Page 163 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 163
Bu ? 163

Barmaq izlәri nәyә lazımdır?

L ap qәdim zamanlardan insan öz daxil etmәk olardı. Tәsnifat üçünsә, şübhәli
barmaqlarının ucundakı naxışları bilinәn şәxsin on barmağının onundan da
maraqla seyr edib. Çin әhalisi on- izlәr alınırdı. Bu sxemlә işlәnmiş dak-
lardan yüz illәrlә әvvәl müxtәlif mәqsәdlәr tiloskopik kartlar insanın adından vә zahiri
üçün artıq istifadә edirdi. Lakin barmaq әlamәtlәrindәn, törәtdiyi cinayәtdәn asılı
izlәrindәn cinayәtkarları ifşa etmәk üçün olmayaraq, müәyyәn ardıcıllıqla düzü-
bir vasitә kimi istifadә olunması son lürdü. Belә olan halda, polisin kartoteka-
zamanların işidir. Bunu ilk dәfә İngiltәrәdә sında milyonlarla kart olsa da, şәxsiyyәtin
yaşayan doktor Henri Folds 1880-ci ildә müәyyәn edilmәsi cәmi bir neçә dәqiqә
tәklif etmişdi. 1882-ci ildә isә tanınmış vaxt aparır.
ingilis alimi Frensis Qalton isbat etdi ki,
dünyada bir-birinin eyni olan iki barmaq FTB-nin kartotekasında 100 milyon
izi mövcud deyil. O, hәm dә daktiloskopiya insanın barmaq izlәrinin kartı var. Onların
kartlarının kolleksiyasını yığmağa başlayan arasında tәkcә cinayәtkarlar deyil,
ilk şәxs kimi tanınır. Yeri gәlmişkәn xәstәlәnib yaddaşını itirәn zaman
söylәyәk ki, daktiloskopiya barmaq izlәrini tanınmasını arzulayan başqa insanların da
öyrәnәn elmdir. barmaq izlәri var. Hәmin kartotekada
Qaltonun nәzәriyyәsiylә Böyük Bri- bütün hәrbi qulluqçuların, bütün dövlәt
taniya hökumәti maraqlandı. Hökumәt xadimlәrinin barmaq izlәri saxlanılır.
tәrәfindәn barmaq izlәrindәn cinayәtkar-
ların fәrqlәndirilmәsi üçün istifadә Bu gün polis Böyük Britaniyada çalışan
edilmәsinin mümkünlüyünü aydınlaşdır- bütün xaricilәrin, habelә müdafiә sәnayesi
maq mәqsәdiylә xüsusi komissiya tәşkil müәssisәlәrindә işlәyәn fәhlәlәrin dә bar-
olundu. Komissiya üzvlәrindәn biri, ser maq izlәrini alır.
Edvard Henri sonralar Skotland-Yardın
rәhbәri oldu.
Ser Henri barmaq izlәrinin tәsnifatını
vә saxlanılması üsullarını ixtira etdi.
Aydındır ki, barmaq izlәrinin tutuşdurul-
ması kimi xüsusi sistem olmadan,
cinayәtlәri açmaq hәddindәn ziyadә çox
vaxt alardı, istintaq zamanı isә işin sürәti
çox mühüm amildir.
Barmaq izlәrinin tәsnifatına әsasәn, bu
naxışların aşağıdakı elementlәri ayrıca
qeyd olunurdu: ilgәklәr, ikiqat ilgәklәr,
qapalı ilgәklәr, qövslәr, tağlar, qıvrımlar
vә tәsadüfi elementlәr. Əgәr naxışın
müәyyәn nöqtәlәri arasındakı xәtlәri
saysaq, hәr on barmağın izini xüsusi qrupa
   158   159   160   161   162   163   164   165   166   167   168