Page 292 - pryaxin
P. 292
rgi Pryaxin
torpağın qәbul etmәdiyi mәlumdu, ona görә narahat halda
dolaşırlar.
Bәlkә, bir dәfә sancıb, indi yenә tәkrar elәmәk istәyir? Yox,
öz haça dilitәk qara tutaş kirpiklәrin titrәyişinә baxaraq nәsә
düşünür. Pişik kimi, ilan da istini xoşlayır. Biçin vaxtı sürünüb
kölgәlikdә ağzını açaraq xoruldaya-xoruldaya yatan kişinin ağzına
girsә, ilanı yalnız bir üsulla ordan çıxartmaq olur: gözlәri bәrәlә
qalan zavallını tәzәcә sağılmış, ana bәtni kimi isti, buğlanan
südün üstünә әyirlәr. Spirtlә bәslәnmiş kişi mәdәsindәn daha isti
nәsә olmalıdı ki, ilan ordan çıxıb, hәmin istiyә gәlsin.
Gecikmәk ölümә bәrabәrdi.
Lidya elә kandarda özündәn gedib yıxılır, anası isә tәlәsik
samanlığa cumur vә yabanı qapıb narazı qalmış yersiz-yuvasız
ilanı ehmalca götürür, hәssas Lidyanın üstündәn adlayaraq, çölә
atır. Onun ilanı öldürmәyә vaxtı da olmur, belә çıxır ki, gürzә ilә
әvәz-әvәzdilәr. Sergey ilanı öldürmәdiyinә görә ömrü boyu
anasına minnәtdar olmalıdı, çünki ilanlar kinlidi, mәkrli mәşuqәlәr
kimi ona dәfәlәrlә sarılıblar, ancaq öldürmәyiblәr.
Deyilәnә görә, Sergey heç yuxudan oyanmayıb da. Katorqaçı
kimi әl-qolu bağlanıb bәlәnmiş altıaylıq çağa nә elәyә bilәrdi ki?
O, bәlkә dә, çoxdan oyanıbmış, tutaş kirpiklәrinin arasından
baxıb, yaşıl әqiqlәrlә süslәnmiş balaca çuqun ütünü görәn kimi
(ona görә qışda özünә yuva qura bilmәmişdi, fürsәti qaçırmışdı,
yayı boşa vermişdi) tezcә gözlәrini yummuşdu. Bәri başdan
ölmüşdü! İlanlar o vaxtdan Sergeyi dovşan kimi ovsunlayırlar.
Gözünü onlardan çәkә, addım ata bilmir.
Doğrudanmı sәn hәmin ilansan, tәzәdәn qayıtmısan? O vaxt
rәhm elәmisәn, әl boyda körpәyә qıymamısan, indi isә anası ilә
razılığı pozub әvәzini çıxmısan. Belә görünür ki, iki anası var:
doğma anası, bir dә gürzә anası. Biri doğub, o biri isә altıaylığında
ona rәhm elәyib. Gәz-dolan, Vasya, gәlәn dәfәyә qәdәr kefindәn
qalma. Çalış, onun gözünә görünmә...
Altmış birinci ilin dekabrından isә, ümumiyyәtlә, tәk qaldı.
Hәr şeyi inqilab kimi silib-süpürәn ölüm qapını kәsdirdi.
Sergey gicgahlarını ovuşdurdu: lәnәt şeytana, bu nә demәkdi?!
Nikbin adamlar ilanın müdriklik әlamәti olduğunu düşünәrәk,
292
torpağın qәbul etmәdiyi mәlumdu, ona görә narahat halda
dolaşırlar.
Bәlkә, bir dәfә sancıb, indi yenә tәkrar elәmәk istәyir? Yox,
öz haça dilitәk qara tutaş kirpiklәrin titrәyişinә baxaraq nәsә
düşünür. Pişik kimi, ilan da istini xoşlayır. Biçin vaxtı sürünüb
kölgәlikdә ağzını açaraq xoruldaya-xoruldaya yatan kişinin ağzına
girsә, ilanı yalnız bir üsulla ordan çıxartmaq olur: gözlәri bәrәlә
qalan zavallını tәzәcә sağılmış, ana bәtni kimi isti, buğlanan
südün üstünә әyirlәr. Spirtlә bәslәnmiş kişi mәdәsindәn daha isti
nәsә olmalıdı ki, ilan ordan çıxıb, hәmin istiyә gәlsin.
Gecikmәk ölümә bәrabәrdi.
Lidya elә kandarda özündәn gedib yıxılır, anası isә tәlәsik
samanlığa cumur vә yabanı qapıb narazı qalmış yersiz-yuvasız
ilanı ehmalca götürür, hәssas Lidyanın üstündәn adlayaraq, çölә
atır. Onun ilanı öldürmәyә vaxtı da olmur, belә çıxır ki, gürzә ilә
әvәz-әvәzdilәr. Sergey ilanı öldürmәdiyinә görә ömrü boyu
anasına minnәtdar olmalıdı, çünki ilanlar kinlidi, mәkrli mәşuqәlәr
kimi ona dәfәlәrlә sarılıblar, ancaq öldürmәyiblәr.
Deyilәnә görә, Sergey heç yuxudan oyanmayıb da. Katorqaçı
kimi әl-qolu bağlanıb bәlәnmiş altıaylıq çağa nә elәyә bilәrdi ki?
O, bәlkә dә, çoxdan oyanıbmış, tutaş kirpiklәrinin arasından
baxıb, yaşıl әqiqlәrlә süslәnmiş balaca çuqun ütünü görәn kimi
(ona görә qışda özünә yuva qura bilmәmişdi, fürsәti qaçırmışdı,
yayı boşa vermişdi) tezcә gözlәrini yummuşdu. Bәri başdan
ölmüşdü! İlanlar o vaxtdan Sergeyi dovşan kimi ovsunlayırlar.
Gözünü onlardan çәkә, addım ata bilmir.
Doğrudanmı sәn hәmin ilansan, tәzәdәn qayıtmısan? O vaxt
rәhm elәmisәn, әl boyda körpәyә qıymamısan, indi isә anası ilә
razılığı pozub әvәzini çıxmısan. Belә görünür ki, iki anası var:
doğma anası, bir dә gürzә anası. Biri doğub, o biri isә altıaylığında
ona rәhm elәyib. Gәz-dolan, Vasya, gәlәn dәfәyә qәdәr kefindәn
qalma. Çalış, onun gözünә görünmә...
Altmış birinci ilin dekabrından isә, ümumiyyәtlә, tәk qaldı.
Hәr şeyi inqilab kimi silib-süpürәn ölüm qapını kәsdirdi.
Sergey gicgahlarını ovuşdurdu: lәnәt şeytana, bu nә demәkdi?!
Nikbin adamlar ilanın müdriklik әlamәti olduğunu düşünәrәk,
292
