Page 203 - alberto moravia_Макет 1

Çoçara

bilmirdi: gördüm ki, qadın әllәrini stolun altında açıb dua
elәyir, Tanrıdan yardım istәyir. Leytenant isә davam edirdi:
– Әvvәllәr İtaliyanın yalnız bir neçә şәhәrindә olmuşdum.
Gözәl şәhәrlәrdir, söz yox, oradakı abidәlәrlә tanışlığım var.
Amma müharibәnin sayәsindә ölkәnizi eninә-uzununa dolaşdım,
hәr şeyә fikir verdim. Demәk istәdiyim budur, möhtәrәm
vәkil: sizin ölkәnizdә sinfi fәrqliliklәr faciәvi şәkil alıb.
Vәkil kirimişcә çiyinlәrini çәkdi, sanki bununla “Mәnim
nә günahım?” – demәk istәyirdi. Leytenant bunu görüb cin
atına mindi:
– Yox, hörmәtli sinyor, bütün ziyalılar – vәkillәr, mühәndislәr,
hәkimlәr, professorlar kimi, sizin dә günahınız böyükdür. Biz
almanlar italyan zabitlәri vә әsgәrlәri arasında nә qәdәr böyük
fәrq olduğunu görüb dәhşәtә gәlirik: zabitlәr xüsusi parçadan
tikilmiş mundir geyir, xüsusi yemәklәr yeyirlәr, onlar üçün
hәr şey xüsusi hazırlanır, bir sözlә, onlar imtiyazlı tәbәqәdir.
Әsgәrlәrә baxanda isә adamın ürәyi ağrıyır, dilәnçi kökündәdirlәr,
heyvan kimi qidalanırlar, onlarla elә heyvan kimi dә davranırlar.
Buna nә sözünüz, sinyor vәkil?
– Ola bilsin, hәr şey siz deyәn kimidir, – vәkil dedi, –
bәlkә dә, buna әn çox tәәssüflәnәn mәnәm. Amma mәn
tәkbaşına neylәyә bilәrәm?
– Yox, hörmәtli sinyor, yaxanızı qırağa çәkmәyin, –
leytenant öcәşmәyә sanki bәhanә gәzirdi, – bu, şәxsәn sizә
aid mәsәlәdir. Siz vә sizin kimilәr bu vәziyyәti düzәltmәk
istәsәydiniz, hәr şey başqa cür olardı. Bilirsiniz, İtaliya
müharibәdә niyә mәğlub oldu, nә üçün bizim qiymәtli
әsgәrlәrimiz İtaliya cәbhәsindә qan tökmәyә mәcburdur? Ona
görә ki, әsgәrlәrlә zabitlәrin, xalqla sizin – hakim sinfi tәmsil
edәn sinyorların arasında böyük bir uçurum var. İtalyan әsgәrlәr
vuruşmaq istәmirlәr, çünki bu, sizin müharibәdir, onlarınkı
deyil. Buna nә deyәcәksiniz?
Deyәsәn, vәkilin sәbir kasası daşmağa başlayırdı – o,
ehtiyatı әldәn buraxıb etiraz etdi:

203