Page 157 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 157
Bu ? 157
Sәsvermә necә yaranıb?
Siyasi seçimlәrdә sәs vermәk Demokratiyanın ilk pöhrәlәri Qәdim
әnәnәsinә “sәsvermә hüququ” Yunanıstan vә Romada boy atırdı. Orada
deyirlәr. Bu hüquqa görә siz sәsvermәnin primitiv üsulları da artıq
insanları dövlәt vәzifәlәrinә seçir, habelә vardı. Mәsәlәn, Afinadakı ümumi yığıncaq-
ümumxalq müzakirәsinә çıxarılan qanun- larda adamlar ictimai mәsәlәlәrin müzaki-
ları bәyәnib-bәyәnmәyә bilirsiniz. rәsi zamanı әl qaldırıb sәs verirdilәr. Amma
Bәşәriyyәt tarixindә sәsvermә hüququna elә ki, söhbәt konkret insanlardan gedirdi,
daha çox insanların seçilmiş bir qrupu gizli sәsvermәdәn istifadә olunurdu.
malik olub. Hәr bir insanın seçib-seçilmәk Mәsәlәn, insanlar xoşlarına gәlmәyәn
hüququ tam demokratiya sayılır, lakin bu vәzifәli şәxslәri tutduğu postlardan
hüquqa bu gün heç dә hәr yerdә, hәmişә uzaqlaşdıra bilәrdilәr. Sәsvermә hüququ
riayәt olunmur. Bu sahәdә bütün zaman- yalnız azad insanlarda olurdu. Qulların,
larda müәyyәn mәhdudiyyәtlәr olub! On- xaricilәrin heç vaxt sәs vermәk hüququ
lardan bәzilәri qanuni, digәrlәri isә qa- olmayıb. Xaricilәr heç bir halda vәtәndaşlıq
nunsuz vә әdalәtsizdir. Lakin müxtәlif za- da ala bilmәzdi.
manlarda müxtәlif ölkәlәrdә insanın yaşı,
cinsi, dini, dәrisinin rәngi, maddi vә sosial Orta әsrlәrdә şәhәrlilәr vә iri şәhәrlәrin
vәziyyәti baxımından, habelә vergilәri azad vәtәndaşları şәhәr başçısı, yәni mer
ödәyib-ödәmәmәsi nöqteyi-nәzәrindәn seçmәk hüququna malik idilәr. Lakin
mәhdudiyyәtlәr mövcud olub. insanların sәsvermә hüququnda mülkiyyәt
baxımından ciddi mәhdudiyyәtlәr olurdu.
Sәsvermә necә yaranıb?
Siyasi seçimlәrdә sәs vermәk Demokratiyanın ilk pöhrәlәri Qәdim
әnәnәsinә “sәsvermә hüququ” Yunanıstan vә Romada boy atırdı. Orada
deyirlәr. Bu hüquqa görә siz sәsvermәnin primitiv üsulları da artıq
insanları dövlәt vәzifәlәrinә seçir, habelә vardı. Mәsәlәn, Afinadakı ümumi yığıncaq-
ümumxalq müzakirәsinә çıxarılan qanun- larda adamlar ictimai mәsәlәlәrin müzaki-
ları bәyәnib-bәyәnmәyә bilirsiniz. rәsi zamanı әl qaldırıb sәs verirdilәr. Amma
Bәşәriyyәt tarixindә sәsvermә hüququna elә ki, söhbәt konkret insanlardan gedirdi,
daha çox insanların seçilmiş bir qrupu gizli sәsvermәdәn istifadә olunurdu.
malik olub. Hәr bir insanın seçib-seçilmәk Mәsәlәn, insanlar xoşlarına gәlmәyәn
hüququ tam demokratiya sayılır, lakin bu vәzifәli şәxslәri tutduğu postlardan
hüquqa bu gün heç dә hәr yerdә, hәmişә uzaqlaşdıra bilәrdilәr. Sәsvermә hüququ
riayәt olunmur. Bu sahәdә bütün zaman- yalnız azad insanlarda olurdu. Qulların,
larda müәyyәn mәhdudiyyәtlәr olub! On- xaricilәrin heç vaxt sәs vermәk hüququ
lardan bәzilәri qanuni, digәrlәri isә qa- olmayıb. Xaricilәr heç bir halda vәtәndaşlıq
nunsuz vә әdalәtsizdir. Lakin müxtәlif za- da ala bilmәzdi.
manlarda müxtәlif ölkәlәrdә insanın yaşı,
cinsi, dini, dәrisinin rәngi, maddi vә sosial Orta әsrlәrdә şәhәrlilәr vә iri şәhәrlәrin
vәziyyәti baxımından, habelә vergilәri azad vәtәndaşları şәhәr başçısı, yәni mer
ödәyib-ödәmәmәsi nöqteyi-nәzәrindәn seçmәk hüququna malik idilәr. Lakin
mәhdudiyyәtlәr mövcud olub. insanların sәsvermә hüququnda mülkiyyәt
baxımından ciddi mәhdudiyyәtlәr olurdu.
