Page 77 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 77
77
Oksigen nәdir?
B iz tez-tez müxtәlif yazılarda oxu- Belәliklә, biz bir tәrәfdәn yanma
yuruq ki, guya insan mәsәlәn, prosesindәn – nәticәsi alovun yaranması
susuz, çörәksiz yaşaya bilmәz. olan sürәtli oksidlәşmәdәn; digәr tәrәfdәn
Amma insanın yaşaması üçün, hәqiqәtәn, isә insan orqanizmindә qidanın hәzminә
vacib bir şey varsa, o da oksigendir. Oksi- kömәk edәrәk onun hәyat qabiliyyәtini
gensiz insan cәmi bir neçә dәqiqә davam tәmin elәyәn oksidlәşmәdәn söz açırıq.
gәtirә bilәr. Sürәti zәif olan oksidlәşmәni hәr yerdә
Oksigen kainatda әn geniş yayılmış müşahidә etmәk mümkündür – metal
kimyәvi elementdir. Yer qabığının demәk paslanır, rәng quruyur, çaxır sirkәyә dönür.
olar ki, yarısını oksigen tәşkil edir, havada Bütün bunlar oksidlәşmәnin nümunәlәridir.
isә onun hәcmi bütün kütlәnin beşdә biri
qәdәrdir. Ağciyәrlәrә düşәrkәn, o, qırmızı Bizim nәfәs aldığımız hava azotla ok-
qan kürәciklәrinin kömәyiylә orqanizmin sigenin qarışığıdır. Ona görә dә tәmiz ok-
bütün hüceyrәlәrinә yetişir vә oradakı sigeni havadan almaq olar. Havanı çox
qidanı yandıraraq insanın hәyatı üçün aşağı temperaturlara qәdәr soyudurlar ki,
zәruri olan enerji әmәlә gәtirir. o, maye halına keçsin. Bu temperatur mәnfi
Oksigen başqa elementlәrlә çox yaxşı 180 dәrәcәdir. Maye havanın temperaturu
birlәşә bilir. Bu reaksiyaya “oksidlәşmә” bir balaca yüksәlәndә, hava qaynamağa
deyirlәr. Sürәtli oksidlәşmә zamanı yanma başlayır. Əvvәlcә azot buxarlanır, oksigen
prosesi baş verir. İstәnilәn oksidlәşmә qalır. Ciyәrlәri zәif olan xәstәnin nәfәsini
prosesi zamanı istilik ayrılır. Yanmada bu normallaşdırmaq üçün ona tәmiz oksigen
isti çox sürәtlә ayrılır, temperatur kәskin verәrәk xilas edirlәr.
artır vә alov әmәlә gәlir.
Oksigen nәdir?
B iz tez-tez müxtәlif yazılarda oxu- Belәliklә, biz bir tәrәfdәn yanma
yuruq ki, guya insan mәsәlәn, prosesindәn – nәticәsi alovun yaranması
susuz, çörәksiz yaşaya bilmәz. olan sürәtli oksidlәşmәdәn; digәr tәrәfdәn
Amma insanın yaşaması üçün, hәqiqәtәn, isә insan orqanizmindә qidanın hәzminә
vacib bir şey varsa, o da oksigendir. Oksi- kömәk edәrәk onun hәyat qabiliyyәtini
gensiz insan cәmi bir neçә dәqiqә davam tәmin elәyәn oksidlәşmәdәn söz açırıq.
gәtirә bilәr. Sürәti zәif olan oksidlәşmәni hәr yerdә
Oksigen kainatda әn geniş yayılmış müşahidә etmәk mümkündür – metal
kimyәvi elementdir. Yer qabığının demәk paslanır, rәng quruyur, çaxır sirkәyә dönür.
olar ki, yarısını oksigen tәşkil edir, havada Bütün bunlar oksidlәşmәnin nümunәlәridir.
isә onun hәcmi bütün kütlәnin beşdә biri
qәdәrdir. Ağciyәrlәrә düşәrkәn, o, qırmızı Bizim nәfәs aldığımız hava azotla ok-
qan kürәciklәrinin kömәyiylә orqanizmin sigenin qarışığıdır. Ona görә dә tәmiz ok-
bütün hüceyrәlәrinә yetişir vә oradakı sigeni havadan almaq olar. Havanı çox
qidanı yandıraraq insanın hәyatı üçün aşağı temperaturlara qәdәr soyudurlar ki,
zәruri olan enerji әmәlә gәtirir. o, maye halına keçsin. Bu temperatur mәnfi
Oksigen başqa elementlәrlә çox yaxşı 180 dәrәcәdir. Maye havanın temperaturu
birlәşә bilir. Bu reaksiyaya “oksidlәşmә” bir balaca yüksәlәndә, hava qaynamağa
deyirlәr. Sürәtli oksidlәşmә zamanı yanma başlayır. Əvvәlcә azot buxarlanır, oksigen
prosesi baş verir. İstәnilәn oksidlәşmә qalır. Ciyәrlәri zәif olan xәstәnin nәfәsini
prosesi zamanı istilik ayrılır. Yanmada bu normallaşdırmaq üçün ona tәmiz oksigen
isti çox sürәtlә ayrılır, temperatur kәskin verәrәk xilas edirlәr.
artır vә alov әmәlә gәlir.
