Page 322 - pryaxin
P. 322
rgi Pryaxin
Tarixi-coğrafi mövqeyimizin qismәtinә düşәn tale: Rusiya yenә
cәhalәtlә döyüşür! Onun bugünkü düşmәnlәrinin böyük hissәsi
Tolstoyun “Kazaklar”ını oxumayıblar, çünki, ümumiyyәtlә, heç
nә oxumayıblar. Tarix tәkrar olunur: döyüş arasındakı fasilәlәrdә
ağlar vә qırmızılar sadәlövhcәsinә cәhalәtin “Biz – kölә deyilik”
kimi hikmәtlәrini höccәlәyәrәk oxuyurlar...
Rusların arasında böyüyәn, sonra taleyin qismәti ilә öz milli
monomühitlәrinә (keçmiş SSRİ mәkanı indi milli baxımdan
qütblәşir, tәkcә Rusiyadan fәrqli olaraq, daha çox yekcins olurlar)
düşәn milli azlıq nümayәndәlәri indi xaçpәrәstliyi qәbul etmiş
adamlar kimidilәr. Öz monomilli mühitlәrindә onlara etibar
elәmirdilәr, “oraq-çәkiç” tәsvir edilmiş qәpik-quruşlu rus mühitindә
isә onlar aborigenlәrin hörmәtlә baş endirdiklәri iri kağız pullar
idilәr. Vә әsasәn dә yaşıl rәngdә. Dollar – Rusiyada әn universal
qrin-karddır. Abramoviç kimi düşünsәk, tәkcә Rusiyada yox.
Bәs necә? Çox gözәl şәxsiyyәt vәsiqәsidi, hәr cürә avro-servo-
lardan fәrqli olaraq, hәtta qüsursuz şәkli dә üstündә. Amerika
Konstitusiyasının yaradıcısının şәklinin әsli ilә nәzakәtlә
tutuşdurulan bu şәkil nә qәdәr yeni meydana çıxan yalançı rus
üçün amerika hәyatına az qala buraxılış vәrәqәsi olub! Әvvәllәr
isә Rusiyada doğulmaq, tәhsil almaq milli ucqarlardakı insana
adam arasına çıxmaq üçün әlavә şans verirdi. Dünyanın altıdabir
hissәsi böyüklüyündә nәhәng sınaq şüşәsindә “Sovet xalqı”
adında milli birliyin yaradılması hamının yaxşı yadındadı. Lәnәt
şeytana, kim bilir, bәlkә, indiki konkret mәqamda hәlә dә
yaranmaqdadı?! Vә bunun tәşәbbüsündә olan, bu tarixi mәqamda,
bu tarixi doğuşda iştirak edәn adamın özü artıq tarixi simadı?
Hәlә o da mәlum deyil ki, bu yeni yaranan xalqın nümayәndәsi
uşaq vaxtı Özbәkistanda, ya Tacikistanda olsaydı, ümumiyyәtlә,
mәktәbdә oxuyardımı? Nikolada isә hәmin vaxt üç mәktәb vardı,
üstәlik, onlardan biri – “ağ” rәngdә olanı (“qırmızı” rәngdә olanı
da var idi, kilsәnin yerindә elә kilsәnin qırmızı kәrpiclәrindәn
tikilmişdi – belә ki, mәnim yerlilәrim kilsә ilә insafla davranıblar,
yanacaq-sürtkü materialları anbarı yox, mәktәb tikiblәr) “özbәk
mәktәbi” adlanırdı. Çünki orada rus dili ilә yanaşı, özbәk dili dә
322
Tarixi-coğrafi mövqeyimizin qismәtinә düşәn tale: Rusiya yenә
cәhalәtlә döyüşür! Onun bugünkü düşmәnlәrinin böyük hissәsi
Tolstoyun “Kazaklar”ını oxumayıblar, çünki, ümumiyyәtlә, heç
nә oxumayıblar. Tarix tәkrar olunur: döyüş arasındakı fasilәlәrdә
ağlar vә qırmızılar sadәlövhcәsinә cәhalәtin “Biz – kölә deyilik”
kimi hikmәtlәrini höccәlәyәrәk oxuyurlar...
Rusların arasında böyüyәn, sonra taleyin qismәti ilә öz milli
monomühitlәrinә (keçmiş SSRİ mәkanı indi milli baxımdan
qütblәşir, tәkcә Rusiyadan fәrqli olaraq, daha çox yekcins olurlar)
düşәn milli azlıq nümayәndәlәri indi xaçpәrәstliyi qәbul etmiş
adamlar kimidilәr. Öz monomilli mühitlәrindә onlara etibar
elәmirdilәr, “oraq-çәkiç” tәsvir edilmiş qәpik-quruşlu rus mühitindә
isә onlar aborigenlәrin hörmәtlә baş endirdiklәri iri kağız pullar
idilәr. Vә әsasәn dә yaşıl rәngdә. Dollar – Rusiyada әn universal
qrin-karddır. Abramoviç kimi düşünsәk, tәkcә Rusiyada yox.
Bәs necә? Çox gözәl şәxsiyyәt vәsiqәsidi, hәr cürә avro-servo-
lardan fәrqli olaraq, hәtta qüsursuz şәkli dә üstündә. Amerika
Konstitusiyasının yaradıcısının şәklinin әsli ilә nәzakәtlә
tutuşdurulan bu şәkil nә qәdәr yeni meydana çıxan yalançı rus
üçün amerika hәyatına az qala buraxılış vәrәqәsi olub! Әvvәllәr
isә Rusiyada doğulmaq, tәhsil almaq milli ucqarlardakı insana
adam arasına çıxmaq üçün әlavә şans verirdi. Dünyanın altıdabir
hissәsi böyüklüyündә nәhәng sınaq şüşәsindә “Sovet xalqı”
adında milli birliyin yaradılması hamının yaxşı yadındadı. Lәnәt
şeytana, kim bilir, bәlkә, indiki konkret mәqamda hәlә dә
yaranmaqdadı?! Vә bunun tәşәbbüsündә olan, bu tarixi mәqamda,
bu tarixi doğuşda iştirak edәn adamın özü artıq tarixi simadı?
Hәlә o da mәlum deyil ki, bu yeni yaranan xalqın nümayәndәsi
uşaq vaxtı Özbәkistanda, ya Tacikistanda olsaydı, ümumiyyәtlә,
mәktәbdә oxuyardımı? Nikolada isә hәmin vaxt üç mәktәb vardı,
üstәlik, onlardan biri – “ağ” rәngdә olanı (“qırmızı” rәngdә olanı
da var idi, kilsәnin yerindә elә kilsәnin qırmızı kәrpiclәrindәn
tikilmişdi – belә ki, mәnim yerlilәrim kilsә ilә insafla davranıblar,
yanacaq-sürtkü materialları anbarı yox, mәktәb tikiblәr) “özbәk
mәktәbi” adlanırdı. Çünki orada rus dili ilә yanaşı, özbәk dili dә
322
