Page 232 - alberto moravia_Макет 1

Alberto Moravia

tәbiәtin gözәlliyindәn hәzz ala bilmir, çünki aclıq hissi hәr
şeyi üstәlәyir, belә vaxtlarda gözәllik adama ilğım kimi gәlir.
Sizә yenicә cücәrәn taxıldan danışdım, başqa bir әhvalat
yadıma düşdü. Aclığın nә demәk olduğunu әn çox onda hiss
etmişdim. Bir dәfә günortadan sonra, heç olmasa, bir parça
çörәk tapmaq niyyәtiylә Fondiyә yollandım. Son vaxtlar ora
tez-tez gedirdim. Vadiyә gәlib çatanda gördüyümüz mәnzәrә
bizi o qәdәr tәәccüblәndirdi ki, mat-mәәttәl qaldıq: taxıl
zәmisindә üç alman atı otlayırdı. Heç bir fәrqlәndirmә nişanı
olmayan әsgәr, bәlkә dә, әvvәllәr yolda gördüyümüz xain rus-
lardan biri, çәpәrin dibindә oturub, atlara nәzarәt edir, ot
saplağı ilә dişlәrini qurdalayırdı. Müharibәnin nә demәk
olduğunu ilk dәfә bütün çılpaqlığı ilә onda hiss etdim: müharibә
zamanı ürәklәr daşa dönür, heç kim heç kimi vecinә almır,
demәli, kim nә istәsә elәyә bilәr. Gözәl hava vardı, hamımız –
Mikele, Rozetta vә mәn – çәpәrin yanında dayanıb, sakitcә
cücәrtilәri qırpan bu yaraşıqlı, gözәl atlara tamaşa edirdik.
Atlar haradan bilәydi ki, bu cücәrtilәr haçansa böyüyüb sarı
sünbülә çevrilәcәk, onları toplayıb çörәk bişirәcәklәr. Bunu o
atların sahibi başa düşmәliydi… Uşaqlıqda ata-anamdan
eştimişdim ki, çörәk müqәddәsdir, çörәyi yerә atmaq, tapdamaq
olmaz, hәtta onu arxası üstә stolun üstünә qoymaq da günah
sayılırdı. Ona görә dә, görәndә ki, müqәddәs çörәyi hevanlara
yedirirlәr, vadidә vә dağlarda isә insanlar acından ölür, cin
atına mindim. Mikele ürәyimizdәn keçәnlәri belә ifadә etdi:
– Dindar olsaydım, fikirlәşәrdim ki, dünyanın axırıdır –
atlar zәmiyә daraşıb. Amma mәn dindar deyilәm, ona görә dә
başqa cür deyәcәyәm: nasistlәr meydan sulayır. Әslindә,
bunların ikisi dә eyni şeydir.
Elә hәmin gün almanların başqa bir hoqqa çıxardığını da
gördük; onu da deyim ki, almanlar qәribә xalqdır, heç biz
italyanlara oxşamırlar. Bәlkә dә, gözәl keyfiyyәtlәri çoxdur,
amma çatışmayan cәhәtlәri dә az deyil. Necә deyim, bir qәdәr
yarımçıq, natamam tәsir bağışlayırlar adama. O gün yenә
hәmin vәkilin yanına getdik. Yadınızdadırsa, odsaçan silahla

232