Page 158 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 158
İntibah dövründә xalqı aristokratiya idarә funtdan az olmayan torpaq sahәsi olan
edirdi: qara camaatın sәsvermә hüququ bütün kişilәr (istәr mülkәdar olsun, istәr
yox idi. icarәçi) sәsvermә hüququ aldı.
Avropada ticarәt vә sәnayenin inkişafı 1867-ci ildә isә ikinci islahat baş verdi
ilә ilk iş adamları yarananda, sәs hüququ vә bu dәfә sәs hüququ bütün sәnәtkarlara,
qara camaata da aid edildi. O zaman şәhәr müәssisәlәrindә işlәyәn fәhlәlәrә
insanın yaşı vә digәr anadangәlmә verildi. 1884-cü ildәn sonra isә bu hüququ
göstәricilәri ilә bağlı mәhdudiyyәtlәr kәndlilәr dә әldә etdilәr. İndi İngiltәrәdә
onların maddi vәziyyәtlәriylә әlaqәdar hәr bir insanın sәs vermәk hüququ var.
mәhdudiyyәtlәrlә әvәz olundu. Nә Ameri-
ka, nә Fransa inqilabı nüfuzlu, üstün On doqquzuncu әsrin әvvәllәrindә
insanların öz sәs hüquqlarını sadә insanlarla mülkәdar parlamentә öz namizәdini “seçki
bölüşmәsinә gәtirib çıxarmadı. dairәsi” adından verә bilәrdi. Lakin bәzәn
belә seçki dairәlәrindә kimsә yaşamırdı,
1832-ci ilin islahatları mövcud sәsvermә mәsәlәn, Uilşirdәki Köhnә Sarumda; yaxud
sistemini etibarsız elan etdi vә qiymәti 10 da torpağın sonradan süni dәnizә çevrildiyi
Danviçdә olduğu kimi. 1832-ci ilәdәk Par-
lamentin yalnız kiçik bir qismi ümumxalq
sәsvermәsi ilә seçilirdi.
Bu gün hәr bir namizәd seçilmәk üçün
500 funt-sterlinq tәqdim etmәlidir. Əgәr o
sәslәrin 5%-ini yığa bilmәsә, bu pul ondan
cәrimә kimi tutulacaq. 1949-cu ilәdәk bir
şәhәrdә yaşayıb başqasında işlәyәn insan
hәr iki dairәdә sәs verә bilәrdi. Belә ki,
universitet mәzunu olan birisi hәm yerli
namizәdlәrә, hәm dә onun universitetini
tәmsil edәn namizәdlәrә sәs vermәk
hüququna malik idi.
Bu gün, mәsәlәn, Böyük Britaniyada
18 yaşına çatmış hәr bir şәxs sәsvermә
hüququna malikdir (perlәr, ağıldankәm
adamlar vә cinayәtkarlar istisna olmaqla).
1832-ci ilәdәk İngiltәrәdә bu hüquqa çox
az insan malik idi. Qadınları isә sәsvermәyә
düz 1918-ci ilәdәk yaxın buraxmırdılar.
Hәmin il 30 yaşından yuxarı qadınlara bu
hüquq verildi. 1928-ci ildә isә bütün
ingilislәr bu hüquqa yiyәlәndilәr.
Maraqlıdır ki, Şәrqdә qadınlara
sәsvermә hüququ verәn ilk dövlәt Azәrbay-
can Xalq Cümhuriyyәti olub. Bizdә qadınlar
1918-ci ildәn, yәni İngiltәrә ilә eyni vaxtdan
bәri sәsvermә hüququna malikdirlәr.
edirdi: qara camaatın sәsvermә hüququ bütün kişilәr (istәr mülkәdar olsun, istәr
yox idi. icarәçi) sәsvermә hüququ aldı.
Avropada ticarәt vә sәnayenin inkişafı 1867-ci ildә isә ikinci islahat baş verdi
ilә ilk iş adamları yarananda, sәs hüququ vә bu dәfә sәs hüququ bütün sәnәtkarlara,
qara camaata da aid edildi. O zaman şәhәr müәssisәlәrindә işlәyәn fәhlәlәrә
insanın yaşı vә digәr anadangәlmә verildi. 1884-cü ildәn sonra isә bu hüququ
göstәricilәri ilә bağlı mәhdudiyyәtlәr kәndlilәr dә әldә etdilәr. İndi İngiltәrәdә
onların maddi vәziyyәtlәriylә әlaqәdar hәr bir insanın sәs vermәk hüququ var.
mәhdudiyyәtlәrlә әvәz olundu. Nә Ameri-
ka, nә Fransa inqilabı nüfuzlu, üstün On doqquzuncu әsrin әvvәllәrindә
insanların öz sәs hüquqlarını sadә insanlarla mülkәdar parlamentә öz namizәdini “seçki
bölüşmәsinә gәtirib çıxarmadı. dairәsi” adından verә bilәrdi. Lakin bәzәn
belә seçki dairәlәrindә kimsә yaşamırdı,
1832-ci ilin islahatları mövcud sәsvermә mәsәlәn, Uilşirdәki Köhnә Sarumda; yaxud
sistemini etibarsız elan etdi vә qiymәti 10 da torpağın sonradan süni dәnizә çevrildiyi
Danviçdә olduğu kimi. 1832-ci ilәdәk Par-
lamentin yalnız kiçik bir qismi ümumxalq
sәsvermәsi ilә seçilirdi.
Bu gün hәr bir namizәd seçilmәk üçün
500 funt-sterlinq tәqdim etmәlidir. Əgәr o
sәslәrin 5%-ini yığa bilmәsә, bu pul ondan
cәrimә kimi tutulacaq. 1949-cu ilәdәk bir
şәhәrdә yaşayıb başqasında işlәyәn insan
hәr iki dairәdә sәs verә bilәrdi. Belә ki,
universitet mәzunu olan birisi hәm yerli
namizәdlәrә, hәm dә onun universitetini
tәmsil edәn namizәdlәrә sәs vermәk
hüququna malik idi.
Bu gün, mәsәlәn, Böyük Britaniyada
18 yaşına çatmış hәr bir şәxs sәsvermә
hüququna malikdir (perlәr, ağıldankәm
adamlar vә cinayәtkarlar istisna olmaqla).
1832-ci ilәdәk İngiltәrәdә bu hüquqa çox
az insan malik idi. Qadınları isә sәsvermәyә
düz 1918-ci ilәdәk yaxın buraxmırdılar.
Hәmin il 30 yaşından yuxarı qadınlara bu
hüquq verildi. 1928-ci ildә isә bütün
ingilislәr bu hüquqa yiyәlәndilәr.
Maraqlıdır ki, Şәrqdә qadınlara
sәsvermә hüququ verәn ilk dövlәt Azәrbay-
can Xalq Cümhuriyyәti olub. Bizdә qadınlar
1918-ci ildәn, yәni İngiltәrә ilә eyni vaxtdan
bәri sәsvermә hüququna malikdirlәr.
