Page 150 - tomas
P. 150
as Vulf
O, uyumuş halda bir qәdәr dә susdu, sonra kәdәrlә әlavә
elәdi:
– Mәn ahıl adamam. Uzun ömür yaşamışam. Çox şeylәr
görmüşәm. Bәzәn hәr şey çox uzaq görünür.
Sonra da tәzәdәn gözlәrini düzәngaha, çürümüş torpağa,
basdırılmış adamların mәzarlarına yönәltdi.
Ani sükutdan sonra dillәndi:
– Ümidvaram ki, bazar günü bizdә olacaqsan. Mütlәq! Mütlәq!
Mәncә, bibin sәnә çox bel bağlayır. Bәli, ser, nәsә belә bir şey
dedi. Bәlkә dә, uşaqlarından birinә baş çәkmәyә hazırlaşır?
Bilmirәm. Onun planlarından, azacıq da olsa, xәbәrim yoxdu, –
sәsini qaldırdı. – Heç vaxt da, – sәbirsiz acıqla davam elәdi, –
heç vaxt da bibinin ağlında nә olduğunu bilmәmişәm. Buna görә
sәnә qәti heç nә deyә bilmәrәm. Mәn onun dediklәrinә fikir
vermirәm, hәtta qulaq da asmıram! – dayım әliylә bibimi özündәn
uzaqlaşdırdı. – De görüm, – barmağını bәrkdәn dizimә vurdu,
iflicli gözünü parıldadıb istehzayla gülümsündü, – sәnә, heç
olmasa, rabitәli söhbәt aparan bir nәfәr rast gәlib? Dәlil-sübutlarını
anlayan, sağlam düşünәn, heç olmasa, bir nәfәr?! Oğlum! –
Baskom qışqırırdı. – Onlarla danışmaq mümkün deyil. İnandırıram
sәni: mümkün deyil! Necә ki külәyin sәsini batırmaq, yaxud Nil
çayının o biri sahilinә tüpürmәk mümkün deyil. İnsan cavanlığında
qadınlara öz qәlbinin xәzinәsini verir, topladığı әbәdi sәrvәtini –
müdrikliyini, biliyini, fәlsәfәsini – verir, tәki onları öz cәmiyyәtinin
layiqli adamları elәsin. Nәticәdәsә nә mәlum olur? Mәlum olur
ki, bütün qüvvәsini sәfeh bir qadınla danışıqlara sәrf elәyib, –
qisas alırmış kimi istehzayla güldü. Az sonra sifәtini turşutdu,
şıltaq qadın sәsini iyrәnccәsinә yamsılamağa başladı: – Ah,
özümü yaman pis hiss elәyirәm! Ah, i-la-hi! Yәqin, indicә
xәstәlәnәcәyәm. Ah, sәn mәni daha sevmirsәn? Ah, mәn ölmәk
istәyirәm! Ah, qalxmağa taqәtim yoxdu! Ah, mәnә bir şey gәtir
şә-hәr-dәn! Mәni sevsәydin, tәzә şlyapa alardın! Geymәyә heç
nәyim yoxdu! – burada da tәskinlik-filan tapmadan zarıdı. –
Adam içinә çıxmağa utanıram!
Dayım bir qәdәr fikirlәşib mәnә tәrәf döndü, barmağıyla
dizimi tәzәdәn taqqıldatdı:
150
O, uyumuş halda bir qәdәr dә susdu, sonra kәdәrlә әlavә
elәdi:
– Mәn ahıl adamam. Uzun ömür yaşamışam. Çox şeylәr
görmüşәm. Bәzәn hәr şey çox uzaq görünür.
Sonra da tәzәdәn gözlәrini düzәngaha, çürümüş torpağa,
basdırılmış adamların mәzarlarına yönәltdi.
Ani sükutdan sonra dillәndi:
– Ümidvaram ki, bazar günü bizdә olacaqsan. Mütlәq! Mütlәq!
Mәncә, bibin sәnә çox bel bağlayır. Bәli, ser, nәsә belә bir şey
dedi. Bәlkә dә, uşaqlarından birinә baş çәkmәyә hazırlaşır?
Bilmirәm. Onun planlarından, azacıq da olsa, xәbәrim yoxdu, –
sәsini qaldırdı. – Heç vaxt da, – sәbirsiz acıqla davam elәdi, –
heç vaxt da bibinin ağlında nә olduğunu bilmәmişәm. Buna görә
sәnә qәti heç nә deyә bilmәrәm. Mәn onun dediklәrinә fikir
vermirәm, hәtta qulaq da asmıram! – dayım әliylә bibimi özündәn
uzaqlaşdırdı. – De görüm, – barmağını bәrkdәn dizimә vurdu,
iflicli gözünü parıldadıb istehzayla gülümsündü, – sәnә, heç
olmasa, rabitәli söhbәt aparan bir nәfәr rast gәlib? Dәlil-sübutlarını
anlayan, sağlam düşünәn, heç olmasa, bir nәfәr?! Oğlum! –
Baskom qışqırırdı. – Onlarla danışmaq mümkün deyil. İnandırıram
sәni: mümkün deyil! Necә ki külәyin sәsini batırmaq, yaxud Nil
çayının o biri sahilinә tüpürmәk mümkün deyil. İnsan cavanlığında
qadınlara öz qәlbinin xәzinәsini verir, topladığı әbәdi sәrvәtini –
müdrikliyini, biliyini, fәlsәfәsini – verir, tәki onları öz cәmiyyәtinin
layiqli adamları elәsin. Nәticәdәsә nә mәlum olur? Mәlum olur
ki, bütün qüvvәsini sәfeh bir qadınla danışıqlara sәrf elәyib, –
qisas alırmış kimi istehzayla güldü. Az sonra sifәtini turşutdu,
şıltaq qadın sәsini iyrәnccәsinә yamsılamağa başladı: – Ah,
özümü yaman pis hiss elәyirәm! Ah, i-la-hi! Yәqin, indicә
xәstәlәnәcәyәm. Ah, sәn mәni daha sevmirsәn? Ah, mәn ölmәk
istәyirәm! Ah, qalxmağa taqәtim yoxdu! Ah, mәnә bir şey gәtir
şә-hәr-dәn! Mәni sevsәydin, tәzә şlyapa alardın! Geymәyә heç
nәyim yoxdu! – burada da tәskinlik-filan tapmadan zarıdı. –
Adam içinә çıxmağa utanıram!
Dayım bir qәdәr fikirlәşib mәnә tәrәf döndü, barmağıyla
dizimi tәzәdәn taqqıldatdı:
150
