Page 119 - alberto moravia_Макет 1

Çoçara

görmürdü, iy-qoxudan nәfәs almaq olmurdu, hay-küydәn,
söyüşdәn qulaq tutulurdu. Kәnardan adama elә gәlirdi ki, bir-
birini öldürmәyә hazırlaşırlar. Kart oynayanların әtrafına,
bütün kәnd meyxanalarında olduğu kimi, hәmişә çoxlu adam
toplaşırdı. Onu da deyim ki, kartdan zәhlәm gedir, başa
düşmürәm, bütün günü oturub bu çirkli, yağlı, didik-didik
olmuş kartlarla necә oynamaq olar? Bәzәn Filippo vә dostları
alverdәn danışmaqdan, kart oynamaqdan bezib, elә-belә söhbәt
elәmәyә toplaşırdılar. Әn pisi dә elә bu idi. Mәn cahil qadınam,
hәyatımda dükandan vә torpaqdan savayı, heç nә görmәmişәm,
bununla belә, başa düşürdüm ki, bu saqqallı, yaşlı kişilәr
tamamilә mәnasız, cәfәng şeylәr danışır. Bu, mәnә gün kimi
aydın idi, çünki onları Mikele ilә müqayisә edirdim – Mikele
savadlı oğlan idi, dediklәrinin çoxunu başa düşmәsәm dә, hiss
edirdim ki, әdalәtli adamdır, yalan danışmır. Bu adamlar isә,
tәkrar edirәm, ağızlarına gәlәni çәrәnlәyir, özlәrini heyvan
kimi aparır, kәlmәbaşı söyüş söyürdülәr. Mәsәlәn, onlardan
birini – hәmişә gözü sәyriyәn, balacaboy, qaraşın, bir gözü
kor olan çörәkçi Antonionu yaxşı xatırlayıram. Bir dәfә dörd-
beş qaçqın, Antonio ilә birgә maçeranın daşları üstündә oturub
müharibәdәn danışırdılar. Rozettayla mәn kәnarda oturaraq
söhbәtә qulaq asırdıq ki, görәk nә danışırlar. Antonio iyirmi
yaşında Liviya müharibәsindә vuruşmuşdu, hәyatının bu әn
böyük hadisәsindәn danışmağı xoşlayırdı. Yeri gәlmişkәn, bir
gözünü elә hәmin müharibәdә itirmişdi.
– Bizimkilәrdәn üçünü öldürmüşdülәr, – o, şövqlә sözә
başladı, – özü dә necә… gözlәrini çıxarmışdılar, dillәrini
kәsmişdilәr, dırnaqlarını qoparmışdılar… Onda biz onların
üzәrinә cәza dәstәsi göndәrmәyi qәrara aldıq. Sәhәr tezdәn
onların bir kәndini әlә keçirdik, bütün daxmalara od vurduq,
kişi, qadın, uşaq demәdәn, hamısını öldürdük, qәhbәdәn
törәmiş qızlarının ayıb yerlәrinә süngü yeridib o birilәrin
yanına atdıq… bizim әsgәrlәrә işgәncә vermәyin nә demәk
olduğunu onlara göstәrdik!

119