Page 308 - alberto moravia_Макет 1

Alberto Moravia

malında gözümüz yoxdur. Amma bәs o binәvanın oğlunu kim
qaytaracaq?
Arvad heç nә olmayıbmış kimi elә amansız sözlәr söylәyirdi
ki… Birdәn-birә hiss etdim ki, halım özümdә deyil, mәni
üşütmә tutdu, gözümә qaranlıq çökdü. Birtәhәr gücümü toplayıb
soruşdum:
– Mәgәr Mikeleyә nәsә olub?
O, bizә xoş xәbәr çatdırırmış kimi, gümrah sәslә dedi:
– Eşitmәmisiniz? Almanlar onu öldürüblәr.
Evin qarşısındakı talada dayanmışdıq, birdәn-birә yer
ayağımın altından qaçdı, yıxılmaqdan özümü güclә saxladım:
Mikele mәnә doğma oğul kimiydi; qapının önündәki kәtilә
әylәşib, әllәrimlә üzümü tutdum. Konçetta isә dil-boğaza qoy-
madan üdülәyib tökürdü:
– Hә, almanlar onu geriyә çәkilәrkәn öldürüblәr. Deyәsәn,
Mikeleni özlәriylә götürüblәrmiş ki, yolda onlara bәlәdçilik
etsin. Demәli, dağlardan keçib, әldәn-ayaqdan uzaq bir yerә
gәlib-çıxıblar. Orada bir kәndli ailәsi yaşayırmış. Oradan o
yana Mikele yolu tanımırmış. Onda almanlar kәndlidәn
düşmәnin yerini soruşublar. Әlbәttә, almanlar ingilislәrin yerini
soruşurmuş, çünki onların düşmәni ingilislәrdir. Yazıq kәndlilәr
isә elә biliblәr ki, onlar “düşmәn” deyәndә almanları nәzәrdә
tuturlar. Çünki biz italyanlar hәmişә almanları özümüzә düşmәn
bilmişik. Ona görә dә cavab veriblәr ki, düşmәn Frozinone
tәrәfә qaçır. Kәndlilәrin onları düşmәn adlandırdığını bilәndә
almanlar cin atına minib silaha әl atıblar. Mikele tez özünü
qabağa verәrәk kәndlilәri qorumaq istәyib. Qışqıra-qışqıra
deyib ki: “Atmayın, onların günahı yoxdur!” Nә isә, almanlar
kәndlilәrlә birgә onu da öldürüblәr. Orada bütöv bir ailәni
mәhv ediblәr, neylәmәk olar, müharibәdir – kişi, qadın, uşaq,
hamını öldürürlәr; Mikelenin cәsәdini kәndlilәrin meyitinin
üstünә atıblar. Sinәsi güllәlәrdәn deşik-deşik olubmuş. Hә,
kәndlilәrә qahmar çıxdığına görә zavallı Mikeleni dә öldürüblәr.

308