Page 34 - book-online
P. 34
ìÿä Àüàîüëó
müsәlman dünyası üçün әhәmiyyәtini, mәnasını tәdricәn
anlayan, dәyәrlәndirәn bir müәssisә halına gәlmәsi fikrini
mübhәm şәkildә ortaya atmışdı.
O, irәli sürdüyü müddәaların milli dayaqlarını axtarıb
tapmaq üçün lazım gәldiyi tәqdirdә fikir vә tәlqinlәrindә
әski türk tarixini qismәn tәfsir etmәkdәn dә çәkinmәdi.
Lakin belә yanaşma tәrzi qәtiyyәn, heç bir halda elmi
qüsur sayıla bilmәz. Milliyyәtçilik hissini oyandırmaq,
türkü bütün zәruri şәrtlәri ilә hәqiqi millәt halında
göstәrmәk üçün, o da XVIII әsr alman mütәfәkkirlәrinin
әl atdığı üsullardan yararlanmağı mәqbul sayırdı. Çünki
mәlumdur ki, bir sıra alman müәlliflәr Napoleon
istilalarının qarşısında xalqda milli şüur oyatmaq qayәsi
ilә German tarixini tәhrif etmәkdәn çәkinmәmişdilәr.
“Kiçik Mәcmuә”nin yazıları Ankaranın, İstanbulun qәzet
vә dәrgilәrinin bәzilәrindә eyni ilә çap olunurdu.
Mәqalәlәrin tәsiri bu yolla mәmlәkәtin ziyalı insanları
mühitindә yayılırdı.
Milli Mücadilә qәlәbә ilә başa çatdı. Artıq i ihad-
çılardan çәkinmәk üçün elә bir әsaslı sәbәb qalmamışdı.
Bir çoxları kimi, mürşüdü dә Ankarada vәzifәyә dәvәt
etdilәr. Maarif Nazirliyindә qurulan, üzvlәri arasında
Ağaoğlu Əhmәd, Şamil Rifat kimi köhnә dostları olan
Tәlim vә Tәrbiyә Heyәti rәisliyini ona tapşırdılar.
“Hakimiyyәti-Milliyyә”1 qәzetinin sütunları da qarşısında
açıldı. Bu sütunlarda “Kiçik Mәcmuә”dә ümumi şәkildә
bәhs etdiyi mövzuları bir az daha genişlәndirmәyә
başladı. İndi “Türk dövlәtinin әsaslarını nә tәşkil
1"Hakimiyyəti-Milliyyə" – türk qəzeti. Milli Mücadilə dövründə Mustafa Kamal
Paşanın rəhbərlik etdiyi “Anadolu və Rumeli Müdafieyi-Hüquq Cəmiyyəti Heyəti-
Təmsiliyyəsi”nin mətbu orqanı kimi 1920-ci il, yanvarın 10-da nəşrə başlamışdı.
Köşə yazarları sırasında Mustafa Kamal da vardı. 1934-cü ildən “Ulus” adı altında
çıxmağa başlamışdı.
34
müsәlman dünyası üçün әhәmiyyәtini, mәnasını tәdricәn
anlayan, dәyәrlәndirәn bir müәssisә halına gәlmәsi fikrini
mübhәm şәkildә ortaya atmışdı.
O, irәli sürdüyü müddәaların milli dayaqlarını axtarıb
tapmaq üçün lazım gәldiyi tәqdirdә fikir vә tәlqinlәrindә
әski türk tarixini qismәn tәfsir etmәkdәn dә çәkinmәdi.
Lakin belә yanaşma tәrzi qәtiyyәn, heç bir halda elmi
qüsur sayıla bilmәz. Milliyyәtçilik hissini oyandırmaq,
türkü bütün zәruri şәrtlәri ilә hәqiqi millәt halında
göstәrmәk üçün, o da XVIII әsr alman mütәfәkkirlәrinin
әl atdığı üsullardan yararlanmağı mәqbul sayırdı. Çünki
mәlumdur ki, bir sıra alman müәlliflәr Napoleon
istilalarının qarşısında xalqda milli şüur oyatmaq qayәsi
ilә German tarixini tәhrif etmәkdәn çәkinmәmişdilәr.
“Kiçik Mәcmuә”nin yazıları Ankaranın, İstanbulun qәzet
vә dәrgilәrinin bәzilәrindә eyni ilә çap olunurdu.
Mәqalәlәrin tәsiri bu yolla mәmlәkәtin ziyalı insanları
mühitindә yayılırdı.
Milli Mücadilә qәlәbә ilә başa çatdı. Artıq i ihad-
çılardan çәkinmәk üçün elә bir әsaslı sәbәb qalmamışdı.
Bir çoxları kimi, mürşüdü dә Ankarada vәzifәyә dәvәt
etdilәr. Maarif Nazirliyindә qurulan, üzvlәri arasında
Ağaoğlu Əhmәd, Şamil Rifat kimi köhnә dostları olan
Tәlim vә Tәrbiyә Heyәti rәisliyini ona tapşırdılar.
“Hakimiyyәti-Milliyyә”1 qәzetinin sütunları da qarşısında
açıldı. Bu sütunlarda “Kiçik Mәcmuә”dә ümumi şәkildә
bәhs etdiyi mövzuları bir az daha genişlәndirmәyә
başladı. İndi “Türk dövlәtinin әsaslarını nә tәşkil
1"Hakimiyyəti-Milliyyə" – türk qəzeti. Milli Mücadilə dövründə Mustafa Kamal
Paşanın rəhbərlik etdiyi “Anadolu və Rumeli Müdafieyi-Hüquq Cəmiyyəti Heyəti-
Təmsiliyyəsi”nin mətbu orqanı kimi 1920-ci il, yanvarın 10-da nəşrə başlamışdı.
Köşə yazarları sırasında Mustafa Kamal da vardı. 1934-cü ildən “Ulus” adı altında
çıxmağa başlamışdı.
34
