Page 186 - pryaxin
P. 186
rgi Pryaxin
güllәrin kökünü Rusiya imperiyasından gizlicә İngiltәrәyә
aparmışdı. Rezidentin xәbәri yox idi ki, Kalmıkiyada vә Stavropol
quberniyasında bu güllәrin әlindәn tәrpәnmәk olmur, bununçün
uzağa getmәk lazım deyildi. İstәsәydi, biz yadelli hörmәtli qonağa
pulsuz-parasız o qәdәr gül verәrdik ki! Orada – Mәrkәzi Asiyada
bilmirәm necәdir, amma bizim Qafqazda qonağa hörmәt etmәyi
bacarırlar. Lazım gәlsә, gülün kökünü etibarlı yerdә gizlәtmәyә
gömәk dә elәyәrdik. Sarı gülün kökünü biz “buzluq” adlandırırıq –
Nikolanın uşaqlarının hamısı yazda onları lәzzәtlә yeyirdi.
Rezidentә kömәk elәyәrdik, çünki bizdә belә qәbul olunub:
SSRİ-dә әmәk – mәrdlik, fәdәkarlıq, şәrәf mәsәlәsi sayılırdı.
Qafqazda, Şimali Qafqaz da daxil olmaqla, oğurluq әmәklә
bәrabәr tutulur. Sarı güllәr digәrlәrinә nәzәrәn kiçikdir, amma
çox qәribә, maraqlı üstünlüklәri var.
Zәrif hamaşçiçәyi dәstәsinә tamaşa etmәkdәn göz döymur.
Çiçәyin qan damarını xatırladan saplağına, lәçәyinә sanki qüdrәtdәn
naxış vurulub.
Gözәl qoxusu var.
Bu güllәrdәn bihuşedici gözәl bahar әtri gәlir. Yerin altında
dәrinә işlәmiş, sap kimi möhkәm, saçaqlı, uzun köklәri baharın
mayasından, lap özәyindәn şirә çәkir, dolğunlaşır. Yenicә açılmış
güllәrdәn dәstә tutub xaqana gәtirirdilәr. Xaqan sivri burnu ilә
güllәrin qoxusunu ciyәrlәrinә çәkir, bundan sonra dәrhal gümüş
zınqırovunu silkәlәyirdi: xeyli yaşlı olsa da, onda gәnclik ehtirası,
hәvәsi yaranırdı. Kimisә yanına çağırıb, onunla baş-başa qalmaq
ehtiyacı hiss edirdi.
Aprelin sonlarında xaqanın karvanı yenidәn hәrәkәtә başlayır,
öz xoşbәxt, bәxtiyar dövlәtinin cәnub sәrhәdinә doğru üz tuturdu:
Xәzәr dәnizinin sahili ilә düz Dәrbәndә qәdәr gedib çıxırdı. Bu,
hәmin Dәrbәnddir ki, bir müddәt sonra o vaxtlar hәlә tәcrübәsiz
gәnc olan Pyotr oradan güclә qaçıb canını qurtarmışdı. Xaqan
gәlib çatanda balıq ovu mövsümü başlayırdı. Xaqanın sarayının
әtrafındakı tәsәrrüfat tikililәrinin hәyәtindә balıqçıların әlindәn
tәrpәnmәk olmurdu. Balıq alveri ilә mәşgul olan әsnaf uzunluğu
iki metrә çatan nәrә balığını belinә alıb sәhәr tezdәn sarayın
qapılarının önünü kәsdirirdi. Ölümqabağı qıcolmalara tutulmuş
186
güllәrin kökünü Rusiya imperiyasından gizlicә İngiltәrәyә
aparmışdı. Rezidentin xәbәri yox idi ki, Kalmıkiyada vә Stavropol
quberniyasında bu güllәrin әlindәn tәrpәnmәk olmur, bununçün
uzağa getmәk lazım deyildi. İstәsәydi, biz yadelli hörmәtli qonağa
pulsuz-parasız o qәdәr gül verәrdik ki! Orada – Mәrkәzi Asiyada
bilmirәm necәdir, amma bizim Qafqazda qonağa hörmәt etmәyi
bacarırlar. Lazım gәlsә, gülün kökünü etibarlı yerdә gizlәtmәyә
gömәk dә elәyәrdik. Sarı gülün kökünü biz “buzluq” adlandırırıq –
Nikolanın uşaqlarının hamısı yazda onları lәzzәtlә yeyirdi.
Rezidentә kömәk elәyәrdik, çünki bizdә belә qәbul olunub:
SSRİ-dә әmәk – mәrdlik, fәdәkarlıq, şәrәf mәsәlәsi sayılırdı.
Qafqazda, Şimali Qafqaz da daxil olmaqla, oğurluq әmәklә
bәrabәr tutulur. Sarı güllәr digәrlәrinә nәzәrәn kiçikdir, amma
çox qәribә, maraqlı üstünlüklәri var.
Zәrif hamaşçiçәyi dәstәsinә tamaşa etmәkdәn göz döymur.
Çiçәyin qan damarını xatırladan saplağına, lәçәyinә sanki qüdrәtdәn
naxış vurulub.
Gözәl qoxusu var.
Bu güllәrdәn bihuşedici gözәl bahar әtri gәlir. Yerin altında
dәrinә işlәmiş, sap kimi möhkәm, saçaqlı, uzun köklәri baharın
mayasından, lap özәyindәn şirә çәkir, dolğunlaşır. Yenicә açılmış
güllәrdәn dәstә tutub xaqana gәtirirdilәr. Xaqan sivri burnu ilә
güllәrin qoxusunu ciyәrlәrinә çәkir, bundan sonra dәrhal gümüş
zınqırovunu silkәlәyirdi: xeyli yaşlı olsa da, onda gәnclik ehtirası,
hәvәsi yaranırdı. Kimisә yanına çağırıb, onunla baş-başa qalmaq
ehtiyacı hiss edirdi.
Aprelin sonlarında xaqanın karvanı yenidәn hәrәkәtә başlayır,
öz xoşbәxt, bәxtiyar dövlәtinin cәnub sәrhәdinә doğru üz tuturdu:
Xәzәr dәnizinin sahili ilә düz Dәrbәndә qәdәr gedib çıxırdı. Bu,
hәmin Dәrbәnddir ki, bir müddәt sonra o vaxtlar hәlә tәcrübәsiz
gәnc olan Pyotr oradan güclә qaçıb canını qurtarmışdı. Xaqan
gәlib çatanda balıq ovu mövsümü başlayırdı. Xaqanın sarayının
әtrafındakı tәsәrrüfat tikililәrinin hәyәtindә balıqçıların әlindәn
tәrpәnmәk olmurdu. Balıq alveri ilә mәşgul olan әsnaf uzunluğu
iki metrә çatan nәrә balığını belinә alıb sәhәr tezdәn sarayın
qapılarının önünü kәsdirirdi. Ölümqabağı qıcolmalara tutulmuş
186
