Page 135 - tomas
P. 135
Baskom Hokun portreti
– Ümidvaram ki, – dedi, – fikrimi izah elәdim. İndi siz
aqnostikin nә olduğunu bilirsiniz.
***
İndi onlar bunu bilirdilәr. Dayım fikrini elә formada ifadә
elәdi ki, onu heç nәylә gizlәtmәk olmazdı. Adamlar çaşmış halda
dönüb getdilәr. Amma onların arasında bir inadkar qoyun, Allahın
bәlası vardı, hәyasızlıqla әlә keçirә bilmәdiyini sözlә, atәşin
nәzәrlәrlә cana gәtirib qoparmağı bacarırdı. Bu, ortayaşlı cәnublu
dul qadın idi. Hәlә yetkin gözәlliyini, qılıqlı hәrәkәtlәrini, şirin
sәsini itirmәmişdi. Hәr keşişin qarşısında tәzim elәmәzdi, amma
keşişlәrin çoxu onun qarşısında baş әyirdi. Dәstә ayağını sürüyә-
sürüyә gedәndә qadın yançaqlarını işvәkarcasına tәrpәdә-tәrpәdә
irәli yeridi, seyrәlәn kütlәnin arasında zәfәrlә yüksәlәn Baskom
dayı qәfildәn burnunun ucunda xanımın mehriban, tәlәbkar
sifәtini gördü.
– Ah, mister Hok, – qarnının dәrinliklәrindәn gәlәn anlaşılmaz
sәslә (dayımın adı qadının dilindә belә sәslәnirdi: Ho-o-ok) ötdü. –
Sizin necә hey-rә-ta-miz vaiz olduğunuzu tәsәvvür elәyirәm!
Sifәtinizdәn necә yax-şı adam olduğunuzu görürәm. – Bu mәqamda
qadın qarnında mıqqıldadı.
– Nә danışırsınız, xanım, nә danışırsınız?! – Baskom utana-
utana, amma baxışlarıyla qadının cәhdini bәyәnә-bәyәnә dillәndi.
– Mәn sizә qulaq asa-asa özümdәn gedirdim, – dul qadın
deyirdi. – Sizin hәr sözünüzdәn vәcdә gәlirdim, tam mәnasıyla
müdrikliyinizin şәfәqlәrindә çimirdim, mister Hok! Siz bu gözәl
şeiri oxuyanda düşünürdüm: belә adamların Allahın xidmәtinә
göndәrilmәsi çox gözәl olar!
– Nә danışırsınız, xanım?! – Baskom mәmnunluqdan yanaqları
allanmış halda onu soyutmağa çalışırdı. – İnanın, mәn elә
minnәtdaram… bu qәdәr… hәqiqәtәn, ağıllı qadının tәrifini
qazanmaq böyük şәrәfdi… Amma, madam…
– Mister Ho-o-ok! – dul qadın inildәyirdi. – Sizә qulaq
asmaq böyük zövq verir! Diliniz çox şirindi! Kasad, mәnasız
135
– Ümidvaram ki, – dedi, – fikrimi izah elәdim. İndi siz
aqnostikin nә olduğunu bilirsiniz.
***
İndi onlar bunu bilirdilәr. Dayım fikrini elә formada ifadә
elәdi ki, onu heç nәylә gizlәtmәk olmazdı. Adamlar çaşmış halda
dönüb getdilәr. Amma onların arasında bir inadkar qoyun, Allahın
bәlası vardı, hәyasızlıqla әlә keçirә bilmәdiyini sözlә, atәşin
nәzәrlәrlә cana gәtirib qoparmağı bacarırdı. Bu, ortayaşlı cәnublu
dul qadın idi. Hәlә yetkin gözәlliyini, qılıqlı hәrәkәtlәrini, şirin
sәsini itirmәmişdi. Hәr keşişin qarşısında tәzim elәmәzdi, amma
keşişlәrin çoxu onun qarşısında baş әyirdi. Dәstә ayağını sürüyә-
sürüyә gedәndә qadın yançaqlarını işvәkarcasına tәrpәdә-tәrpәdә
irәli yeridi, seyrәlәn kütlәnin arasında zәfәrlә yüksәlәn Baskom
dayı qәfildәn burnunun ucunda xanımın mehriban, tәlәbkar
sifәtini gördü.
– Ah, mister Hok, – qarnının dәrinliklәrindәn gәlәn anlaşılmaz
sәslә (dayımın adı qadının dilindә belә sәslәnirdi: Ho-o-ok) ötdü. –
Sizin necә hey-rә-ta-miz vaiz olduğunuzu tәsәvvür elәyirәm!
Sifәtinizdәn necә yax-şı adam olduğunuzu görürәm. – Bu mәqamda
qadın qarnında mıqqıldadı.
– Nә danışırsınız, xanım, nә danışırsınız?! – Baskom utana-
utana, amma baxışlarıyla qadının cәhdini bәyәnә-bәyәnә dillәndi.
– Mәn sizә qulaq asa-asa özümdәn gedirdim, – dul qadın
deyirdi. – Sizin hәr sözünüzdәn vәcdә gәlirdim, tam mәnasıyla
müdrikliyinizin şәfәqlәrindә çimirdim, mister Hok! Siz bu gözәl
şeiri oxuyanda düşünürdüm: belә adamların Allahın xidmәtinә
göndәrilmәsi çox gözәl olar!
– Nә danışırsınız, xanım?! – Baskom mәmnunluqdan yanaqları
allanmış halda onu soyutmağa çalışırdı. – İnanın, mәn elә
minnәtdaram… bu qәdәr… hәqiqәtәn, ağıllı qadının tәrifini
qazanmaq böyük şәrәfdi… Amma, madam…
– Mister Ho-o-ok! – dul qadın inildәyirdi. – Sizә qulaq
asmaq böyük zövq verir! Diliniz çox şirindi! Kasad, mәnasız
135
