Page 249 - alberto moravia_Макет 1

Çoçara

– Görәcәksәn, ana, elә bu axşam qayıdıb-gәlәcәk.
Amma Filipponun arvadı, bütün analar kimi öz hissiyatına
inanırdı – anaların instinkti bütün mülahizәlәrdәn güclüdür.
– Yox, bilirәm, qayıtmayacaq, mәnә elә gәlir ki, onu bir
daha görmәyәcәyәm.
Etiraf edim ki, bütün bu hәngamә – topların yaylım atәşi,
alman qoşunlarının yenilmәsi, müdafiә xәttinin yarılması,
dağlarda çәkdiyimiz zillәtin sona çatması – bizә Mikelenin
başına gәlәn hadisә qәdәr tәsir etmәmişdi. Biz dә inanırdıq,
daha doğrusu, inanmaq istәyirdik ki, Mikele qayıdıb-gәlәcәk.
Bu inam Festalar ailәsinin dәrdini ürәyimizә salmadığımızı
gizlәtmәk üçün lazım idi. Biz onlar kimi qәm dәryasına qәrq
ola bilmәzdik, çünki artıq başqa şeylәr barәdә düşünürdük,
fikrimiz uzaqlarda dolaşırdı. Nәhayәt, azadlığa qovuşmuşduq
deyә sevincdәn özümüzә yer tapa bilmirdik. Hәlә başa
düşmürdük ki, ağır günlәrimizdә bizә bir ata vә qardaş kimi
hәyan olmuş Mikelenin başına gәlәnlәr daha vacib mәsәlәdir;
buna görә yas tutmasaq da, kәdәrlәnmәli, onun ailәsinin
dәrdinә şәrik olmalıydıq. Tәhlükәdә olduğumuz vaxtlarda
uyuyan eqoizm, tәәssüf ki, tәhlükә sovuşan kimi oyanmışdı.
O gün daxmaya qayıdanda özümdәn asılı olmadan fikirlәşirdim
ki, bәxtimiz gәtirdi, almanlar Rozettanı yox, Mikeleni apardılar;
Mikelenin başına gәlәnlәr öz ailәsinin problemidir; onsuz da,
biz bu günlәrdә onunla vidalaşacaqdıq vә bir daha
görüşmәyәcәkdik; biz Romaya, әvvәlki hәyatımıza qayıdacaqdıq,
dağlar yalnız xatirәlәrimizdә qalacaqdı. Arabir, sözarası bir-
birimizdәn soruşacaqdıq:
– Mikele yadındadır?.. Maraqlıdır, görәsәn, axırı nә oldu?
Bәs Filipponu, onun arvadını, qızını xatırlayırsan?.. Görәsәn,
indi neylәyirlәr?
O gecә bәrk isti olsa da, Rozettayla qucaqlaşıb yatdıq,
çünki hәlә dә toplardan atәş açırdılar, hәr tәrәfdәn partlayış
sәslәri eşidilirdi vә biz qәrara aldıq ki, ölsәk dә, bir yerdә

249