Page 346 - pryaxin
P. 346
rgi Pryaxin
mahnı sәslәri eşidilirdi. Bizim kәnddә heç vaxt olmayan dilәnçilәr
hәmin gün hardansa peyda olurdular. Әvvәlcә boyunlarını büküb
qәbiristanlığın girişindә dayanırdılar, әllәrindәki iri torbanı hәr
gәlәnin qarşısına uzadıb ağlamsına-ağlamsına mızıldayırdılar,
sonra isә yaltaqcasına qurşağacan baş әyә-әyә yola salırdılar.
İki-üç saatdan sonra bu dilәnçilәr ağır-ağır yeriyәn yüklü eşşәyi
xatırladırdılar: bud әti, bizim “paska” adlandırdığımız şirin pasxa
kuliçlәri, yumurta, sala vә başqa yeyәcәklәrlә sәxavәtlә doldurulmuş
iki-üç torba boyunlarından asılmış olurdu. İndi әyilmәklәri daha
tәbii görünürdü. Ancaq artıq girişdә dayanmırdılar, qәbirlәrin,
hay-küylü süfrәlәrin arasında dolaşıb, yazıq görkәmlә yemәk
üçün yox, – dolu torbalar çiyinlәrindәn, boyunlarından asılmışdı, –
içki üçün әl açırdılar. Özü dә stәkanı deyil, fürsәt tapıb butulkanı,
ya da bardağı qapmağa cәhd elәyirdilәr. Dilәnçilәr qızğın iş
günündәn sonra – onlar üçün, doğrudan da, iş günü idi – öz
dәstәlәri ilә bir küncә çәkilib hamıdan bәrk oxuyurdular. Özgә
mәzarının üstündә oxuyanlar, hәmişә hamıdan bәrk oxuyurlar.
Öz doğmalarının qәbrinin üstündә ağlayanlar isә hamıdan bәrk
ağlayırlar. Dilәnçilәrin arasında, saçyolduya çıxmağa qәdәr,
hәrdәn dava-dalaş olurdu, ancaq bizim kişilәr onların işinә qarış-
mırdılar.
Ancaq әllinci illәrin sonlarında qәbir üstә getmәk, nәdәnsә
Pasxa gününә düşdü. Pasxa әn gözәl yaz bayramıdı. Vә mәnim
hәmkәndlilәrimin, görünür, onu açıq havada öz doğmalarının
әhatәsindә keçirmәk xoşlarına gәlirdi: әl uzatsan çatdığı lap
yaxında olanlarla da, uzaqda – torpağın altında yatanlarla da.
Rәhmәtliklәri sәssizcә yad edәndәn sonra – çaxır stәkanlarını,
daha çox qәbir xaçları ilә toqquşdururdular – spirtli içkilәr mәzar
tәpәciklәrinә israfçılıqla tökülürdü, başqa vaxtlarda nikolalılar
belә elәmәzdi; öz çәkdiyin araq cәhәnnәmә, o ki qala mağazadan
aldığın ola. Günün ikinci yarısı, yaz günü ilә birlikdә bayram da
sona yaxınlaşanda, daha hәssas, hissiyyatlı olanlara elә gәlmәyә
başlayırdı ki, torpağın altındakılar da onlara qoşulub oxuyurlar –
bir belә suvarmadan, içmәkdәn sonra necә oxumasınlar? Tanıdıqları,
tanımadıqları rәhmәtliklәrin sәslәrinin әks-sәdası ürәklәrindә –
ailәliklә, dәstә ilә evlәrinә qayıdırdılar. Mahnı isә başları üstündә
hәlә hәrdәn-hәrdәn astadan dalğalanırdı.
346
mahnı sәslәri eşidilirdi. Bizim kәnddә heç vaxt olmayan dilәnçilәr
hәmin gün hardansa peyda olurdular. Әvvәlcә boyunlarını büküb
qәbiristanlığın girişindә dayanırdılar, әllәrindәki iri torbanı hәr
gәlәnin qarşısına uzadıb ağlamsına-ağlamsına mızıldayırdılar,
sonra isә yaltaqcasına qurşağacan baş әyә-әyә yola salırdılar.
İki-üç saatdan sonra bu dilәnçilәr ağır-ağır yeriyәn yüklü eşşәyi
xatırladırdılar: bud әti, bizim “paska” adlandırdığımız şirin pasxa
kuliçlәri, yumurta, sala vә başqa yeyәcәklәrlә sәxavәtlә doldurulmuş
iki-üç torba boyunlarından asılmış olurdu. İndi әyilmәklәri daha
tәbii görünürdü. Ancaq artıq girişdә dayanmırdılar, qәbirlәrin,
hay-küylü süfrәlәrin arasında dolaşıb, yazıq görkәmlә yemәk
üçün yox, – dolu torbalar çiyinlәrindәn, boyunlarından asılmışdı, –
içki üçün әl açırdılar. Özü dә stәkanı deyil, fürsәt tapıb butulkanı,
ya da bardağı qapmağa cәhd elәyirdilәr. Dilәnçilәr qızğın iş
günündәn sonra – onlar üçün, doğrudan da, iş günü idi – öz
dәstәlәri ilә bir küncә çәkilib hamıdan bәrk oxuyurdular. Özgә
mәzarının üstündә oxuyanlar, hәmişә hamıdan bәrk oxuyurlar.
Öz doğmalarının qәbrinin üstündә ağlayanlar isә hamıdan bәrk
ağlayırlar. Dilәnçilәrin arasında, saçyolduya çıxmağa qәdәr,
hәrdәn dava-dalaş olurdu, ancaq bizim kişilәr onların işinә qarış-
mırdılar.
Ancaq әllinci illәrin sonlarında qәbir üstә getmәk, nәdәnsә
Pasxa gününә düşdü. Pasxa әn gözәl yaz bayramıdı. Vә mәnim
hәmkәndlilәrimin, görünür, onu açıq havada öz doğmalarının
әhatәsindә keçirmәk xoşlarına gәlirdi: әl uzatsan çatdığı lap
yaxında olanlarla da, uzaqda – torpağın altında yatanlarla da.
Rәhmәtliklәri sәssizcә yad edәndәn sonra – çaxır stәkanlarını,
daha çox qәbir xaçları ilә toqquşdururdular – spirtli içkilәr mәzar
tәpәciklәrinә israfçılıqla tökülürdü, başqa vaxtlarda nikolalılar
belә elәmәzdi; öz çәkdiyin araq cәhәnnәmә, o ki qala mağazadan
aldığın ola. Günün ikinci yarısı, yaz günü ilә birlikdә bayram da
sona yaxınlaşanda, daha hәssas, hissiyyatlı olanlara elә gәlmәyә
başlayırdı ki, torpağın altındakılar da onlara qoşulub oxuyurlar –
bir belә suvarmadan, içmәkdәn sonra necә oxumasınlar? Tanıdıqları,
tanımadıqları rәhmәtliklәrin sәslәrinin әks-sәdası ürәklәrindә –
ailәliklә, dәstә ilә evlәrinә qayıdırdılar. Mahnı isә başları üstündә
hәlә hәrdәn-hәrdәn astadan dalğalanırdı.
346
