Page 82 - alberto moravia_Макет 1

Alberto Moravia

bol yeyib-içmәlisәn. Filipponun iridöşlü, solğunbәnizli arvadıyla
yanaşı oturmuşdum, dediyim kimi, o, xәstәyә oxşayırdı. Yazıq
qadın, tәhәr-tövründәn hiss olunurdu ki, özünü pis hiss elәyir,
şәnlәnmәk, deyib-gülmәk halında deyil.
– Evimizdә hәmişә, әn azından, 40 yumurta, altı donuz
budu, o qәdәr dә kolbasa, on iki baş pendir olur… Bir dәfә o
qәdәr donuz piyi yemişdik ki, ürәyim bulandı, bir parça piy
mәdәmdәn ağzıma gәldi, elә bil ağzımda iki dil vardı…
Qadın bütün bunları mәndә xoş tәәssürat yaratmaq üçün
deyirdi. Bir sözlә, onlar sadә, adi kәndlilәr idi, bilmirdilәr ki,
şәhәrli sinyorlar, xüsusilә dә qadınlar çox az yeyirlәr, pullarını
әsasәn qiymәtli zinәt әşyalarına, pal-paltar almağa, ev şәraitini
yaxşılaşdırmağa xәrclәyirlәr. Bu adamlar isә sәfil kimi
geyinmәlәrinә baxmayaraq, evlәrindәki kolbasa vә donuz piyi
ilә öyünürdülәr. Necә ki romalı sinyoralar özlәrinin axşam
paltarları ilә öyünür…
Filippo hamıdan çox içirdi, әvvәla, özünün dediyi kimi,
toyunun ildönümü idi, ikincisi dә, boğazını yaşlamağı xoşlayırdı.
Sonralar onu tez-tez sәrxoş görürdüm; günün istәnilәn vaxtında,
hәtta bәzәn sәhәr saat doqquzda, parlayan gözlәrindәn, qızarmış
burnundan bәlli olurdu ki, artıq nәşәlidir. Ziyafәtin qızğın
vaxtında Filippo, bәlkә dә, sәrxoş olduğuna görә, birdәn-birә
ürәyini açmaq fikrinә düşdü:
– Görün nә deyirәm, – o, stәkanı әlindәn qoymadan sözә
başladı, – müharibә yalnız axmaqlara sәrf elәmir. Bilirsiniz,
mәn öz dükanımdakı kassanın üstünә nә yazmaq istәyirәm?
“Burada axmaq yoxdur”. Neapolda da, bizdә dә tez-tez belә
deyirlәr vә bu, әsl hәqiqәtdir. Mәn axmaq deyilәm, heç vaxt
da olmayacağam, çünki bu dünyada insanlar yalnız iki kate-
qoriyaya bölünür: axmaqlar vә ağıllılar. Bunu hamı bilir vә
heç kim özünü birinci kateqoriyaya aid etmәk istәmir. İnsan
bәzi mәsәlәlәrin mahiyyәtinә varmalı vә imkan vermәmәlidir
ki, başqaları onu barmağına dolasın. Axmaqlar qәzetlәrdә
yazılanlara inanır, vergi verir, müharibәyә gedir vә hәtta hәlak

82