Page 255 - alberto moravia_Макет 1

Çoçara

yumub ölü kimi hәrәkәtsiz uzanmışdı. Amma sağ idi – xәrәyi
aparan әsgәrlәr onunla danışır, yәqin, sakitlәşdirmәyә çalışırdılar;
deyirdilәr ki, dözsün, artıq az qalıb, tezliklә çatacaqlar. Yaralı
isә cavabında yüngülcә başını tәrpәdirdi, sanki demәk istәyirdi
ki, narahat olmayın, birtәhәr dözәrәm. Belә gözәl gündә,
tәbiәtin al-әlvan geydiyi, hәr tәrәfin gül-çiçәyә qәrq olduğu
bir vaxtda, qurşağacan qalxmış otların içindә yaralı daşıyan
әsgәrlәri görmәk çox ağır idi. Әvvәlcә mәnә elә gәldi ki,
xәrәkdә uzanmış әsgәr dünyasını dәyişib, az sonra isә başım
dumanlandı, beynimdә hәr şey qarışdı: sanki gördüyüm әsgәrlәr
әsgәr deyildi, Qırmızı Xaç mәntәqәsi, bu ağaclar, bu daşlar,
bir sözlә, hәr şey qurama vә saxtadır, elә bil yuxu görürdüm.
– Bu adam pulemyot güllәsinә tuş gәlib, – Rozettaya
de dim. – Biz dә yaralana bilәrdik.
Bu sözlәrlә özümü inandırmağa çalışırdım ki, bütün bunlar
yuxu deyil; pulemyotlar, doğrudan da, atәş açır vә tәhlükә
sovuşmayıb. Amma gördüklәrimә yenә inanmağım gәlmirdi.
Belәliklә, maçeradan maçeraya adlayaraq, çayın haçalandığı
yerә, әvvәllәr rәhmәtlik Tommazinonun yaşadığı evin yanına
gәldik. Mәn son dәfә burada olanda ins-cins gözә dәymirdi,
bu yerlәr sәhralığa bәnzәyirdi. Almanların ayaq basdığı bütün
başqa yerlәrdә olduğu kimi. Onların dörd tәrәfindә hәmişә
böyük bir boşluq yaranırdı. Nә hikmәtdirsә, insanlar onları
görәn kimi, qaçıb-gizlәnmәyә yer axtarırdı. İndi isә burada
adam әlindәn tәrpәnmәk olmurdu. Bizim kimi dağlardan enәn
qaçqın-köçkünlәr әşyalarını eşşәklәrә, qatırlara yüklәyib
evlәrinә qayıdırdılar. Biz dә onlara qoşulduq. İnsanların
sevincinin hәddi-hüdudu yox idi, hamı bir-biri ilә danışır,
köhnә tanışlar kimi söhbәtlәşirdilәr. Deyirdilәr ki, bütün
mәşәqqәtlәr arxada qaldı, ingilislәr gәldi, artıq bolluq olacaq.
Hamısı da gümrah görünürdü, sanki nә aclıq çәkmiş, nә dә
ağır gün görmüşdülәr. Onlarla birgә yolayrıcına kimi getdik.
Burada yolumuz dağlara aparan başqa bir yolla kәsişirdi.

255