Page 57 - alberto moravia_Макет 1

Çoçara

buraya köçürülmüşdü. Elә yoldaca alver elәyәn insanların
arasında tәzә yumurta, meyvә-tәrәvәz, әt, hәtta balıq satan
kәndli arvadlar da vardı. Hәr şey od qiymәtinә idi, onlarla
sövdәlәşib qiymәti aşağı salmaq istәyәndә isә deyirdilәr:
– Get, get öz pullarını ye, mәnsә yumurta yeyәrәm.
Bilirdilәr ki, hәr yanı aclıq bürüyüb, pul gündәn-günә
ölür, odur ki, hәr şeyi beşqat bahasına satırdılar. Buna baxma-
yaraq, bazardan bәzi şeylәr alırdım, ancaq Konçettanın ailәsinә
dә pay ayırmalı olurdum. Pullarım getdikcә әriyirdi, istәr-
istәmәz narahat olmağa başlamışdım.
Çıxıb getmәk istәyirdik, amma hara? İngilislәr dә gәlib
çıxmaq bilmirdi. Konçettaya dedim ki, biz arabayla, araba
tapmasaq, ayaqla ata-anamın yaşadığı kәndә getmәk istәyirik.
– Әlbәttә, belә daha yaxşı olar, – o, mәnim sözlәrimi
sevinclә qarşıladı, – adam yalnız öz evindә rahat nәfәs alır.
Doğma ananı heç kim әvәz elәyә bilmәz. Onsuz da, burada
heç nә ürәyincә deyil: minestrinanı xoşlamırsan, üstәlik,
taxtabiti… Ata evindә isә nә taxtabiti vecinә olacaq, nә mines -
trina. Niyә dә yox? Sabah Rozario sizi aparar.
Sadәlövhcәsinә ertәsi günü, Rozarionun hardansa qayıdıb
gәlmәyini gözlәmәyә başladıq. Rozario isә çox pis xәbәrlәr
gәtirdi: faşistlәr yolda gördüklәri hәr kәsi hәbs edir, ingilislәr
hәr yeri bombalayır, amerikalı paraşütçülәr onlara kömәk
elәyir, qarışıqlıq, aclıq, sәfalәt hökm sürür; tezliklә almanlarla
ingilislәr arasında müharibә başlayacaq, özü dә mәhz atam
evinin yerlәşdiyi әrazilәrdә. Alman komendaturası bәyan
etmişdi ki, sakinlәrin hamısı kәnddәn çıxarılıb, Frozinon
yaxınlığındakı hәbs düşәrgәsinә aparılıb. Rozario әlavә etdi
ki, yola çıxmaq çox tәhlükәlidir, alçaqdan uçan tәyyarәlәr in-
sanlara pulemyotlardan atәş açır; cığırlarla getmәk barәdә isә
düşünmәyә dәymәz, çünki dağlar fәrarilәrlә, adamı heç nәyin
üstündә öldürәn quldurlarla doludur. Onun sözlәrindәn belә
çıxırdı ki, ingilislәri elә buradaca, Fondidә gözlәmәk daha
sәrfәlidir; çox gözlәmәli olmayacağıq, ona görә ki, müttәfiqlәrin

57