Page 152 - pryaxin
P. 152
rgi Pryaxin
әvvәlki diribaş, qıvraq gәlindәn әsәr-әlamәt qalmamışdı. O vaxta
qәdәr heç yerdә görmәmişdim ki, kimsә başını bәrk-bәrk bağlasın
vә heç yerdә açmasın. Sanki Fedora başını yeni-yeni zәrbәlәrdәn
qoruyurdu. Mәn gәlәndәn sonra yolunu tez-tez bizdәn salırdı:
qarşımda oturub uzun-uzadı üzümә zillәnirdi. Deyilәnә görә,
onun oğluna oxşayırmışam. Baxışlarından qaçıb qurtulmaq müm-
kün deyildi, hәr yerdә mәni izlәyirdi. O qәdәr hәyәcanlanırdım
ki, boğazımdan çörәk dә keçmirdi. Mәnә elә gәlirdi, tәkcә öz
oğlunu xatırlamır, hәm dә özünә sirli, müәmmalı suallarla әzab
verirdi.
Niyә mәn yox? Mәn dә onun oğlu kimi on yaşındaydım,
amma mәhz onun oğlu dünyasını dәyişmişdi, mәn yox. Niyә
mәn yaşayıram, yavaş-yavaş böyüyürәm, amma onun oğlu qış
aylarında birgә sürüşdüyümüz tәpәnin arxasında torpağa gömülüb?
Oğlan kiçicik günәş kimi o tәpәnin arxasında qürub etmişdi.
Krasnaya tәpәsindәn aşağı diyirlәnәn pasxa yumurtasısayağı…
Dediyim kimi, yemәk boğazımdan keçmirdi, qaşığı tuta
bilmirdim, çünki ananın qәribә, lal suallarını sanki öz qulaqlarımla
eşidirdim.
Babayla nәnә özlәrini tox tutur, Fedorayla qәsdәn gümrah
sәslә danışmağa çalışırdılar. Amma qadın onlara mәhәl qoymurdu.
Ümumiyyәtlә, onun fikri-zikri mәnim yanımdaydı: sanki mәn
ikonaydım, qarşımda oturub, matdım-matdım üzümә baxır, gözünü
çәkmirdi.
Yayı keçirmәk üçün nәnәgilә gәlmişdim. Burada mәlum oldu
ki, Valya çox-çox uzaqlara üz tutub, amma İvan baba, әksinә,
mәnә yaxınlaşıb: o, әvvәllәr Fedora vә Valka ilә birlikdә, kәndin
o başında qalırdı, Duşkagilә gәlib yerlәşәndәn sonra, әl uzatsan,
çatardı. Duşkanın hәyәti vur-tut bir ev o yandaydı, bağlarımızın
arxa tәrәflәri isә bir-birinә bitişik idi. Yalnız çaybasar, münbit
torpaqları bu cür diqqәtlә, sәliqәylә bölüşdürürlәr, bizim çöllük
әrazilәrdә hәr şey başqa cürdür: çünki boş torpaqların ucu-bucağı
görünmür.
Mariya nәnәgilin kәndinin bütöv adı – “Krasnı Oktyabr”dır.
Kәndin adındakı ikinci söz dә böyük hәrflә yazılır, amma yerli
sakinlәr bu sözü “unudub”, tamamilә tәrәfsiz, lakonik ada üstünlük
verirdilәr: “Krasnoye” – yәqin ki, Bir may vә noyabr bayramlarında
152
әvvәlki diribaş, qıvraq gәlindәn әsәr-әlamәt qalmamışdı. O vaxta
qәdәr heç yerdә görmәmişdim ki, kimsә başını bәrk-bәrk bağlasın
vә heç yerdә açmasın. Sanki Fedora başını yeni-yeni zәrbәlәrdәn
qoruyurdu. Mәn gәlәndәn sonra yolunu tez-tez bizdәn salırdı:
qarşımda oturub uzun-uzadı üzümә zillәnirdi. Deyilәnә görә,
onun oğluna oxşayırmışam. Baxışlarından qaçıb qurtulmaq müm-
kün deyildi, hәr yerdә mәni izlәyirdi. O qәdәr hәyәcanlanırdım
ki, boğazımdan çörәk dә keçmirdi. Mәnә elә gәlirdi, tәkcә öz
oğlunu xatırlamır, hәm dә özünә sirli, müәmmalı suallarla әzab
verirdi.
Niyә mәn yox? Mәn dә onun oğlu kimi on yaşındaydım,
amma mәhz onun oğlu dünyasını dәyişmişdi, mәn yox. Niyә
mәn yaşayıram, yavaş-yavaş böyüyürәm, amma onun oğlu qış
aylarında birgә sürüşdüyümüz tәpәnin arxasında torpağa gömülüb?
Oğlan kiçicik günәş kimi o tәpәnin arxasında qürub etmişdi.
Krasnaya tәpәsindәn aşağı diyirlәnәn pasxa yumurtasısayağı…
Dediyim kimi, yemәk boğazımdan keçmirdi, qaşığı tuta
bilmirdim, çünki ananın qәribә, lal suallarını sanki öz qulaqlarımla
eşidirdim.
Babayla nәnә özlәrini tox tutur, Fedorayla qәsdәn gümrah
sәslә danışmağa çalışırdılar. Amma qadın onlara mәhәl qoymurdu.
Ümumiyyәtlә, onun fikri-zikri mәnim yanımdaydı: sanki mәn
ikonaydım, qarşımda oturub, matdım-matdım üzümә baxır, gözünü
çәkmirdi.
Yayı keçirmәk üçün nәnәgilә gәlmişdim. Burada mәlum oldu
ki, Valya çox-çox uzaqlara üz tutub, amma İvan baba, әksinә,
mәnә yaxınlaşıb: o, әvvәllәr Fedora vә Valka ilә birlikdә, kәndin
o başında qalırdı, Duşkagilә gәlib yerlәşәndәn sonra, әl uzatsan,
çatardı. Duşkanın hәyәti vur-tut bir ev o yandaydı, bağlarımızın
arxa tәrәflәri isә bir-birinә bitişik idi. Yalnız çaybasar, münbit
torpaqları bu cür diqqәtlә, sәliqәylә bölüşdürürlәr, bizim çöllük
әrazilәrdә hәr şey başqa cürdür: çünki boş torpaqların ucu-bucağı
görünmür.
Mariya nәnәgilin kәndinin bütöv adı – “Krasnı Oktyabr”dır.
Kәndin adındakı ikinci söz dә böyük hәrflә yazılır, amma yerli
sakinlәr bu sözü “unudub”, tamamilә tәrәfsiz, lakonik ada üstünlük
verirdilәr: “Krasnoye” – yәqin ki, Bir may vә noyabr bayramlarında
152
