Page 177 - tomas
P. 177
Ölüm – məğrur bacı
Mәni yalnız siz başa düşürsünüz. Yalnız sizinlә danışa bilәrәm!”
Amma müştәrilәr onunla söhbәt edә bilmәzlәr, çünki qadın heç
vaxt danışmır. Bununla belә, gәlәnlәr xanıma yaxın olmağa,
günahlarını etiraf elәmәyә, öz sözlәrini onun sükutuna tökmәyә
çalışırlar: qadının iri, sakit gözlәri onlara baxır, buna görә dә
danışmaq istәyirlәr. Hәmin müddәtdә rozenlәr gülümsәyirlәr.
Belәcә, dinclik bilmәyәn insan qaynaşmasının ortasında
dayanıb hәmin adamlar, hәmin mövzular barәsindә düşünürdüm.
Mister Rozen barәdә, hәmin qadın vә onun bacısı barәdә,
hәyatımızın minlәrlә qәribә, gizlin anları barәdә düşünürdüm.
Böyük Sezarın cәsәdiylә divar ucaltmağın1 mümkünlüyü barәdә,
ömrümüzün nә vaxtsa bu dünyada yaşanmış hәr bir başqa ömürlә
necә tәmasda olduğu barәdә, hәr namәlum anın, hәr namәlum
ömrün, hәr susmuş sәsin, unudulmuş adamın әtrafımızdakı
havanın harasındasa әks-sәda verdiyi barәdә düşünürdüm. “Şeylәrә
bu cür nәzәr salmaq – hәddәn artıq işgәncәylә baxmaq demәk
olardı.” “Yox, qәtiyyәn, düz sözümdü”2. Bu sәkilәrdә sәslәnәn
addım İtaliyadakı tozda әks-sәda yaradır, rozenlәrsә elә hey
gülümsәyirlәr.
Hәm dә mәnә elә gәlirdi, dünyamızın bir yerә yığılmış
alabәzәk hәyatı yarmarkaya oxşayır. Hәmin yarmarkanın tikililәri
budur: dükanlar, çadırlar, meyxanalar, mәzhәkәlәr. Adamların
satdığı, aldığı, yediyi, içdiyi, nifrәt elәdiyi, sevdiyi, öldüyü yer
oradı. Onlara sarsılmaz kimi görünәn milyonlarla adәt budur. Bu
gecә adamsız, boş, tәrk edilmiş, sabah onun künc-bucaqlarını
dolduran adamların, burada doğulan, qocalan, әldәn düşәn
adamların tәzәdәn yığın-yığın vә tәk-tәk yığışdığı qәdim әbәdi
yarmarka budur.
Onlar havada başları üzәrindә çırpınan tutqun qanadı görmürlәr,
fikirlәşirlәr ki, әbәdiyyәt uzun sürür. Onlar o qәdәr diqqәtlidilәr
ki, necә ilişdiklәrini, qocaldıqlarını güclә sezirlәr. Onlar nәzәrlәrini
әbәdi yarmarka üzәrindәki әbәdi ulduzlara dikmirlәr, zamanın
ucalıqlarda sәslәnәn, bir anlığa da susmayan qaçılmaz sәsini
1U.Şekspirin “Hamlet” әsәrindәn
2 Yenә orada
177
Mәni yalnız siz başa düşürsünüz. Yalnız sizinlә danışa bilәrәm!”
Amma müştәrilәr onunla söhbәt edә bilmәzlәr, çünki qadın heç
vaxt danışmır. Bununla belә, gәlәnlәr xanıma yaxın olmağa,
günahlarını etiraf elәmәyә, öz sözlәrini onun sükutuna tökmәyә
çalışırlar: qadının iri, sakit gözlәri onlara baxır, buna görә dә
danışmaq istәyirlәr. Hәmin müddәtdә rozenlәr gülümsәyirlәr.
Belәcә, dinclik bilmәyәn insan qaynaşmasının ortasında
dayanıb hәmin adamlar, hәmin mövzular barәsindә düşünürdüm.
Mister Rozen barәdә, hәmin qadın vә onun bacısı barәdә,
hәyatımızın minlәrlә qәribә, gizlin anları barәdә düşünürdüm.
Böyük Sezarın cәsәdiylә divar ucaltmağın1 mümkünlüyü barәdә,
ömrümüzün nә vaxtsa bu dünyada yaşanmış hәr bir başqa ömürlә
necә tәmasda olduğu barәdә, hәr namәlum anın, hәr namәlum
ömrün, hәr susmuş sәsin, unudulmuş adamın әtrafımızdakı
havanın harasındasa әks-sәda verdiyi barәdә düşünürdüm. “Şeylәrә
bu cür nәzәr salmaq – hәddәn artıq işgәncәylә baxmaq demәk
olardı.” “Yox, qәtiyyәn, düz sözümdü”2. Bu sәkilәrdә sәslәnәn
addım İtaliyadakı tozda әks-sәda yaradır, rozenlәrsә elә hey
gülümsәyirlәr.
Hәm dә mәnә elә gәlirdi, dünyamızın bir yerә yığılmış
alabәzәk hәyatı yarmarkaya oxşayır. Hәmin yarmarkanın tikililәri
budur: dükanlar, çadırlar, meyxanalar, mәzhәkәlәr. Adamların
satdığı, aldığı, yediyi, içdiyi, nifrәt elәdiyi, sevdiyi, öldüyü yer
oradı. Onlara sarsılmaz kimi görünәn milyonlarla adәt budur. Bu
gecә adamsız, boş, tәrk edilmiş, sabah onun künc-bucaqlarını
dolduran adamların, burada doğulan, qocalan, әldәn düşәn
adamların tәzәdәn yığın-yığın vә tәk-tәk yığışdığı qәdim әbәdi
yarmarka budur.
Onlar havada başları üzәrindә çırpınan tutqun qanadı görmürlәr,
fikirlәşirlәr ki, әbәdiyyәt uzun sürür. Onlar o qәdәr diqqәtlidilәr
ki, necә ilişdiklәrini, qocaldıqlarını güclә sezirlәr. Onlar nәzәrlәrini
әbәdi yarmarka üzәrindәki әbәdi ulduzlara dikmirlәr, zamanın
ucalıqlarda sәslәnәn, bir anlığa da susmayan qaçılmaz sәsini
1U.Şekspirin “Hamlet” әsәrindәn
2 Yenә orada
177
