Page 98 - pryaxin
P. 98
rgi Pryaxin
mәsәlә daha da qәlizlәşәcәk: iyirmi ildәn çoxdur ki, qarağacların
kötüyünü yerindәn tәrpәdәn yoxdur, sanki torpaq onları tutub-
saxlayır, özündәn kәnara buraxmaq istәmir. Elә bil gәrilmiş vena-
ları xatırladan rişәlәr hәlә qurumayıb, canlıdır, bizә gah düşmәn,
gah dost olan ölkәnin altından sızıb gәlәn su – humanitar yardım
onları ölmәyә qoymur…
– Ondan yazmadın. Yazdıqlarının Vaskaya aidiyyatı yox idi, –
oturub Vaskanın xatirәsini yad edәrkәn qarı mızıldandı, – o
әhvalatlar Mitkanın başına gәlib…
Mitkanı da yad etdik. Mәn bir çapma stәkan çaxırı başıma
çәkdim, qarı isә yalnız dodaqlarını islatdı.
Onun bacısı Lida da dünyasını dәyişmişdi. Cavanlığında
dәcәl, dәlisov qız kimi ad çıxarmış Lida başını götürüb Xam tor-
paqlarda işlәmәyә getmişdi. O vaxtlar kәnddә özünә pasport
düzәltmәk vә quş kimi azad olmaq üçün bundan yaxşı perspektiv
fikirlәşib tapmaq olmazdı…
Qardaşı Mixail dә ölmüşdü.
Bәlkә dә, xaç anamın dediklәri doğru idi, amma ölümündәn
qabaq Vaskayla mәn dә görüşmüşdüm… Onun dilindәn heç bir
irad vә ya ittiham eşitmәmişdim.
***
Çoxsaylı qohum-әqrәbamın bir xüsusiyyәti dә var: topa-topa
qırılırlar. İricüssәli, yekәpәr, güclü adamlardır, amma tez ölürlәr.
Uzunömürlü deyillәr. Tәbii ki, kiçik istisnaları nәzәrә almasaq.
Bәzәn mәnә elә gәlir ki, onları qadınlar yox, birbaşa ana torpaq
dünyaya gәtirib. Özü dә doğuş asan keçmәyib: hamısı irialınlı,
enlikürәk adamlardır. Amma nәdәnsә işıqlı dünyada duruş
gәtirmirlәr. Hәr şeyә macal tapırlar: orduda xidmәt edir, müharibәdә
yaralanır, onların üzünә xoş baxmayan vәtәnә çoxsaylı borclarını
ödәmәyә çalışırlar. Yalnız bir şeyi çatdırmırlar: yaşlanıb qocalmağı.
Bir dә görürsәn ki, beş-altı qardaş-bacı bir-birinin ardınca tökülәn
dişlәr kimi sıradan çıxdı, yalnız biri qaldı. Özü dә, dediyim kimi,
98
mәsәlә daha da qәlizlәşәcәk: iyirmi ildәn çoxdur ki, qarağacların
kötüyünü yerindәn tәrpәdәn yoxdur, sanki torpaq onları tutub-
saxlayır, özündәn kәnara buraxmaq istәmir. Elә bil gәrilmiş vena-
ları xatırladan rişәlәr hәlә qurumayıb, canlıdır, bizә gah düşmәn,
gah dost olan ölkәnin altından sızıb gәlәn su – humanitar yardım
onları ölmәyә qoymur…
– Ondan yazmadın. Yazdıqlarının Vaskaya aidiyyatı yox idi, –
oturub Vaskanın xatirәsini yad edәrkәn qarı mızıldandı, – o
әhvalatlar Mitkanın başına gәlib…
Mitkanı da yad etdik. Mәn bir çapma stәkan çaxırı başıma
çәkdim, qarı isә yalnız dodaqlarını islatdı.
Onun bacısı Lida da dünyasını dәyişmişdi. Cavanlığında
dәcәl, dәlisov qız kimi ad çıxarmış Lida başını götürüb Xam tor-
paqlarda işlәmәyә getmişdi. O vaxtlar kәnddә özünә pasport
düzәltmәk vә quş kimi azad olmaq üçün bundan yaxşı perspektiv
fikirlәşib tapmaq olmazdı…
Qardaşı Mixail dә ölmüşdü.
Bәlkә dә, xaç anamın dediklәri doğru idi, amma ölümündәn
qabaq Vaskayla mәn dә görüşmüşdüm… Onun dilindәn heç bir
irad vә ya ittiham eşitmәmişdim.
***
Çoxsaylı qohum-әqrәbamın bir xüsusiyyәti dә var: topa-topa
qırılırlar. İricüssәli, yekәpәr, güclü adamlardır, amma tez ölürlәr.
Uzunömürlü deyillәr. Tәbii ki, kiçik istisnaları nәzәrә almasaq.
Bәzәn mәnә elә gәlir ki, onları qadınlar yox, birbaşa ana torpaq
dünyaya gәtirib. Özü dә doğuş asan keçmәyib: hamısı irialınlı,
enlikürәk adamlardır. Amma nәdәnsә işıqlı dünyada duruş
gәtirmirlәr. Hәr şeyә macal tapırlar: orduda xidmәt edir, müharibәdә
yaralanır, onların üzünә xoş baxmayan vәtәnә çoxsaylı borclarını
ödәmәyә çalışırlar. Yalnız bir şeyi çatdırmırlar: yaşlanıb qocalmağı.
Bir dә görürsәn ki, beş-altı qardaş-bacı bir-birinin ardınca tökülәn
dişlәr kimi sıradan çıxdı, yalnız biri qaldı. Özü dә, dediyim kimi,
98
