Page 312 - pryaxin
P. 312
rgi Pryaxin
– Nә ata? – Çaşqın halda soruşdum. Bizim çöllәrә, hardansa,
nağıllardan azıb-gәlmiş “faytonla” gәzintinin hәlә dә tәsirindәn
çıxmamışdım, knyaz Musanın limuzini bunun yanında heç nә
idi: belә “Volqa”nı o vaxt hәlә görmәmişdik, onların “Pobeda”
әvәzinә istehsalı tәzә-tәzә başlamışdı.
– Sәnin doğma atan. İki hәftә әvvәl bura gәlmişdi, sәninlә
ananın harda olduğunu, nә elәdiyini soruşurdu. Ço-ox qәşәngdi, –
cavanlığında kişi gözәlliyinә laqeyd olmayan Mariya nәnә bunu
da demәyi unutmadı.
Bu sözlәrdәn yerimdә donub-qaldım vә bayaqkı әla gәzintinin
bütün lәzzәti bir anda yoxa çıxdı. Mәn necә hiss elәmәmişdim,
necә bilmәmişdim! Bәdәnim birdәn-birә çәkisini itirdi, elә bil
zülmәtә düşdüm. Axşam alatoranının sehrli gücә malik olduğunu
çoxdan duymuşdum: hәtta dağlar da alaqaranlığın füsunkar
yaylığına bürünәndә ağırlığını, çәkisini itirir, sanki bir yerdә
dayana bilmәyib üfüq boyunca haralarasa üzüb gedir. Xәyali,
aldadıcı alatorandan savayı, belә fokusu bizim hәr hansı odessalı
Kopperfild dә bacarmaz. Günün günortaçağı mәni dә zülmәt
bürüdü. Vә mәn yoxa çıxdım. Hәtta nәnәm dә vahimәlәndi. Var
idim – yoxa çıxdım. Tamam yoxa çıxdım. Mәhv oldum. O, hәtta
mәnә xaç çәkdi vә özü dә yavaş-yavaş xaç vurdu.
Yalnız o biri sәhәr, hisslәrim azacıq kütlәşәndәn sonra yenidәn
dirildim. Bağların arxası ilә arx axırdı, kәnd әhli növbә ilә, az
qala dava-dalaşla öz torpaqlarını suvarırdılar. Ot basmış tәpәdә
oturub başlanğıcını Kumanın yanındakı körpüdәn götürәn arxa
dinmәzcә daş atırdım – çalışırdım, daş arxın dibinә dәysin. Dibi
gil idi: kolxoz nasosları arxdan mәşәqqәtlә su yox, qatı horra vu-
rurdular. Bir yana qalanda, daşlar da daş deyildi, istidәn bәrkimiş
hәmin gil parçalarıydı.
Atılmış halda, belәcә, axşama qәdәr otura bilәrdim; tanısaydı,
özü ilә aparardı, özü qalsa, lap yaxşı olardı. Burada olduğumdan
xәbәr tutub uça-uça gәlmişdi. Mәni bağrına basıb, külәklәrin
oynatdığı yarpaq kimi götürüb aparardı.
İkimiz dә hәmişәlik atılmışdıq. Tәk o yox, mәn dә; indi heç
kimi gözlәmirdim. Nә o, müharibәdәn, nә mәn taleyimdәn xeyir
görәcәyәm. Onda atamın gәldiyinә әmin idim. Üstәlik, kәndә
312
– Nә ata? – Çaşqın halda soruşdum. Bizim çöllәrә, hardansa,
nağıllardan azıb-gәlmiş “faytonla” gәzintinin hәlә dә tәsirindәn
çıxmamışdım, knyaz Musanın limuzini bunun yanında heç nә
idi: belә “Volqa”nı o vaxt hәlә görmәmişdik, onların “Pobeda”
әvәzinә istehsalı tәzә-tәzә başlamışdı.
– Sәnin doğma atan. İki hәftә әvvәl bura gәlmişdi, sәninlә
ananın harda olduğunu, nә elәdiyini soruşurdu. Ço-ox qәşәngdi, –
cavanlığında kişi gözәlliyinә laqeyd olmayan Mariya nәnә bunu
da demәyi unutmadı.
Bu sözlәrdәn yerimdә donub-qaldım vә bayaqkı әla gәzintinin
bütün lәzzәti bir anda yoxa çıxdı. Mәn necә hiss elәmәmişdim,
necә bilmәmişdim! Bәdәnim birdәn-birә çәkisini itirdi, elә bil
zülmәtә düşdüm. Axşam alatoranının sehrli gücә malik olduğunu
çoxdan duymuşdum: hәtta dağlar da alaqaranlığın füsunkar
yaylığına bürünәndә ağırlığını, çәkisini itirir, sanki bir yerdә
dayana bilmәyib üfüq boyunca haralarasa üzüb gedir. Xәyali,
aldadıcı alatorandan savayı, belә fokusu bizim hәr hansı odessalı
Kopperfild dә bacarmaz. Günün günortaçağı mәni dә zülmәt
bürüdü. Vә mәn yoxa çıxdım. Hәtta nәnәm dә vahimәlәndi. Var
idim – yoxa çıxdım. Tamam yoxa çıxdım. Mәhv oldum. O, hәtta
mәnә xaç çәkdi vә özü dә yavaş-yavaş xaç vurdu.
Yalnız o biri sәhәr, hisslәrim azacıq kütlәşәndәn sonra yenidәn
dirildim. Bağların arxası ilә arx axırdı, kәnd әhli növbә ilә, az
qala dava-dalaşla öz torpaqlarını suvarırdılar. Ot basmış tәpәdә
oturub başlanğıcını Kumanın yanındakı körpüdәn götürәn arxa
dinmәzcә daş atırdım – çalışırdım, daş arxın dibinә dәysin. Dibi
gil idi: kolxoz nasosları arxdan mәşәqqәtlә su yox, qatı horra vu-
rurdular. Bir yana qalanda, daşlar da daş deyildi, istidәn bәrkimiş
hәmin gil parçalarıydı.
Atılmış halda, belәcә, axşama qәdәr otura bilәrdim; tanısaydı,
özü ilә aparardı, özü qalsa, lap yaxşı olardı. Burada olduğumdan
xәbәr tutub uça-uça gәlmişdi. Mәni bağrına basıb, külәklәrin
oynatdığı yarpaq kimi götürüb aparardı.
İkimiz dә hәmişәlik atılmışdıq. Tәk o yox, mәn dә; indi heç
kimi gözlәmirdim. Nә o, müharibәdәn, nә mәn taleyimdәn xeyir
görәcәyәm. Onda atamın gәldiyinә әmin idim. Üstәlik, kәndә
312
