Page 109 - alberto moravia_Макет 1

Çoçara

tamaşa elәyәndә dә bu haqda danışırdım, axşamlar daxmada
tüstüdәn gözüm yaşarmış halda ölәziyәn ocağın qırağında
oturub, onlardan söhbәt salırdım, gecәlәr Rozettanı qucaqlayıb
yatanda da bu barәdә düşünürdüm. Müttәfiqlәrdәn o qәdәr
danışmışdım ki, onlar gözümdә, az qala, kәndin müqәddәs
hamilәrinә çevrilmişdilәr. Hamilәr isә, bildiyiniz kimi, kәndlilәrin
ümid yeridir: doğrudur, bәzәn onlara sitayiş edir, hәrdәn
söyüb-yamanlayırlar, ancaq istәnilәn halda, nәsә umurlar.
Hamı müttәfiqlәrdәn möcüzә gözlәyirdi: insanlar әmin idi ki,
onlar gәlәn kimi hәr şey düzәlәcәk, әvvәlkindәn dә yaxşı
olacaq. Әn çox canfәşanlıq edәn Filippo idi. Mәncә, o, müttәfiq
qoşunlarının gәlişini belә tәsәvvür edirdi: bir-birinin ardınca
düzülmüş saysız-hesabsız ağır maşınlara ağzınacan müxtәlif
mallar yüklәnib, әsgәrlәr onların hamısını italyanlara paylayır.
Filippo artıq cavan deyildi, alverlә mәşğul idi, özünü ağıllı
adam sayırdı, amma yenә dә elә zәnn edirdi ki, müttәfiqlәr
axmaqdır, onlara qarşı vuruşan, övladlarını öldürәn, onları
xәrcә salan italyanlara yaxşılıq edәcәklәr.
Müttәfiq qoşunların hәrәkәti ilә bağlı dәqiq mәlumat az
idi, daha doğrusu, heç yox idi. Hәrdәnbir Tommazino vadidәn
Sant-Yeufemiyaya gәlirdi, ancaq qara bazardan vә puldan
savayı, heç nәylә maraqlanmadığı üçün ondan konkret nәsә
öyrәnmәk mümkün olmurdu; hәrdәn kәndlilәrdәn dә kimsә
gәlirdi, amma elә şeylәr danışırdılar ki, onların dediyinә uşaq
da inanmazdı. Bәzәn Pontekorvodan gәlәnlәr dә olur, özlәri
ilә kisәlәrdә duz vә tәnbәki gәtirirdilәr – belә şeylәrә hәmişә
ehtiyac var. Tәnbәki yarpaqları nәmli vә acı olurdu, qaçqınlar
onları xırda-xırda doğrayır, qәzet kağızından eşmә düzәldib
çәkirdilәr. Duz da çox keyfiyyәtsiz idi, belә duzu, adәtәn,
heyvanlara verirlәr. Bu oğlanlar da xәbәr gәtirirdi, ancaq bu
xәbәrlәrdә uydurmaların payı gәtirdiklәri duzun suyundan az
deyildi. Öz xәbәrlәrini o qәdәr bәzәyib-düzәyirdilәr ki, әvvәl-
әvvәl onların danışdıqlarına inansaq da, sonradan çoxunun
yalan-palan olduğu üzә çıxırdı. Danışırdılar ki, haradasa

109