Page 65 - talesiz
P. 65
TALESİZ 65
fına görә, “özünü heç nә ilә yatızdırmaq istәmәzdi”.
Deyirdi ki, özü yaxşı başa düşür, “bu hüznlü yerdә bu
әzabkeş sifәtlәri görmәk üçün” (mәhz bu cür ifadә edirdi
vә onun sәsindәki әzabı eşitmәk mәnimçün dә tәәccüblü
idi: belә baxanda, axı özü dә hәmin “hüznlü yerdә idi”)
әtrafına yüngülvarı nәzәr salması kifayәtdir. Hә, deyirdi,
vәzifәsinin nә qәdәr ağır olduğunu başa düşür, amma
“ruhunu Әbәdi Allaha aparmağı” öz mәqsәdi hesab etmir,
buna heç zәrurәt dә yoxdur, çünki ruhumuz, onsuz da,
Onun tәrәfindәn verilib. Bütün bunlarla yanaşı, o, bizi
itaәtә çağırırdı: “Allaha asi çıxmayın” – heç dә ona görә
yox ki, bu, günahdır, ona görә ki bu yol, Onunla müxa-
liflik “hәyatın yüksәk mәnasının inkarına” gәtirib
çıxarardı, o isә әmindir ki, insan “ürәyindәki inkarla”
yaşaya bilmәz. Ola bilәr ki, belә bir ürәk adama yüngül
gәlsin, amma bu yüngüllük yalnız boşluq, sәhra kimi
barsızlıq sәbәbindәndir. Bәli, bәdbәxt vәziyyәtdә, әzablar
içindә yaşaya-yaşaya Әbәdi Allahın sonsuz müdrikliyini
görmәk çox çәtindir, amma necә dә olsa, bu, yeganә
tәsәlli yoludur, çünki – o, eynәn belә dedi – “Onun tәn-
tәnә anı yetişәcәk, o zaman әzablar bir yerә cәmlәşәcәk
vә Onun böyüklüyünü unudanlar külün içindәn Ona üz
tutacaqlar”. Odur ki bunu indi dilә gәtirmәklә biz Onun
mәrhәmәtinin yetişәcәyinә inanmalıyıq. Bununla o,
bizim necә yaşamalı olduğumuzun yeganә üsuluna işarә
edirdi. Bu üsulu o, “inkarın inkarı” adlandırırdı, çünki
ümidsiz “biz mәhv olarıq”, ümidi isә biz yalnız inamdan
vә hәmin o sarsılmaz әminlikdәn ala bilәrik ki, Allahın
bizә yazığı gәlir vә biz onun mәrhәmәtinә nail olacağıq.
Onun mühakimәlәrinin mәntiqi son dәrәcә aydın idi
(bunu etiraf etmәyә bilmәrәm), hәrçәnd onu da görürdüm
ki, nәhayәt, nә etmәli olduğumuzu konkret demir ki,
demir. Bu adam hazırkı vәziyyәtlә bağlı onun fikrini
fına görә, “özünü heç nә ilә yatızdırmaq istәmәzdi”.
Deyirdi ki, özü yaxşı başa düşür, “bu hüznlü yerdә bu
әzabkeş sifәtlәri görmәk üçün” (mәhz bu cür ifadә edirdi
vә onun sәsindәki әzabı eşitmәk mәnimçün dә tәәccüblü
idi: belә baxanda, axı özü dә hәmin “hüznlü yerdә idi”)
әtrafına yüngülvarı nәzәr salması kifayәtdir. Hә, deyirdi,
vәzifәsinin nә qәdәr ağır olduğunu başa düşür, amma
“ruhunu Әbәdi Allaha aparmağı” öz mәqsәdi hesab etmir,
buna heç zәrurәt dә yoxdur, çünki ruhumuz, onsuz da,
Onun tәrәfindәn verilib. Bütün bunlarla yanaşı, o, bizi
itaәtә çağırırdı: “Allaha asi çıxmayın” – heç dә ona görә
yox ki, bu, günahdır, ona görә ki bu yol, Onunla müxa-
liflik “hәyatın yüksәk mәnasının inkarına” gәtirib
çıxarardı, o isә әmindir ki, insan “ürәyindәki inkarla”
yaşaya bilmәz. Ola bilәr ki, belә bir ürәk adama yüngül
gәlsin, amma bu yüngüllük yalnız boşluq, sәhra kimi
barsızlıq sәbәbindәndir. Bәli, bәdbәxt vәziyyәtdә, әzablar
içindә yaşaya-yaşaya Әbәdi Allahın sonsuz müdrikliyini
görmәk çox çәtindir, amma necә dә olsa, bu, yeganә
tәsәlli yoludur, çünki – o, eynәn belә dedi – “Onun tәn-
tәnә anı yetişәcәk, o zaman әzablar bir yerә cәmlәşәcәk
vә Onun böyüklüyünü unudanlar külün içindәn Ona üz
tutacaqlar”. Odur ki bunu indi dilә gәtirmәklә biz Onun
mәrhәmәtinin yetişәcәyinә inanmalıyıq. Bununla o,
bizim necә yaşamalı olduğumuzun yeganә üsuluna işarә
edirdi. Bu üsulu o, “inkarın inkarı” adlandırırdı, çünki
ümidsiz “biz mәhv olarıq”, ümidi isә biz yalnız inamdan
vә hәmin o sarsılmaz әminlikdәn ala bilәrik ki, Allahın
bizә yazığı gәlir vә biz onun mәrhәmәtinә nail olacağıq.
Onun mühakimәlәrinin mәntiqi son dәrәcә aydın idi
(bunu etiraf etmәyә bilmәrәm), hәrçәnd onu da görürdüm
ki, nәhayәt, nә etmәli olduğumuzu konkret demir ki,
demir. Bu adam hazırkı vәziyyәtlә bağlı onun fikrini
