Page 116 - pryaxin
P. 116
rgi Pryaxin
şeylәr gözümüzlә görmәdiklәrimizdir. Bu barәdә danışmaq da
asandır.
– Bizim Morşanskda, – Melanya nәnә sözlәri uzada-uzada
danışırdı, – meşәlәrin ucu-bucağı görünmür, torpaq kömür kimi
qara, cәnnәt kimi bәrәkәtlidir: nә әksәn, bitir.
– Biz morşansklıyıq. Burda toz-torpaqdan göz açmaq olmur,
amma Morşanskda hәr tәrәf yaşıl meşәliklәrlә örtülüb, – qarı
mәlumatları sanki qızıl mismarlarla beynimә çalırdı.
– Biz meşә adamlarıyıq, – sonradan bu mәlumatları başqalarına
ötürüm deyә qarı dәridәn-qabıqdan çıxırdı. – Yәni elә-belә
adamlar deyilik, bu toz-torpaq bizlik deyil, biz Morşanskdanıq!
Onun dilindә “morşansklı” az qala “marslı” kimi sәslәnirdi.
Nәnәmin soyadı – Qolotsutskaya idi. Amma qәtiyyәn
ukraynalılar, xoxollar kimi danışmır (biz tәrәflәrdә Malorossiyadan
çıxmış çox adamlar var). Yadımdadır ki, susmadığı vaxtlarda
babam da öz şivәmizdә danışırdı, әtrafdakılar kimi, sözlәri tәhrif
etmirdi. Onun Morşanskdan olmadığını asanca tәxmin etmәk
olardı.
Nәnәmin açıq rәngli göz bәbәklәri mavi tәbәqә ilә haşiyә-
lәnmişdi. Bunu yalnız tәsadüfәn görmәk olardı – otların arasındakı
iki torağay yuvasında tәsadüfәn gördüyün mavi yumurtalar kimi.
Yәqin ki, Versalla üzbәüz, XVII Lüdovikin vaxtından qalmış
böyük evdә yaşayan, tamamilә ruslaşmış qocaların nәsibi belәdir:
üzbәüz sarayın pәncәrәlәrinә bәnzәyәn pәncәrәyә yaxınlaşırsan
vә içinә hüznlü bir rahatlıq dolur: gör sәndәn başqa, burada nә
qәdәr hәyat puç olub. Bu yaxınlarda general Denikinin sәksәn
altı yaşlı qızı Marina Antonovna Denikina ilә görüşdüm. Qarı
bizi öz evindә qarşıladı. Qarının yaşadığı ev Versalın eyni idi,
üstәlik, buradakı әşyalar, müxәllәfat da indiki әsrә aid deyildi.
Evdә gözә dәyәn әn yeni şeylәr kitablar idi, onları da biz
gәtirmişdik. Öz köhnә kitablarını isә qәdimi qırmızı ağacdan
düzәldilmiş rәflәrdә toz basmışdı. Qadının geiymi qara mәxmәrdәn
idi, zәncirotu saplağını xatırladan nazik boynuna naxışlı “rişelye”
bantı bağlamışdı.
Maraqlıydı ki, onun qara, ifrat dәrәcәdә ciddi, köhnәdәnqalma
geyimi (hansısa Lüdovik zamanından?) gözlәdiyimizin әksinә
olaraq, naftalin yox, sәrt fransız әtri qoxuyurdu. Adama elә
116
şeylәr gözümüzlә görmәdiklәrimizdir. Bu barәdә danışmaq da
asandır.
– Bizim Morşanskda, – Melanya nәnә sözlәri uzada-uzada
danışırdı, – meşәlәrin ucu-bucağı görünmür, torpaq kömür kimi
qara, cәnnәt kimi bәrәkәtlidir: nә әksәn, bitir.
– Biz morşansklıyıq. Burda toz-torpaqdan göz açmaq olmur,
amma Morşanskda hәr tәrәf yaşıl meşәliklәrlә örtülüb, – qarı
mәlumatları sanki qızıl mismarlarla beynimә çalırdı.
– Biz meşә adamlarıyıq, – sonradan bu mәlumatları başqalarına
ötürüm deyә qarı dәridәn-qabıqdan çıxırdı. – Yәni elә-belә
adamlar deyilik, bu toz-torpaq bizlik deyil, biz Morşanskdanıq!
Onun dilindә “morşansklı” az qala “marslı” kimi sәslәnirdi.
Nәnәmin soyadı – Qolotsutskaya idi. Amma qәtiyyәn
ukraynalılar, xoxollar kimi danışmır (biz tәrәflәrdә Malorossiyadan
çıxmış çox adamlar var). Yadımdadır ki, susmadığı vaxtlarda
babam da öz şivәmizdә danışırdı, әtrafdakılar kimi, sözlәri tәhrif
etmirdi. Onun Morşanskdan olmadığını asanca tәxmin etmәk
olardı.
Nәnәmin açıq rәngli göz bәbәklәri mavi tәbәqә ilә haşiyә-
lәnmişdi. Bunu yalnız tәsadüfәn görmәk olardı – otların arasındakı
iki torağay yuvasında tәsadüfәn gördüyün mavi yumurtalar kimi.
Yәqin ki, Versalla üzbәüz, XVII Lüdovikin vaxtından qalmış
böyük evdә yaşayan, tamamilә ruslaşmış qocaların nәsibi belәdir:
üzbәüz sarayın pәncәrәlәrinә bәnzәyәn pәncәrәyә yaxınlaşırsan
vә içinә hüznlü bir rahatlıq dolur: gör sәndәn başqa, burada nә
qәdәr hәyat puç olub. Bu yaxınlarda general Denikinin sәksәn
altı yaşlı qızı Marina Antonovna Denikina ilә görüşdüm. Qarı
bizi öz evindә qarşıladı. Qarının yaşadığı ev Versalın eyni idi,
üstәlik, buradakı әşyalar, müxәllәfat da indiki әsrә aid deyildi.
Evdә gözә dәyәn әn yeni şeylәr kitablar idi, onları da biz
gәtirmişdik. Öz köhnә kitablarını isә qәdimi qırmızı ağacdan
düzәldilmiş rәflәrdә toz basmışdı. Qadının geiymi qara mәxmәrdәn
idi, zәncirotu saplağını xatırladan nazik boynuna naxışlı “rişelye”
bantı bağlamışdı.
Maraqlıydı ki, onun qara, ifrat dәrәcәdә ciddi, köhnәdәnqalma
geyimi (hansısa Lüdovik zamanından?) gözlәdiyimizin әksinә
olaraq, naftalin yox, sәrt fransız әtri qoxuyurdu. Adama elә
116
