Page 164 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 164
Hәbsxanalar necә yaranıb?
B iz, hәbsxananın qanunları pozan dilәnçilәri, sәfillәri, borcluları, avaraları vә
adamları bağlı qapı arxasında kiçik günahlara yol vermiş başqa adamları
saxlamaq üçün bir yer olduğunu saxlayırdılar.
fikirlәşmәyә adәt etmişik. Amma qәdim
zamanlarda mәsәlә tamam başqa cür idi. O zamanlar ağır cinayәt törәtmiş şәxslәri
Yüz illәr әvvәl rütbәli şәxslәri vә dә ora salırdılar. Amma “iş evlәri”, cәza
mühüm siyasi xadimlәri tez-tez әsir götürür, müddәti böyük olan cinayәtkarların
hansısa әmәllәrinә görә, fidyә (girov saxlanılması üçün deyildi. Elә bu sәbәbdәn
әvәzinә pul) alanadәk hәbsxanada xüsusi hәbsxanalar yarandı vә bu şәxslәri
saxlayırdılar. Yalnız 19-cu әsrin әvvәllәrindә orada daha ciddi nәzarәt altında saxlamağa
hәbsxanalardan qanunu pozan şәxslәrin başladılar.
cәzalandırılması vә islah olunması
mәqsәdiylә istifadә etmәyә başladılar. Hәbsxanaların әksәriyyәti, әslindә insan
O zamanadәk qanunu pozan adamlar saxlamaq üçün tam yararsız idi: kameralar
yalnız mәhkәmәyәdәk hәbsxanalara atılırdı. qaranlıq, soyuq, kirli olurdu. Qida vә tibbi
Mәhkәmәdәn sonra isә hökm tәcili icra xidmәt yarıtmaz vәziyyәtdә idi. Eyni kame-
edilirdi. Cinayәtkarlar öz cәzalarını rada qocalar da, cavanlar da, qatı
hәbsxanalarda çәkmirdilәr. Onları ya edam cinayәtkarlar vә mәhbәsә ilk dәfә düşәnlәr
edir, ya şallaqlayır, ya başqa cismani dә qalırdı. Nә islah proqramları vardı, nә
cәzalara mәruz qoyur, ya da cәrimәlә- islah işlәri: cinayәtkarlar vaxtlarını boş-
yirdilәr. bekar keçirirdilәr.
Tәdricәn, insanlar başa düşdü ki,
cinayәtin qarşısını qәddarlıqla almaq 18-ci әsrin sonlarında cәmiyyәt içindә
mümkün deyil. Nәticәdә, cinayәtkarı hәbsxanalardakı vәziyyәtin yaxşılaşdırıl-
hәbsxanaya salmaq, hәbs cәzası edamı vә ması tәlәblәri sәslәnmәyә başlandı. O za-
cismani cәzaları әvәz etdi. mandan bәri cәza yerlәri xeyli dәyişib vә
Böyük Britaniyada vә digәr Avropa bu gün insanların çoxu inanır ki, hәbsxana
ölkәlәrindә 1550-ci ildә “iş evlәri” vә adamların düz yola qayıtmasına kömәk
“islah evlәri” yaranmağa başladı. Bu evlәrdә etmәlidir. İndi elә proqramlar var ki,
mәhbusları işlә tәmin edir, onlara tibbi vә
psixoloji kömәk göstәrir, hә a onların
tәhsilini belә tәşkil edir.
B iz, hәbsxananın qanunları pozan dilәnçilәri, sәfillәri, borcluları, avaraları vә
adamları bağlı qapı arxasında kiçik günahlara yol vermiş başqa adamları
saxlamaq üçün bir yer olduğunu saxlayırdılar.
fikirlәşmәyә adәt etmişik. Amma qәdim
zamanlarda mәsәlә tamam başqa cür idi. O zamanlar ağır cinayәt törәtmiş şәxslәri
Yüz illәr әvvәl rütbәli şәxslәri vә dә ora salırdılar. Amma “iş evlәri”, cәza
mühüm siyasi xadimlәri tez-tez әsir götürür, müddәti böyük olan cinayәtkarların
hansısa әmәllәrinә görә, fidyә (girov saxlanılması üçün deyildi. Elә bu sәbәbdәn
әvәzinә pul) alanadәk hәbsxanada xüsusi hәbsxanalar yarandı vә bu şәxslәri
saxlayırdılar. Yalnız 19-cu әsrin әvvәllәrindә orada daha ciddi nәzarәt altında saxlamağa
hәbsxanalardan qanunu pozan şәxslәrin başladılar.
cәzalandırılması vә islah olunması
mәqsәdiylә istifadә etmәyә başladılar. Hәbsxanaların әksәriyyәti, әslindә insan
O zamanadәk qanunu pozan adamlar saxlamaq üçün tam yararsız idi: kameralar
yalnız mәhkәmәyәdәk hәbsxanalara atılırdı. qaranlıq, soyuq, kirli olurdu. Qida vә tibbi
Mәhkәmәdәn sonra isә hökm tәcili icra xidmәt yarıtmaz vәziyyәtdә idi. Eyni kame-
edilirdi. Cinayәtkarlar öz cәzalarını rada qocalar da, cavanlar da, qatı
hәbsxanalarda çәkmirdilәr. Onları ya edam cinayәtkarlar vә mәhbәsә ilk dәfә düşәnlәr
edir, ya şallaqlayır, ya başqa cismani dә qalırdı. Nә islah proqramları vardı, nә
cәzalara mәruz qoyur, ya da cәrimәlә- islah işlәri: cinayәtkarlar vaxtlarını boş-
yirdilәr. bekar keçirirdilәr.
Tәdricәn, insanlar başa düşdü ki,
cinayәtin qarşısını qәddarlıqla almaq 18-ci әsrin sonlarında cәmiyyәt içindә
mümkün deyil. Nәticәdә, cinayәtkarı hәbsxanalardakı vәziyyәtin yaxşılaşdırıl-
hәbsxanaya salmaq, hәbs cәzası edamı vә ması tәlәblәri sәslәnmәyә başlandı. O za-
cismani cәzaları әvәz etdi. mandan bәri cәza yerlәri xeyli dәyişib vә
Böyük Britaniyada vә digәr Avropa bu gün insanların çoxu inanır ki, hәbsxana
ölkәlәrindә 1550-ci ildә “iş evlәri” vә adamların düz yola qayıtmasına kömәk
“islah evlәri” yaranmağa başladı. Bu evlәrdә etmәlidir. İndi elә proqramlar var ki,
mәhbusları işlә tәmin edir, onlara tibbi vә
psixoloji kömәk göstәrir, hә a onların
tәhsilini belә tәşkil edir.
