Page 196 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 196
İlk körpünü kim tikib?
B u suala cavab vermәk üçün biz qәdәr dә dәrin olmayan, enli çayın üzәrindә
lap yazılı tarixә qәdәr olan za- körpü tikmәk üçün onun içindә daşlardan
manlara müraciәt etmәliyik, çünki bir neçә dayaq düzәldib onları bir-birinә
insan hәr yerdә qarşısına çıxan çaylardan tirlәr, yaxud iri daş lövhәlәrlә birlәşdirmәk
keçmәk üçün üsulları hәmişә axtarıb. olub. Bir-birindәn aralı iki tir qoyulur,
Görünür, ilk körpünü insana tәbiәtin üzәrinә ağacları döşәmә kimi köndәlәninә
özü bәxş edib – xırda çayın üzәrinә düzürdülәr. Nәticәdә, indiyәdәk kәnd
tәsadüfәn köndәlәninә düşmüş bir ağacın yerlәrindә inşa edilәn sadә körpülәr mey-
timsalında. İnsan isә sonradan bu üsuldan dana gәldi. Bu körpülәrin daha irisini indi
istifadә etmәyә başlayıb. Yәqin ki, uzun dәmir, әn möhkәmlәrini isә polad tirlәr
zamanlar mәhz bu cür ağac körpülәrdәn üzәrindә qururlar.
vardı, ta ki, qәdim zamanların bir mühәn-
disi çayın ortasına daş töküb oradan hәr Körpünün aşırımları çox uzun olmama-
iki sahilә tirlәr atdı... lıdır, amma bunun üçün, gәrәk olan
Bu minvalla ilk sadә, tәkdayaqlı tir kör- dayaqları qurmağa yer möhkәm olmalıdır.
pü yarandı. Növbәti addım, yәqin ki, o Körpünün uzunluğu istәnilәn qәdәr ola
bilәr. Odur ki, bir çox uzun dәmiryol
viadukları (körpülәrin üstündәn keçәn
yollar) mәhz tirli körpülәr üzәrindә quru-
lurdu.
İstәnilәn körpünün iki hissәsi olur –
aşırım qurğuları vә onların söykәndiyi
dayaqlar.
Körpünün dayaqları әsas rol oynayır,
әgәr onlar çöksә, yaxud onları sel yuyub
aparsa, bütün körpü uçacaq. Bu gün
mühәndislәr körpü dayaqlarını mümkün
qәdәr dәrindә yerlәşdirmәyә çalışırlar, bu
isә çox vaxt әsaslı torpaq işlәri tәlәb edir.
Mәsәlәn, Missuri ştatının Sent-Luis şә-
hәrindә, Missisipi çayı üzәrindәki İdz kör-
püsünü inşa edәrkәn dayaqlar suyun
sәthindәn 40 metr dәrinlikdә quraşdırılıb,
San-Fransisko ilә Oklend arasındakı
körfәzin üzәrindә qurulmuş körpünün
dayaqları hә a 70 metr dәrinlikdәdir!
Azәrbaycandakı әn mәşhur qәdim
körpülәr Araz çayı üzәrindәki Xudafәrin
körpüsü vә Şuşa yaxınlığındakı Ağa kör-
püsüdür.
B u suala cavab vermәk üçün biz qәdәr dә dәrin olmayan, enli çayın üzәrindә
lap yazılı tarixә qәdәr olan za- körpü tikmәk üçün onun içindә daşlardan
manlara müraciәt etmәliyik, çünki bir neçә dayaq düzәldib onları bir-birinә
insan hәr yerdә qarşısına çıxan çaylardan tirlәr, yaxud iri daş lövhәlәrlә birlәşdirmәk
keçmәk üçün üsulları hәmişә axtarıb. olub. Bir-birindәn aralı iki tir qoyulur,
Görünür, ilk körpünü insana tәbiәtin üzәrinә ağacları döşәmә kimi köndәlәninә
özü bәxş edib – xırda çayın üzәrinә düzürdülәr. Nәticәdә, indiyәdәk kәnd
tәsadüfәn köndәlәninә düşmüş bir ağacın yerlәrindә inşa edilәn sadә körpülәr mey-
timsalında. İnsan isә sonradan bu üsuldan dana gәldi. Bu körpülәrin daha irisini indi
istifadә etmәyә başlayıb. Yәqin ki, uzun dәmir, әn möhkәmlәrini isә polad tirlәr
zamanlar mәhz bu cür ağac körpülәrdәn üzәrindә qururlar.
vardı, ta ki, qәdim zamanların bir mühәn-
disi çayın ortasına daş töküb oradan hәr Körpünün aşırımları çox uzun olmama-
iki sahilә tirlәr atdı... lıdır, amma bunun üçün, gәrәk olan
Bu minvalla ilk sadә, tәkdayaqlı tir kör- dayaqları qurmağa yer möhkәm olmalıdır.
pü yarandı. Növbәti addım, yәqin ki, o Körpünün uzunluğu istәnilәn qәdәr ola
bilәr. Odur ki, bir çox uzun dәmiryol
viadukları (körpülәrin üstündәn keçәn
yollar) mәhz tirli körpülәr üzәrindә quru-
lurdu.
İstәnilәn körpünün iki hissәsi olur –
aşırım qurğuları vә onların söykәndiyi
dayaqlar.
Körpünün dayaqları әsas rol oynayır,
әgәr onlar çöksә, yaxud onları sel yuyub
aparsa, bütün körpü uçacaq. Bu gün
mühәndislәr körpü dayaqlarını mümkün
qәdәr dәrindә yerlәşdirmәyә çalışırlar, bu
isә çox vaxt әsaslı torpaq işlәri tәlәb edir.
Mәsәlәn, Missuri ştatının Sent-Luis şә-
hәrindә, Missisipi çayı üzәrindәki İdz kör-
püsünü inşa edәrkәn dayaqlar suyun
sәthindәn 40 metr dәrinlikdә quraşdırılıb,
San-Fransisko ilә Oklend arasındakı
körfәzin üzәrindә qurulmuş körpünün
dayaqları hә a 70 metr dәrinlikdәdir!
Azәrbaycandakı әn mәşhur qәdim
körpülәr Araz çayı üzәrindәki Xudafәrin
körpüsü vә Şuşa yaxınlığındakı Ağa kör-
püsüdür.
