Page 165 - "Hər suala bir cavab" (I cild)

Bu ? 165

Tibb elmi necә yaranıb?

T ibb elminin inkişafı bizә, cürbәcür Onun kitabında xәstәliklәrin әlamәtlәri
xәstәliklәrdәn sağalmaq üçün vә gedişi geniş tәsvir olunurdu. İlk dәfә
lazımdır. Bilirsiniz ki, insanları idi ki, xәstәliyin müalicәsi üçün magiyaya
müalicә etmәyin müxtәlif yolları var. Əgәr әsaslanmaq әvәzinә, xәstәnin dәrin
özünüz, yaxud valideynlәriniz qәflәtәn müayinәsi keçirilir, xәstәliyin kökü keçmiş
xәstәlәnәrsә, hәkim çağıracaqsınız ki, bütün tәcrübәdәn bәhrәlәnmәklә araşdırılırdı.
tәcrübә vә bacarığıyla tibb elminin Elә müasir tibb dә eyni prinsiplәrә әsaslanır.
nailiyyәtlәrini tәtbiq etmәklә sizi sağaltsın.
Bәzәn dә siz nәnәnizin dediyi hansısa
vasitәdәn istifadә edir, kimisә dua, cadu
ilә sağaltmağa çalışırsınızsa, onda, demәli,
xalq tәbabәti metodlarına vә qeyri
qüvvәlәrә daha çox inanırsınız.
Tibb elm sayılanadәk insanlar xalq
tәbabәtindәn bәhrәlәnirdilәr. İbtidai
adamlar cürbәcür xәstәliklәrin müxtәlif,
bәzәn lap ağlasığmaz sәbәblәrdәn yaran-
dığını uydurur vә elә ona görә dә
xәstәliklәri magiya, tilsim vә başqa
vasitәlәrә әl ataraq sağaltmağa çalışırdılar.
Onlara elә gәlirdi ki, bu üsullar xeyir verir,
masajdan istifadә edir, qan alır vә dәrman
bitkilәrindәn dәmlәmә içirdilәr.
Qәdim Misirin tibbi o zamanlarda әn
effektiv tibb sayılırdı vә çox vaxt tilsimlәrә,
dualara әsaslanırdı. İnsanlar müxtәlif
mәlhәmlәrdәn, bitkilәrdәn istifadә edirdilәr.
Bal, duz, sidr yağı, heyvanların beyni,
ciyәri, ürәyi vә qanı da dәrman sayılırdı.
Maraqlıdır ki, bu vasitәlәr bәzәn kömәk
edirdi, bәzәn isә yox.
Tibb elmi yalnız Qәdim Yunanıstanda
yarandı. 2000 il bundan qabaq Hippokrat
adlı bir şәxs bütün tibbi biliklәri bir kitabda
topladı. Kitab “Hippokratın kolleksiyası”
adlanırdı. Bununla da Hippokrat tibb
elminin әsasını qoydu, çünki xәstәnin di-
aqnozunu tәyin etmәmişdәn, onun yaran-
ma sәbәbini öyrәnmәyә ehtiyac duyulur-
du.