Page 47 - Patriarxın payızı

PATRİARXIN PAYIZI

prezident vida mәrasimindә cәnazәnin önündә hüznlә
dayanan qoca veteranı, mәrhumun üzüyünü o biri kişini
axtarıb-tapmağı әmr elәdi, tabutu üstә ağlayan balıqsatan
arvadı da tapdırdı vә on dörd uşağı olan bu qadına
çoxotaqlı mәnzil bağışlayaraq zavallı ananın әn böyük
ehtiyacını ödәdi. Cәnazәsi üstә tәk gül qoyan lisey tәlә -
bәsini isә dәnizçiyә әrә verәrәk qızın әn böyük arzusunu
yerinә yetirdi.
Bu hәdiyyәlәr vә tәltiflәrlә kifayәtlәnmәk bilmәyәn
kövrәk qәlb yalnız San-Xeronimo kazarmalarının
hәyәtindә әli-qolu bağlı qiyamçıları görәndә sakitlәşdi,
qorxudan vә nifrәtdәn itilәşәn yaddaşıyla onların
hamısını bircә-bircә, qәddar dәqiqliklә tanıdı, әsirlәri
günah dәrәcәsinә görә ayırdı: “Qiyama sәn başçılıq
edirdin – bu yana keç! Meyitin üstündә ağlayan arvadı
itәlәyib yerә yıxan sәn idin – bu yana! Mәrhumu mur -
darlayıb pillәlәrlә, palçıqlı gölmәçәlәrlә sürüyәn siz
idiniz – bura durun! Qalanları bu yana! İndi göstәrәrәm
sizә, alçaqlar!” Amma cәza metodunun özü onu qәtiyyәn
maraqlandırmırdı, axı adicә cәzayla heç nә hәll olun -
murdu; ona o lazım idi ki, qiyama qalxan adamların
hәrәkәtlәrinin, “meyitinin” murdarlanmasının, ümum -
xalq narazılığının partlayışı yox, bir dәstә heyvәrәnin
әskik hәrәkәti olduğunu özü özünә sübut elәsin. Odur ki
әsirlәri şәxsәn özü dindirir, istәdiyi yalanı onların
boynuna qoydurub öz dillәriylә etiraf elәtdirirdi. Əsirlәr
isә heç nәyi boyunlarına almırdılar. Onda o onların әl-
qolunu bağlatdırıb, tavan taxtalarından tutuquşu kimi
kәllәmayallaq asdıraraq saatlarla başıaşağı saxlatdırırdı,
bundan da bir şey çıxmayanda qiyamçılardan birini qala
zindanına atmağı әmr elәdi ki, timsahlar onu diri-diri
parçalayıb yesinlәr, o birilәr dә buna tamaşa elәyib öz
payını götürsün. Bu da kar elәmәyәndә hәbs olunanların
hәr dәstәsindәn bir nәfәr seçib әmr elәdi ki, hamının gözü 47
qabağında onların dәrisini soysunlar vә hәr kәs bu ana
bәtninin pәrdәsitәk sarımtıl, incә dәrilәrә, qıpqırmızı әti