Page 52 - Patriarxın payızı

rәhmәtliyin olan-qalan pal-paltarıyla әylәnirdik, mәnim
generalım! Siz bir bu dünyanın işinә baxın, o boyda şan-
şöhrәt, axırda da bu cür ucuz ölüm”.
Ötәn dekabrda, bu sığınacaq hәlә tәzә-tәzә açılanda
o, sığınacağın hәmin bu artırmasına çıxıb birdәn-birә
Qәraib sahillәrinin şәhәrlәrini – mirvari boyunbağı kimi
QABRİEL QARSİA MARKES qәtdәn çox, yuxuya oxşamışdı; amma bu, yuxu deyildi,
sıralanan Antil adalarını görmüşdü bu mәnzәrә hәqi -

çünki yanında dayanan kimsә barmağını dәnizә uzada-
uzada, inadkar bir hәvәslә bu mәnzәrәni ona göstәr -
mәkdәn yorulmurdu... “Siz bir ora baxın, mәnim
gene ralım, Martinika oradır!” Vә o, Martinikanı – bu
әsrarәngiz, sönmüş vulkanı, oradakı vәrәm sana tori -
yasını, kilsә sütunları arasında qubernator arvadlarına iri
qardeniya kolları satan gipür köynәkli yekәpәr zәncilәri
görmüşdü... “Paramaribo isә, mәnim generalım, ordadır”.
Onda o, Paramaribonun cәhәnnәmәoxşar bazarını –
dәnizin dibindәn borularla sürünüb sahil kafesinin
masalarına dırmaşan xәrçәnglәri, horra kimi qatı yağışın
altında dayana-dayana hind maskaları vә zәncәfil köklәri
satan gonbul zәnci qarıların ağızlarında bәrq vuran
brilyant dişlәri, Tanaquarene çimәrliklәrindә günün
altında yayxanan, qızılı inәklәrә bәnzәr qadınları
görmüşdü… “Xalis qızıldı, mәnim generalım!” İkicә
reala skripkanın olan-qalan simindә çala-çala ölümün
özünü qovan quayralı kor sehrbazı, Trinidadın qızmar
günortasını, dalı-dalı gedәn avtomobillәri, fil sümüyün -
1
dәn yonulmuş tumgöz mandarin fiqurları vә tәbii
ipәkdәn köynәklәr satılan piştaxtaların qarşısında sәkiyә
çömbәlib bayıra çıxan yaşıl paltarlı hinduları görmüşdü...
O, elәcә dә Haiti dәhşәtlәrini – bu şәhәrin küçәlәrindә
sümsünәn göyәrmiş, qotur itlәri, sәhәr tezdәn sәkilәrdәn
yığılıb öküz arabalarında harasa daşınan meyitlәri,
52 zanbaq işarәsiylә Hollandiyanın yenә buralara qayıt -

1 Mandarin – Çin imperatorları sülalәlәrindәn birinin adı