Page 117 - Patriarxın payızı

PATRİARXIN PAYIZI

çoxu satqın vә әclafdır. Bircә hindu hәmin o nәhәng
izdihamın öhdәsindәn asanlıqla, tәkbaşına gәlirdi… bu
әziz dostuma isә bir ordu adam kifayәt elәmir ki, tәlәb
elәdiyim qızı axtarıb tapsın”. Belә mәqamlarda o, qızın
necә aradan çıxdığını – onun qocalıq şәhvәtinin seyrәk
çәpәri arasından necә asanlıqla sivişdiyini düşünәndә
qәfildәn domino daşlarını qәzәblә stolun üstünә çırpır,
oyunu әn hәlledici anında yarımçıq kәsir, dünyanın әn
biәdәb söyüşlәrini söyә-söyә çıxıb gedirdi… Bir dәfә isә
oyunu belәcә yarımçıq saxlayıb ayağa qalxmaq istәyәndә
qәfildәn içini dәrin sarsıntı, әzginlik hissi bürüdü vә o
fikirlәşdi ki, bu dünyada hәr şey gec-tez öz yerini tutur,
bircә o heç cür tәsәlli tapa bilmir; bu fikirdәn nәfәsinin
dözülmәz dәrәcәdә tәngiyib kәsildiyini, boğulduğunu
hiss elәdi… günün bu vәdәsi, istinin, adәtәn, sәngidiyi
vaxt köynәyinin tәrdәn islandığına tәәccüblәndi…
dәnizdәn buxarlanan leş qoxusunu duydu, nәmişin
bürküsündәn köpüşәn şişi göynәyib tütәk sәsi çıxardı…
o nә baş verdiyini anlaya bilmәdi: “Bürküdәndi…” – de -
yib özünә tәsәlli verdisә dә, bunu da tәrәddüdlә, müm -
künsüz bir şey haqqında düşünәntәk etdi… hansısa
qeyri-müәyyәn, mәchul bir duyğu onu üzüb әldәn salırdı;
pәn cәrәnin önünә keçdi… çöldә görünәn qәribә işığın nә
olduğunu, nәdәn saçdığını anlamağa çalışdı… şәhәr
sanki ölmüşdü… bir kimsә gözә dәymirdi, elә bil şәhәrdә
qriflәrdәn savayı canlı qalmamışdı… onlar da kasıbların
mürgülәdiyi yoxsullar xәstәxanasının pәncәrәlәrini tәrk
etmәkdә idi… elә bil şәhәrdә qalan yeganә adam – de
Armas meydanında dayanan kor bir kişi idi… uzaq saray
pәncәrәsindәn ona zillәnәn qocanın halını sanki uzaqdan-
uzağa duyub çәliyini yuxarı qaldıraraq tәlәsik
hәrәkәtlәrlә ona işarәlәr verir, nә isә qışqırırdısa da, nә
dediyini anlamaq olmurdu; o bunu da baş vermәk üzrә
olan hansısa növbәti bәdliyin sirli әlamәti kimi yozdu, 117
amma yenә öz-özünә: “Bürküdәndi…” – deyib yerinә
uzan dı vә pәncәrәlәri astaca döyәclәyә-döyәclәyә yuxu