Page 153 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 153
Bu ? 153
Metrik sistem nә demәkdir?
Hәr bir ölkә hәcm, çәki vә göz bәbәyi kimi qorunan bir platin parçası
miqdarı ölçmәk üçün özünün var. Hәmin metal parçası uzunluq
ölçü vahidlәrindәn istifadә edir, etalonudur: başqa ölçü vahidlәrinin
yәni özünün mәxsusi ölçü vahidlәri düzgünlüyü Vaşinqtonda saxlanan bu
sisteminә malik olur. Bu, ticarәti vә mal nümunәyә әsasәn yoxlanılır. Böyük Bri-
mübadilәsini uğurla aparmaq üçündür. taniyada ölçü vahidlәri muzeyi London
Amma әn çәtini budur ki, müxtәlif yaxınlığında, Qrinviç şәhәrinin rәsәdxana-
ölkәlәrdә bu sistemlәr bir-birinә uyğun sındadır.
gәlmir.
Mәsәlәn, Birlәşmiş Ştatlarda ölçü üçün Fransada 1789-cu ildә uzunluq, çәki vә
bütün qalan sistemlәrdәn fәrqlәnәn xüsusi, hәcm üzrә beynәlxalq ölçü sistemi qәbul
“ingilis” sistemini götürüblәr. olundu. Onun adına “metrik sistem”
Bu gün ABŞ hәmin sistemdәn istifadә dedilәr. İndi ölkәlәrin әksәriyyәti hәmin
edәn yeganә ölkәdir. sistemdәn istifadә edir.
Çәki, hәcm vә miqdarın ölçü vahidlәri
bizә әsrlәrin dәrinliyindәn gәlib çıxıb. Metrik sistemi әsas ölçü sistemi kimi
Qәdim romalılar uzunluğu ölçmәk istәyәn- qәbul edirlәr. Bir metr 39,37 düymә
dә, ayaq izinin uzunluğunu ölçü vahidi bәrabәrdir. Bu sistem 10 rәqәminә әsaslanır;
olaraq qәbul etmişdilәr. İngilislәr indiyәdәk hәr növbәti ölçü vahidi özündәn
uzunluğu futla ölçürlәr: bir fut 30,48 әvvәlkindәn 10 dәfә böyük olur (mәsәlәn,
santimetrә bәrabәrdir. Bir düym (2.5 san- bir metr 10 desimetrә, yaxud 100 millimetrә
timetr) barmağın bir bәndi qәdәrdir. Yardın bәrabәrdir).
(91,44 santimetr) uzunluğu qolun uzunluğu
boydadır.
Qәdim Romada böyük mәsafәlәri
addımlarla ölçürdülәr: 2000 addım sonralar
bir mil, yaxud 1,609 kilometrә bәrabәr tu-
tuldu. Əlbә ә, qolun, yaxud addımın
uzunluğu kimi etalonlar dәqiq deyildi.
Mәsәlәn, Qәdim Romada futu 200 müxtәlif
üsulla ölçürdülәr. Amerikada isә ilk
mәskunlaşanların zamanında müxtәlif
yaşayış mәskәnlәrindә, müxtәlif ölçü
vahidlәri işlәnirdi!
Bu gün ölçü vahidlәrinin bütün ölkәlәr
üçün eyni olması çox vacibdir. Ona görә
dә ABŞ Konqresinә ixtiyar verilib ki, vahid
ölçü sistemini tәtbiq etsin. Vaşinqtonda,
Standartlar Bürosunda xüsusi çәki vә uzun-
luq etalonları saxlanılır. Mәsәlәn, orada
Metrik sistem nә demәkdir?
Hәr bir ölkә hәcm, çәki vә göz bәbәyi kimi qorunan bir platin parçası
miqdarı ölçmәk üçün özünün var. Hәmin metal parçası uzunluq
ölçü vahidlәrindәn istifadә edir, etalonudur: başqa ölçü vahidlәrinin
yәni özünün mәxsusi ölçü vahidlәri düzgünlüyü Vaşinqtonda saxlanan bu
sisteminә malik olur. Bu, ticarәti vә mal nümunәyә әsasәn yoxlanılır. Böyük Bri-
mübadilәsini uğurla aparmaq üçündür. taniyada ölçü vahidlәri muzeyi London
Amma әn çәtini budur ki, müxtәlif yaxınlığında, Qrinviç şәhәrinin rәsәdxana-
ölkәlәrdә bu sistemlәr bir-birinә uyğun sındadır.
gәlmir.
Mәsәlәn, Birlәşmiş Ştatlarda ölçü üçün Fransada 1789-cu ildә uzunluq, çәki vә
bütün qalan sistemlәrdәn fәrqlәnәn xüsusi, hәcm üzrә beynәlxalq ölçü sistemi qәbul
“ingilis” sistemini götürüblәr. olundu. Onun adına “metrik sistem”
Bu gün ABŞ hәmin sistemdәn istifadә dedilәr. İndi ölkәlәrin әksәriyyәti hәmin
edәn yeganә ölkәdir. sistemdәn istifadә edir.
Çәki, hәcm vә miqdarın ölçü vahidlәri
bizә әsrlәrin dәrinliyindәn gәlib çıxıb. Metrik sistemi әsas ölçü sistemi kimi
Qәdim romalılar uzunluğu ölçmәk istәyәn- qәbul edirlәr. Bir metr 39,37 düymә
dә, ayaq izinin uzunluğunu ölçü vahidi bәrabәrdir. Bu sistem 10 rәqәminә әsaslanır;
olaraq qәbul etmişdilәr. İngilislәr indiyәdәk hәr növbәti ölçü vahidi özündәn
uzunluğu futla ölçürlәr: bir fut 30,48 әvvәlkindәn 10 dәfә böyük olur (mәsәlәn,
santimetrә bәrabәrdir. Bir düym (2.5 san- bir metr 10 desimetrә, yaxud 100 millimetrә
timetr) barmağın bir bәndi qәdәrdir. Yardın bәrabәrdir).
(91,44 santimetr) uzunluğu qolun uzunluğu
boydadır.
Qәdim Romada böyük mәsafәlәri
addımlarla ölçürdülәr: 2000 addım sonralar
bir mil, yaxud 1,609 kilometrә bәrabәr tu-
tuldu. Əlbә ә, qolun, yaxud addımın
uzunluğu kimi etalonlar dәqiq deyildi.
Mәsәlәn, Qәdim Romada futu 200 müxtәlif
üsulla ölçürdülәr. Amerikada isә ilk
mәskunlaşanların zamanında müxtәlif
yaşayış mәskәnlәrindә, müxtәlif ölçü
vahidlәri işlәnirdi!
Bu gün ölçü vahidlәrinin bütün ölkәlәr
üçün eyni olması çox vacibdir. Ona görә
dә ABŞ Konqresinә ixtiyar verilib ki, vahid
ölçü sistemini tәtbiq etsin. Vaşinqtonda,
Standartlar Bürosunda xüsusi çәki vә uzun-
luq etalonları saxlanılır. Mәsәlәn, orada
