Page 150 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 150
Qızılı ilk dәfә harada çıxarmağa başlayıblar?
Q ızıl o qәdәr nadir vә qiymәtli hәlә lap qәdim zamanlardan başlayıb.
metaldır ki, siz, bәlkә dә, elә Amerika әrazisindә dә qızılı, yәqin,
bilirsiniz insanlar onu son za-
manlar çıxarmağa başlayıblar. Qәtiyyәn çox qәdim zamanlardan tanıyırdılar. İs-
elә deyil! Qızıl insana bәlli olan әn qәdim panlar Meksikaya gәlәndә, yerli xalqlardan
metallardandır. olan asteklәrin şәhәrindә bu metalın nәhәng
Biz heç vaxt öyrәnә bilmәyәcәyik ki, ehtiyatları olduğunu görmüşdülәr. Cәnubi
insan onu ilk dәfә harada, nә vaxt tapıb Amerikada, Peruda inklәr dә ağdәrililәrin
vә emal etmәyә başlayıb, çünki bizә bәlli ora gәlişindәn yüz illәrlә qabaq artıq qızıl
olan bütün dәrsliklәr hәmin hadisәdәn çıxarmaqla mәşğul idilәr.
çox-çox sonralar yazılıb. Lakin qızıl tәbiәtdә
sәrbәst halda ola bilir deyә (bu o demәkdir Hәqiqәt belәdir ki, hardasa qızıl
ki, qızılın tәrkibindә hәmişә başqa qarışıqlar tapılanda yer üzünün müxtәlif nöqtәlәrin-
dәn minlәrlә macәra axtaran sel kimi ora
axır, bu sarı metalı tapmaq eşqiylә fәaliyyәtә
olmur) o, insanın tanıdığı ilk metallardan başlayır. 1848-ci ildә Con Sa er adlı bir
biridir. nәfәr Kaliforniyada su dәyirmanı tikirdi.
Onun kömәkçisi Ceyms Marşalın diqqәtini,
Qızıl emalının ilk izlәrini Misirdә çayın dibindәki daşların arasında qәribә
tapıblar. Misirlilәr 5000 il qabaq artıq qızıl sarı parıltı cәlb etdi. Bu xırda hissәciklәr,
çıxarırdılar. Əlimizdә hәm dә belә bir sәn demә, qızıl imiş.
mәlumat var ki, 4500 il әvvәl assuriyalılar
misirlilәrin qızıl yataqlarını әlә keçirmәk Bu tapıntı barәdә xәbәr ildırım sürәtiylә
üçün qonşularına hücum etmişdilәr. hәr tәrәfә yayılır vә 1848-ci ilin mәşhur
“qızıl qızdırması” belәcә başlanır. 1949-
Yunanıstan vә Roma hökmdarları da cu ildә Kaliforniya әrazisindә yerlәşәn
bu qiymәtli metala aşiq idilәr. Onlar qәsb köçkünlәr Amerikanın Sakit okean
etdiklәri ölkәlәri viran qoyur, qullarını sahillәrinin sürәtli inkişafına böyük tәkan
qızıl şaxtalarında işlәmәyә mәcbur edirdilәr. verirlәr.
Gördüyünüz kimi, adamlar qızıl çıxarmağa
Q ızıl o qәdәr nadir vә qiymәtli hәlә lap qәdim zamanlardan başlayıb.
metaldır ki, siz, bәlkә dә, elә Amerika әrazisindә dә qızılı, yәqin,
bilirsiniz insanlar onu son za-
manlar çıxarmağa başlayıblar. Qәtiyyәn çox qәdim zamanlardan tanıyırdılar. İs-
elә deyil! Qızıl insana bәlli olan әn qәdim panlar Meksikaya gәlәndә, yerli xalqlardan
metallardandır. olan asteklәrin şәhәrindә bu metalın nәhәng
Biz heç vaxt öyrәnә bilmәyәcәyik ki, ehtiyatları olduğunu görmüşdülәr. Cәnubi
insan onu ilk dәfә harada, nә vaxt tapıb Amerikada, Peruda inklәr dә ağdәrililәrin
vә emal etmәyә başlayıb, çünki bizә bәlli ora gәlişindәn yüz illәrlә qabaq artıq qızıl
olan bütün dәrsliklәr hәmin hadisәdәn çıxarmaqla mәşğul idilәr.
çox-çox sonralar yazılıb. Lakin qızıl tәbiәtdә
sәrbәst halda ola bilir deyә (bu o demәkdir Hәqiqәt belәdir ki, hardasa qızıl
ki, qızılın tәrkibindә hәmişә başqa qarışıqlar tapılanda yer üzünün müxtәlif nöqtәlәrin-
dәn minlәrlә macәra axtaran sel kimi ora
axır, bu sarı metalı tapmaq eşqiylә fәaliyyәtә
olmur) o, insanın tanıdığı ilk metallardan başlayır. 1848-ci ildә Con Sa er adlı bir
biridir. nәfәr Kaliforniyada su dәyirmanı tikirdi.
Onun kömәkçisi Ceyms Marşalın diqqәtini,
Qızıl emalının ilk izlәrini Misirdә çayın dibindәki daşların arasında qәribә
tapıblar. Misirlilәr 5000 il qabaq artıq qızıl sarı parıltı cәlb etdi. Bu xırda hissәciklәr,
çıxarırdılar. Əlimizdә hәm dә belә bir sәn demә, qızıl imiş.
mәlumat var ki, 4500 il әvvәl assuriyalılar
misirlilәrin qızıl yataqlarını әlә keçirmәk Bu tapıntı barәdә xәbәr ildırım sürәtiylә
üçün qonşularına hücum etmişdilәr. hәr tәrәfә yayılır vә 1848-ci ilin mәşhur
“qızıl qızdırması” belәcә başlanır. 1949-
Yunanıstan vә Roma hökmdarları da cu ildә Kaliforniya әrazisindә yerlәşәn
bu qiymәtli metala aşiq idilәr. Onlar qәsb köçkünlәr Amerikanın Sakit okean
etdiklәri ölkәlәri viran qoyur, qullarını sahillәrinin sürәtli inkişafına böyük tәkan
qızıl şaxtalarında işlәmәyә mәcbur edirdilәr. verirlәr.
Gördüyünüz kimi, adamlar qızıl çıxarmağa
