Page 166 - tomas
P. 166
as Vulf
***
Böyük şәhәrdә ölümün üzünü artıq üç dәfә görmüşdüm, ötәn
yaz yenidәn görmәli oldum. Bir dәfә gecә – hәmin il zülmәtin
nәhәng küçәsiylә sürünә-sürünә yaşadığım dәlisov, sәrxoş, heydәn
düşmüş gecәlәrin sәhәrdәn-axşamacan, axşamdan-sәhәrәcәn sürәn
dәyişikliyindә – metroda insanın necә öldüyünü gördüm.
O, elә sәssiz-sәmirsiz ölürdü ki, ölü olduğu fikriylә razılaşa
bilmәdik. Elә sakit ölürdü ki, ölüm hәyat hәrәkәtinin yalnız ani,
hәm dә tәbii, dinc dayanacağıydı. Ona gözlәrimizә inanmadan,
heyrәtlә baxırdıq: ölümünü dәrhal qorxunc tanışlıq duyğusuyla
qavradıq, hәmin duyğu xәbәr verdi ki, ölüm bizә lap qәdim za-
manlardan tanışdı, amma bütün qorxumuza, çaşqınlığımıza bax-
mayaraq, bunun ölüm olduğunu qәbul elәmәk istәmirdik.
Buna görә şәhәrdә gördüyüm qalan üç ölüm daha hәyasız,
daha dәhşәtli olsa da, yaddaşıma onlar yox, öz qorxuncluğu,
şahanә әzәmәtiylә yalnız bu ölüm hәkk olundu.
Birinci ölümü dörd il qabaq, Nyu Yorka ilk dәfә gәldiyim
ilin yazında, apreldә müşahidә elәmişdim. Hәmin ölüm Yuxarı
İst-Saydın qәlәbәlik, çirkli küçәsindә baş vermişdi. Әhvalatın
qәddarlığı, tәsadüfiliyi dә hәr hansı qәsddәn, ölçülüb-biçilmiş
vәhşilikdәn yüzqat dәhşәtliydi; onun qorxunc kölgәsi bir anda
yaxındakı adamların qәlbindә bütün ümidlәri-sevinclәri öldürüb,
yazın sehrli havasını tutqunlaşdırmışdı.
Yuxarı İst-Saydın hisdәn qaralmış küçәlәrindәn biriylә –
әvvәllәr varlı adamların evlәri olmuş, indisә çoxillik his-pasdan
qaralmış köhnә daş evlәrin qaba, yöndәmsiz girişlәrinin sıralandığı
küçәylә – tәkcә gedirdim. Hәmin küçәlәrdә qaraşın, qaragöz,
yaddilli adamların nizamsız hәyatı qaynayır. O saysız-hesabsız
adi adamlar – tünd rәngli qanlara, irqlәrә xas olan adamlar dәstә-
dәstә, aramsız halda, arı qәrarsızlığıyla ora-bura elә gedirlәr ki,
şimallıların cılız dәqiqliyi, ciddi hәyat tәrzi, özlәrinә son dәrәcә
sadiqliyi bu tutqun lәpәdöyәndә dәrhal yoxa çıxır. Әbәdi insan
qaynaşması qәfildәn bütün dibsiz dәhşәtiylә qarşınızda açılır,
hәtta küçәdә hәmin qara sifәtlәrdәn cәmi onunu görsәniz, sonra
sizi yuxuda da izlәyir.
166
***
Böyük şәhәrdә ölümün üzünü artıq üç dәfә görmüşdüm, ötәn
yaz yenidәn görmәli oldum. Bir dәfә gecә – hәmin il zülmәtin
nәhәng küçәsiylә sürünә-sürünә yaşadığım dәlisov, sәrxoş, heydәn
düşmüş gecәlәrin sәhәrdәn-axşamacan, axşamdan-sәhәrәcәn sürәn
dәyişikliyindә – metroda insanın necә öldüyünü gördüm.
O, elә sәssiz-sәmirsiz ölürdü ki, ölü olduğu fikriylә razılaşa
bilmәdik. Elә sakit ölürdü ki, ölüm hәyat hәrәkәtinin yalnız ani,
hәm dә tәbii, dinc dayanacağıydı. Ona gözlәrimizә inanmadan,
heyrәtlә baxırdıq: ölümünü dәrhal qorxunc tanışlıq duyğusuyla
qavradıq, hәmin duyğu xәbәr verdi ki, ölüm bizә lap qәdim za-
manlardan tanışdı, amma bütün qorxumuza, çaşqınlığımıza bax-
mayaraq, bunun ölüm olduğunu qәbul elәmәk istәmirdik.
Buna görә şәhәrdә gördüyüm qalan üç ölüm daha hәyasız,
daha dәhşәtli olsa da, yaddaşıma onlar yox, öz qorxuncluğu,
şahanә әzәmәtiylә yalnız bu ölüm hәkk olundu.
Birinci ölümü dörd il qabaq, Nyu Yorka ilk dәfә gәldiyim
ilin yazında, apreldә müşahidә elәmişdim. Hәmin ölüm Yuxarı
İst-Saydın qәlәbәlik, çirkli küçәsindә baş vermişdi. Әhvalatın
qәddarlığı, tәsadüfiliyi dә hәr hansı qәsddәn, ölçülüb-biçilmiş
vәhşilikdәn yüzqat dәhşәtliydi; onun qorxunc kölgәsi bir anda
yaxındakı adamların qәlbindә bütün ümidlәri-sevinclәri öldürüb,
yazın sehrli havasını tutqunlaşdırmışdı.
Yuxarı İst-Saydın hisdәn qaralmış küçәlәrindәn biriylә –
әvvәllәr varlı adamların evlәri olmuş, indisә çoxillik his-pasdan
qaralmış köhnә daş evlәrin qaba, yöndәmsiz girişlәrinin sıralandığı
küçәylә – tәkcә gedirdim. Hәmin küçәlәrdә qaraşın, qaragöz,
yaddilli adamların nizamsız hәyatı qaynayır. O saysız-hesabsız
adi adamlar – tünd rәngli qanlara, irqlәrә xas olan adamlar dәstә-
dәstә, aramsız halda, arı qәrarsızlığıyla ora-bura elә gedirlәr ki,
şimallıların cılız dәqiqliyi, ciddi hәyat tәrzi, özlәrinә son dәrәcә
sadiqliyi bu tutqun lәpәdöyәndә dәrhal yoxa çıxır. Әbәdi insan
qaynaşması qәfildәn bütün dibsiz dәhşәtiylә qarşınızda açılır,
hәtta küçәdә hәmin qara sifәtlәrdәn cәmi onunu görsәniz, sonra
sizi yuxuda da izlәyir.
166
