı… biz isә Con әminin hәyәtinә yığışıb onlara
baxırdıq… ata-anam vә biz – bütün uşaqlar, pattonlar da bütün
nәsil-nәcabәtiylә… aleksanderlәr, pentlendlәr vә Con Pattonun
xidmәtçilәri – iki qara afrikalı – Vili vә Lüsinda Patton vә sәnin
ulu baban, oğul, qoca Bill Pentlend. Ona “papaqçı Bill” deyirdilәr,
çünki papaqları hәmin vaxt әn yaxşı fetrdәn düzәldirdi… yununu
öz әllәriylә tәmizlәyirdi, әyirirdi… onda o cür papaq hardaydı?!.
Yadımdadı, lap balacaydım, bizә qoca fermer gәlmişdi… papağını
düzәltdirmәk üçün Sem әmiyә verdi vә:
– Sem, – dedi – bu şlyapanı qoca Bill Pentlend mәnә iyirmi il
bundan әvvәl tikib, amma – dedi, – hәlә dә elә bil tәzәdi, bir
balaca ora-burasını düzәldib tәmizlәmәk lazımdı.
…hәlә bu bir yana qalsın, onu tanıyanların hamısı bir ağızdan
deyirdi ki, Bill Pentlend misilsiz ağıl sahibidi… sәnә deyim,
oğul, bunu hәmişә demişәm, yenә dә deyirәm – sәndә nә
qabiliyyәt varsa, hamısı mәndәnkeçmәdi... Mәlum mәsәlәdi ki,
Bill Pentlend kimi bir adamın tәhsili olsaydı, daha çox qabağa
gedәrdi... düzdü, onun kitablarla bir o qәdәr dә arası yox idi,
22
