Page 194 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 194
İlk raketlәr nә vaxt tәtbiq olunub?
S iz nә vaxtsa sprinklerin işinә fikir lap çoxdan bәllidir. Hәlә çinlilәr bu
vermisiniz? Sprinkler elә bir prinsipdәn 800 il qabaq, öz atәşfәşanlıq-
qurğudur ki, çәmәnliklәri fırlana- larında istifadә edirdilәr! Sonra bu Hindis-
fırlana, suyu dörd bir tәrәfә sәpә-sәpә tana vә әrәb ölkәlәrinә dә yayıldı. Qәrbi
sulayır. Əgәr buna fikir vermisinizsә, әla. Avropada raketlәr barәdә ilk xatırlatma
Onda demәli, raketlәrin iş prinsipiylә әmәli 1256-cı ilә aiddir.
olaraq tanışsınız.
Sprinklerin içindәn su tәzyiqlә bir O ki qaldı raketlәrin hәrbdә istifadәsinә,
istiqamәtdә püskürür vә bu tәzyiq onu ilk dövrlәrdә onları yanan oxlar әvәz edirdi:
әks tәrәfә fırlanmağa mәcbur edir. Raketdә bu oxları yanğın törәtmәk üçün evlәrә
dә sürәtlә yanan yanacaq, yaxud partlayıcı tuşlayırdılar. Sonra hәrbçilәr vә dәnizçilәr
maddә öz tәzyiqini bir istiqamәtә yönәldir raketlәrdәn uzaq mәsafәyә cürbәcür işarәlәr
vә bu raketi әks istiqamәtdә hәrәkәtә vermәk üçün istifadә etmәyә başladılar.
gәtirir. Amma raketlәrdәn döyüşdә istifadә etmәk
Biz indi raket erasında yaşayırıq vә hәlә uzun müddәt kimsәnin ağlına
bizә elә gәlir ki, onları elә müasirlәrimiz gәlmirdi.
kәşf edib. Əslindә isә, reaktivlik prinsipi
1802-ci ildә Britaniya ordusunun bir
kapitanı Hindistanda ingilis qoşunları
üzәrinә hücum zamanı raketlәrdәn isifadә
olunduğu barәdә mәtbuatdan oxudu. Bu
xәbәr onu raketdәn kral ordusunda istifadә
etmәyә hәvәslәndirdi. Sınaq o qәdәr uğurlu
oldu ki, tezliklә, Avropa ordularının çoxu,
habelә Birlәşmiş Ştatlar döyüşdә
raketlәrdәn istifadә etmәyә başladılar.
Avropada raketdәn ilk dәfә Leypsiq
yaxınlığındakı, Napoleonun mәğlub olduğu
mәşhur döyüşdә istifadә olundu. Birlәşmiş
Ştatlarda isә ingilislәr raketi Baltimor
limanındakı Mak-Henri qalasının
bombardmanı vaxtı işlәtdilәr. Mәhz ona
görә dә Birlәşmiş Ştatların himnindә raketin
al işığı barәdә misra var...
Lakin 19-cu әsrdә artilleriya getdikcә
daha dәqiq, daha güclü olurdu deyә,
raketlәrә ehtiyac da azaldı. Nәticәdә, az
sonra raket özünün hәrbi әhәmiyyәtini
tam itirmiş oldu. Vә bu vәziyyәt düz İkinci
Dünya müharibәsinәdәk, almanların
mәşhur “FAU-2” raketi yarananadәk belәcә
qaldı.
S iz nә vaxtsa sprinklerin işinә fikir lap çoxdan bәllidir. Hәlә çinlilәr bu
vermisiniz? Sprinkler elә bir prinsipdәn 800 il qabaq, öz atәşfәşanlıq-
qurğudur ki, çәmәnliklәri fırlana- larında istifadә edirdilәr! Sonra bu Hindis-
fırlana, suyu dörd bir tәrәfә sәpә-sәpә tana vә әrәb ölkәlәrinә dә yayıldı. Qәrbi
sulayır. Əgәr buna fikir vermisinizsә, әla. Avropada raketlәr barәdә ilk xatırlatma
Onda demәli, raketlәrin iş prinsipiylә әmәli 1256-cı ilә aiddir.
olaraq tanışsınız.
Sprinklerin içindәn su tәzyiqlә bir O ki qaldı raketlәrin hәrbdә istifadәsinә,
istiqamәtdә püskürür vә bu tәzyiq onu ilk dövrlәrdә onları yanan oxlar әvәz edirdi:
әks tәrәfә fırlanmağa mәcbur edir. Raketdә bu oxları yanğın törәtmәk üçün evlәrә
dә sürәtlә yanan yanacaq, yaxud partlayıcı tuşlayırdılar. Sonra hәrbçilәr vә dәnizçilәr
maddә öz tәzyiqini bir istiqamәtә yönәldir raketlәrdәn uzaq mәsafәyә cürbәcür işarәlәr
vә bu raketi әks istiqamәtdә hәrәkәtә vermәk üçün istifadә etmәyә başladılar.
gәtirir. Amma raketlәrdәn döyüşdә istifadә etmәk
Biz indi raket erasında yaşayırıq vә hәlә uzun müddәt kimsәnin ağlına
bizә elә gәlir ki, onları elә müasirlәrimiz gәlmirdi.
kәşf edib. Əslindә isә, reaktivlik prinsipi
1802-ci ildә Britaniya ordusunun bir
kapitanı Hindistanda ingilis qoşunları
üzәrinә hücum zamanı raketlәrdәn isifadә
olunduğu barәdә mәtbuatdan oxudu. Bu
xәbәr onu raketdәn kral ordusunda istifadә
etmәyә hәvәslәndirdi. Sınaq o qәdәr uğurlu
oldu ki, tezliklә, Avropa ordularının çoxu,
habelә Birlәşmiş Ştatlar döyüşdә
raketlәrdәn istifadә etmәyә başladılar.
Avropada raketdәn ilk dәfә Leypsiq
yaxınlığındakı, Napoleonun mәğlub olduğu
mәşhur döyüşdә istifadә olundu. Birlәşmiş
Ştatlarda isә ingilislәr raketi Baltimor
limanındakı Mak-Henri qalasının
bombardmanı vaxtı işlәtdilәr. Mәhz ona
görә dә Birlәşmiş Ştatların himnindә raketin
al işığı barәdә misra var...
Lakin 19-cu әsrdә artilleriya getdikcә
daha dәqiq, daha güclü olurdu deyә,
raketlәrә ehtiyac da azaldı. Nәticәdә, az
sonra raket özünün hәrbi әhәmiyyәtini
tam itirmiş oldu. Vә bu vәziyyәt düz İkinci
Dünya müharibәsinәdәk, almanların
mәşhur “FAU-2” raketi yarananadәk belәcә
qaldı.
