Page 15 - orfoqrafiya_lugeti

vasitələrini də əhatə edir, əhalinin artıq böyük hissəsi, xüsusilə gənc
nəsil yeni əlifba ilə yazıb-oxumaq vərdişlərinə yiyələndiyini göstərirdi.
Ona görə də Azərbaycan Prezidenti sözügedən fərmanla 2001-ci ilin
avqust ayının 1-dən bütövlükdə latın əlifbasına keçilməsini təmin etdi.
Həmin ilin avqust ayının 9-da isə Prezident növbəti fərmanı ilə avqust
ayının 1-ini Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü elan elədi.
Cəsarətlə demək olar ki, “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi
haqqında” fərman Azərbaycan Respublikasının – müstəqil Azərbaycan
dövlətinin (eləcə də Ümummilli Lider Heydər Əliyevin) apardığı dil
siyasətinin bir tərəfdən yekunu idisə, digər tərəfdən də həmin siyasətin
gələcək perspektivlərini müəyyən edirdi. Və təsadüfi deyildi ki, çox
keçmədən – 2002-ci ilin sentyabr ayının 30-da Azərbaycan Respublikasının
Milli Məclisi məhz 18 iyun 2001-ci il tarixli fərmanın göstərişi əsasında
“Azərbaycan Respublikasının dövlət dili haqqında” qanun qəbul etdi.
Qanun Azərbaycan dilinin yeni tarixi statusunu təsbit edən bu sözlərlə
başlanır:
“Azərbaycan Respublikası Azərbaycan dilinin dövlət dili olaraq
işlədilməsini öz müstəqil dövlətçiliyinin başlıca əlamətlərindən biri sayır,
onun tətbiqi, qorunması və inkişaf etdirilməsi qayğısına qalır, dünya
azərbaycanlılarının Azər baycan dili ilə bağlı milli-mədəni özünüifadə
ehtiyaclarının ödənilməsi üçün zəmin yaradır”.
Azərbaycan xalqının yalnız beşdən birinin Azərbaycan Respublikası AZƏRBAYCAN DİLİNİN ORFOQRAFİYA LÜĞƏTİ
ərazi sində yaşadığını nəzərə alsaq, burada dünya azərbaycanlıları ilə
bağlı məsələyə ayrıca diqqət yetirilməsi, əlbəttə, sadəcə, təbii yox, həm
də son dərəcə zəruridir.
Qanunun əsasını təşkil edən “Dövlət dilinin işlənməsi, qorunması və
inkişafı” adlı II fəslin 13-cü maddəsində göstərilir ki, “müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı 5 ildə bir dəfədən az olmayaraq yazı dili normalarını
təsbit edən lüğətin (orfoqrafiya lüğətinin) nəşr olunmasını təmin edir”.
Bu isə dilin işlənməsi, qorunması və inkişafında orfoqrafiyaya ənənəvi
olaraq nə qədər böyük önəm verildiyini təsdiq etməkdədir.
Ümummilli Liderdən sonra da Azərbaycan dövləti özünün müstəqil
dil siyasətini uğurla gerçəkləşdirir ki, bunun ilk mühüm göstəricisi
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası
ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” 12 yanvar 2004-cü il
tarixli cərəncamı oldu. Sərəncamda deyilir ki, “latın qrafikalı Azərbaycan
əlifbası artıq həyatımızın bütün sahələrində tam yerini tutmuşdur. Bununla
yanaşı, Azərbaycan ədəbiyyatı, mədəniy yəti və elminin vaxtilə kiril

15