Page 111 - talesiz
P. 111
ESİZ
sәslәndi vә bu vaxt içimdә yüngül bir aclıq hiss elәdim. 111
Amma vaxtında xatırladım ki, şam yemәyimiz, әslindә,
elә mәnim sәhәr yediyim çörәkdәn ibarәt imiş. Tezliklә
aydın oldu ki, bizim barak (vә ya blok) tamamilә boşdur:
nә mebel var, nә dә içәri işıq düşür. Döşәmә sement idi
vә o gecә jandarmeriyanın tövlәsindәki kimi yatışdıq.
Kürәyimi uşaqlardan birinin dizinә söykәmişdim, bir
başqası da kürәyini mәnim dizlәrimә söykәmişdi; o
birilәr dә elәcә. Amma biz saysız-hesabsız yeni tәәssü-
ratlardan, sınaqlardan, gәrginlikdәn bәrk yorulmuş,
taqәtdәn düşmüş, üzülmüş halda dәrhal yuxuya getdik.
Sonrakı günlәrdәn – kәrpic zavodunda keçirdiyimiz gün-
lәr kimi – yadımda az şeylәr, daha doğrusu, dumanlı
xatirәlәr, ümumi tәәssüratlar, mәn deyәrdim, ümumi
duyğular qalıb. Amma bu duyğunun nәdәn ibarәt oldu-
ğunu müәyyәn elәmәk mәnimçün çәtin idi. Hәr gün, hәr
saat nәsә yeni bir şey görüb öyrәnir, acısını çәkirdim.
İlk dәfә uzaqdan qadınları görәrkәn hiss etdiyim buz
kimi soyuqluq sonralar bir-iki dәfә dә canımı bürüdü.
Bir-iki dәfә elә alındı ki, mәn anlaşılmaz halda bir-birinә
baxıb: “Nә deyirsiz? Bәs buna nә deyirsiz?” – deyә
heyrәtdәn sifәtlәri gәrilmiş insanların çevrәsinә düşdüm.
Bu sualın cavabı ya heç olmazdı, ya da cavab olaraq bir
söz deyilәrdi: “Dәhşәt”. Amma bu, mәnim üçün Osven-
simi olduğu kimi xarakterizә edә bilәcәk söz deyildi.
Köhnә tanışlarımızdan biri – Bәxtsiz dә bizim
blokun yüzlәrlә sakini arasında idi. Әyninә gen olan
zolaqlı paltarın içindә itib-batmışdı. Dәqiqәbaşı alnına
sürüşәn kepkası onu çox qәribә göstәrirdi. İki kәlmәdәn
bir: “Bәs buna nә deyirsiz? Nә deyirsiz?” – deyә tәkrar
elәyirdi. Bizim, әlbәttә ki, ona verәcәk bir cavabımız yox
idi. Mәn artıq onun qarışıq-dolaşıq danışığındakı mәnanı
da çözә bilmirdim. Mәsәlәn, deyirdi ki, düşünmәk,
sәslәndi vә bu vaxt içimdә yüngül bir aclıq hiss elәdim. 111
Amma vaxtında xatırladım ki, şam yemәyimiz, әslindә,
elә mәnim sәhәr yediyim çörәkdәn ibarәt imiş. Tezliklә
aydın oldu ki, bizim barak (vә ya blok) tamamilә boşdur:
nә mebel var, nә dә içәri işıq düşür. Döşәmә sement idi
vә o gecә jandarmeriyanın tövlәsindәki kimi yatışdıq.
Kürәyimi uşaqlardan birinin dizinә söykәmişdim, bir
başqası da kürәyini mәnim dizlәrimә söykәmişdi; o
birilәr dә elәcә. Amma biz saysız-hesabsız yeni tәәssü-
ratlardan, sınaqlardan, gәrginlikdәn bәrk yorulmuş,
taqәtdәn düşmüş, üzülmüş halda dәrhal yuxuya getdik.
Sonrakı günlәrdәn – kәrpic zavodunda keçirdiyimiz gün-
lәr kimi – yadımda az şeylәr, daha doğrusu, dumanlı
xatirәlәr, ümumi tәәssüratlar, mәn deyәrdim, ümumi
duyğular qalıb. Amma bu duyğunun nәdәn ibarәt oldu-
ğunu müәyyәn elәmәk mәnimçün çәtin idi. Hәr gün, hәr
saat nәsә yeni bir şey görüb öyrәnir, acısını çәkirdim.
İlk dәfә uzaqdan qadınları görәrkәn hiss etdiyim buz
kimi soyuqluq sonralar bir-iki dәfә dә canımı bürüdü.
Bir-iki dәfә elә alındı ki, mәn anlaşılmaz halda bir-birinә
baxıb: “Nә deyirsiz? Bәs buna nә deyirsiz?” – deyә
heyrәtdәn sifәtlәri gәrilmiş insanların çevrәsinә düşdüm.
Bu sualın cavabı ya heç olmazdı, ya da cavab olaraq bir
söz deyilәrdi: “Dәhşәt”. Amma bu, mәnim üçün Osven-
simi olduğu kimi xarakterizә edә bilәcәk söz deyildi.
Köhnә tanışlarımızdan biri – Bәxtsiz dә bizim
blokun yüzlәrlә sakini arasında idi. Әyninә gen olan
zolaqlı paltarın içindә itib-batmışdı. Dәqiqәbaşı alnına
sürüşәn kepkası onu çox qәribә göstәrirdi. İki kәlmәdәn
bir: “Bәs buna nә deyirsiz? Nә deyirsiz?” – deyә tәkrar
elәyirdi. Bizim, әlbәttә ki, ona verәcәk bir cavabımız yox
idi. Mәn artıq onun qarışıq-dolaşıq danışığındakı mәnanı
da çözә bilmirdim. Mәsәlәn, deyirdi ki, düşünmәk,
